Mô hình hoạt động của các công ty chứng khoán (CTCK) hiện nay được nhiều nhà đầu tư nhìn nhận là chưa chuyên nghiệp và ít nhiều không minh bạch. Sở dĩ có nhận định này vì hầu hết CTCK vừa tự doanh (tự mua bán chứng khoán) lại kiêm luôn công việc tư vấn, khuyến cáo nhà đầu tư mua bán cổ phiếu.
Thị trường lên xuống do CTCK
Luồng tiền vào kênh chứng khoán hiện nay chủ yếu từ các nguồn: nhà đầu tư cá nhân, khối nhà đầu tư ngoại, các tổ chức tài chính, mảng tự doanh của các CTCK… Nghĩa là ở CTCK cũng có bộ phận mua bán cổ phiếu trên thị trường và điều này đang tạo ra một dấu hỏi về tính khách quan trong hoạt động của CTCK.
Anh Lê Ba, nhà đầu tư cổ phiếu ở sàn Beta (TP.HCM), đặt câu hỏi: Hằng ngày, các CTCK cũng mua vào bán ra cổ phiếu và danh mục đầu tư của họ được xem là bí mật kinh doanh. Nhưng cũng chính CTCK là người tư vấn, môi giới, khuyến cáo các nhà đầu tư khác đầu tư kinh doanh cổ phiếu. Vậy tính khách quan của CTCK đóng vai trò là một đơn vị trung gian trong kênh đầu tư ở đâu?
Nhà đầu tư cá nhân luôn thua thiệt về thông tin về thị trường. Ảnh: M.THẢO
Theo thống kê chưa chính thức thì hiện nay ở kênh chứng khoán có gần 80% số tài khoản là của nhà đầu tư nhỏ. Nếu vậy thì những nhà đầu tư nhỏ là những người thiệt thòi nhất ở thị trường vì họ không có nhiều lợi thế về thông tin, nội bộ doanh nghiệp niêm yết giống như bộ phận tự doanh của CTCK.
Thực tế thị trường cũng chứng minh điều này khi xu hướng tăng giảm các chỉ số, các mã cổ phiếu là do nguồn tiền của các tổ chức tài chính lớn, trong đó có mảng tự doanh của CTCK tham gia.
Như mới đây, cổ phiếu Tập đoàn FIDECO trên sàn TP.HCM tăng trần liên tục dù thị trường đang trong xu hướng giảm điểm là một ví dụ. Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Hữu Chinh, Chủ tịch tập đoàn này, cho biết việc cổ phiếu FDC tăng một phần là do giá trị doanh nghiệp như lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu hấp dẫn, tiềm năng về đất… Nhưng bên cạnh đó ông Chinh cũng thừa nhận việc cổ phiếu FDC tăng giá là do có 10 CTCK tham gia mua vào.
Không chỉ có mỗi cổ phiếu FDC mà theo dõi trên hai sàn chính, nhiều cổ phiếu khác cũng tăng giá vùn vụt bất thường dù khi giải trình các doanh nghiệp niêm yết cho biết hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn bình thường, không có biến động lớn.
Nên tách bạch
Thị trường chứng khoán đã vận hành được 10 năm, lúc này có nhiều ý kiến cho rằng đã đến lúc các CTCK nên tách bạch mảng tự doanh ra độc lập.
Một quan chức của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết khi xây dựng kênh chứng khoán, các nhà làm luật muốn CTCK là một ngân hàng đầu tư để giúp thị trường vốn vận hành. Vì thế trong Luật Chứng khoán và nhiều quy định khác cũng xem như vậy, thậm chí khi cấp phép cho CTCK hoạt động, cấp quản lý cũng cấp phép mảng tự doanh bên cạnh chuyên môn tư vấn, môi giới… Nhưng cũng chính ông này cho rằng khi kênh vốn phát triển thì vai trò, vị trí của CTCK cũng nên thay đổi theo hướng giúp thị trường minh bạch.
Nhiều chuyên gia chứng khoán cũng cho rằng để mảng tự doanh còn ở CTCK thì thị trường vẫn còn tranh tối tranh sáng.
Thực tế hiện nay ở kênh vốn cũng đã có CTCK thành lập quỹ đầu tư. Như CTCK SSI đã thành lập Công ty TNHH Quản lý quỹ SSI. Việc lập quỹ này được các chuyên gia đánh giá là một bước đi tiên phong về thay đổi mô hình nhưng trên hết từ việc này mà những khuyến cáo đầu tư, nhận định thị trường của CTCK SSI đã không còn được đánh đồng là cổ súy nhà đầu tư nhìn về một hướng mà đã mang tính độc lập, khách quan hơn.
BÙI NHƠN
