Cao tốc Bắc-Nam: Nhiều câu hỏi chờ Chính phủ trả lời

Theo đó, Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành sự cần thiết đầu tư dự án như lý do đã nêu trong tờ trình của Chính phủ.

Cơ quan này cũng cho rằng đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của đất nước, kết nối trung tâm chính trị thủ đô Hà Nội và trung tâm kinh tế TP.HCM, đi qua 32 tỉnh, thành phố và các vùng kinh tế-xã hội của cả nước. Đặc biệt là kết nối 4 vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, Trung bộ, Nam bộ và vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra chủ trương đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam. Ảnh: Quốc hội

Tuyến đường bộ cao tốc trên hành lang Bắc - Nam từ Lạng Sơn (cửa khẩu Hữu Nghị) đến TP Cà Mau. Tuy nhiên, đến nay còn lại 1.372 km trên đoạn Hà Nội - TP.HCM, 150 km đoạn Cần Thơ - TP Cà Mau và 7 km cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu cần phải đầu tư.

Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành với phạm vi đầu tư của dự án. Nguyên nhân, đây là một số đoạn được Chính phủ lựa chọn theo thứ tự ưu tiên đầu tư mang tính cần thiết, cấp bách trên cơ sở nhu cầu vận tải, quy hoạch đã được phê duyệt và khả năng cân đối nguồn lực để bảo đảm tính khả thi và hiệu quả đầu tư.

Đối với các dự án thành phần giai đoạn 1 (2017-2020), có 8 dự án được đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (hợp đồng BOT). Tuy nhiên, trước bất cập của các dự án BOT, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đưa ra các giải pháp tổng thể để khắc phục trước khi triển khai dự án này.

Đối với hai dự án đoạn Cao Bồ - Mai Sơn và Cầu Mỹ Thuận 2, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án kết hợp thu giá sử dụng dịch vụ với các dự án theo hình thức hợp đồng BOT lân cận để tránh việc phát sinh thêm bộ máy quản lý vận hành và bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả của dự án. Riêng dự án đoạn Cam Lộ - La Sơn theo quy hoạch trùng với đường Hồ Chí Minh và song song với tuyến quốc lộ 1 hiện được thu giá sử dụng dịch vụ theo hình thức hợp đồng BOT, đề nghị cân nhắc đưa ra phương án thu giá sử dụng dịch vụ phù hợp để tạo được sự đồng thuận.

Dự kiến nguồn vốn phải thu hút nhà đầu tư để thực hiện dự án khoảng 63.700 tỉ đồng. Tuy nhiên, theo tờ trình của Chính phủ, việc huy động vốn từ các tổ chức tín dụng nước ngoài khó khăn nên việc huy động vốn vay vẫn chủ yếu từ các tổ chức tín dụng trong nước, điều này có thể tiềm ẩn rủi ro nên cần phải được xem xét kỹ lưỡng.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ giải trình, làm rõ nội dung trên đồng thời nghiên cứu các giải pháp, cơ chế chia sẻ rủi ro để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, nhằm giảm áp lực đầu tư công...

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể thay mặt Chính phủ đọc tờ trình dự án cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: Quốc hội

Đối với kiến nghị “chấp thuận khung giá dịch vụ làm cơ sở đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật đấu thầu”, Ủy ban Kinh tế cơ bản đồng ý với mục đích của kiến nghị. Đây là cơ sở quan trọng cho việc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch cho dự án.

Tờ trình Chính phủ xác định ngay mức giá từng thời kỳ trong thời gian 24 năm. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng chưa phù hợp và quá dài. Ngoài ra, sẽ hạn chế quyền điều tiết về giá của Nhà nước để bảo đảm các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội trong từng thời kỳ, đặc biệt là khi có biến động lớn về chỉ số giá.

Vì vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ giải trình, làm rõ các ý kiến nêu trên, đồng thời đề xuất hai phương án xin ý kiến đại biểu Quốc hội.

Phương án 1: Chấp thuận về nguyên tắc xác định cụ thể mức giá khởi điểm và mức giá cho từng thời kỳ làm cơ sở đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật đấu thầu phù hợp với khả năng chi trả của người dân và khả năng hoàn vốn của nhà đầu tư.

Phương án 2: Xác định giá theo thị trường trên cơ sở chỉ số giá xây dựng trong từng thời kỳ.

Trong hai phương án trên, Ủy ban Kinh tế đề nghị chọn phương án 1.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ giải trình thêm về nguyên nhân, lý do của việc lo ngại đấu thầu không thành công.

Liên quan đến dự án này, trước đó Bộ trưởng, Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020...