Chiều 13-12, tại phiên họp thứ 28, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng.
Tăng thù lao cho người làm chứng lên 200.000 đồng/ngày
Điều 4 dự thảo Pháp lệnh quy định về 13 loại chi phí tố tụng, trong khi Pháp lệnh hiện hành chỉ quy định đối với bốn loại chi phí tố tụng, gồm: chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch.
Danh mục chi phí thù lao và phụ cấp xét xử ban hành kèm theo dự thảo pháp lệnh, quy định mức cụ thể với 7 loại thù lao/phụ cấp.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay cơ quan thẩm tra cơ bản tán thành với chủ trương sửa đổi, nâng mức chi cao hơn quy định hiện hành để bảo đảm phù hợp với thực tiễn sau 11 năm thi hành Pháp lệnh số 02.
Cơ quan thẩm tra đánh giá một số mức chi hiện hành rất thấp, như mức thù lao cho người làm chứng 50.000 đồng/ngày, chi phụ cấp xét xử của Hội thẩm 90.000 đồng/ngày. Tuy nhiên, Uỷ ban Tư pháp cho rằng dự thảo Pháp lệnh quy định mức thù lao cho người làm chứng và phụ cấp xét xử của Hội thẩm cao hơn khá nhiều so với hiện hành. Cụ thể, thù lao cho người làm chứng nâng lên thành 200.000 đồng/ngày; phụ cấp xét xử của Hội nâng lên thành 900.000 đồng/ngày...
“Đề nghị cơ quan soạn thảo lý giải căn cứ sửa đổi các mức chi; tiếp tục cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng để bảo đảm đề xuất các mức chi phù hợp; bổ sung đánh giá tác động đầy đủ để bảo đảm tính khả thi của chính sách”- bà Lê Thị Nga nói đồng thời đề nghị Chính phủ có ý kiến đối với Danh mục chi phí thù lao và phụ cấp xét xử kèm theo dự thảo Pháp lệnh.
“Người ta rất sợ khi phải ra tòa làm chứng, nhất là vụ án hình sự. Cho người ta 50.000 đồng người ta đã chán rồi, cho 2 triệu đồng, thậm chí 20 triệu đồng có khi người ta cũng không muốn nhận, chứ đừng nói là 200.000 đồng. Người ta sợ làm chứng lắm các đồng chí ạ. Nguy hiểm kinh khủng”- Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình nói sau đó và nhấn mạnh việc “chúng ta cần công lý” và cần động viên người làm chứng.
Về mức chi phụ cấp xét xử 900.000 đồng/ngày cho Hội thẩm, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho hay mức chi cho luật sư chỉ định là 750.000 đồng/ngày. “Hội thẩm bỏ phiếu phải chịu trách nhiệm về sinh mạng chính trị của người ta, vậy thì thôi hơn ông luật sư chỉ định không phải chịu trách nhiệm gì một chút”- người đứng đầu ngành Toà án nói và cho biết hiện cũng có ý kiến đề nghị nâng mức chi cho luật sư chỉ định lên 900.000 đồng.
Cho hay Bộ Tài chính ủng hộ với quy định tại dự thảo, ông Nguyễn Hoà Bình đề nghị Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Cân nhắc lùi thời gian thông qua Pháp lệnh
Tại tờ trình, TAND Tối cao xin ý kiến về hai nội dung, trong đó có quy định về phụ cấp xét xử cho Hội thẩm. Phó chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến cho hay cơ quan chủ trì soạn thảo nhận được nhiều kiến nghị đề nghị tăng mức bồi dưỡng cho Hội thẩm.
Tuy nhiên, về đối tượng được hưởng phụ cấp xét xử cho Hội thẩm đang có hai loại ý kiến. Ý kiến thứ nhất cho rằng việc quy định đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước (cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang...) được hưởng phụ cấp xét xử cho Hội thẩm khi tham gia xét xử là phù hợp với Nghị quyết số 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp. Dự thảo Pháp lệnh đang thể hiện theo loại ý kiến này.
Trong khi đó, ý kiến khác lại cho rằng Hội thẩm là người hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì không được hưởng phụ cấp xét xử. Việc quy định phụ cấp xét xử cho đối tượng này là chưa phù hợp với chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 27 về “Bãi bỏ các khoản chi ngoài lương của cán bộ, công chức, viên chức có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước...”.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay nội dung TAND Tối cao xin ý kiến liên quan đến Nghị quyết số 27-NQ/TW và việc triển khai thực hiện Đề án cải cách tiền lương gắn với chủ trương, yêu cầu: “Nhà nước trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang theo vị trí việc làm” và “Bãi bỏ các khoản chi ngoài lương của cán bộ, công chức, viên chức có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước”.
Thường trực Ủy ban Tư pháp đã tổ chức nhiều cuộc họp với đại diện TAND Tối cao, Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội, Bộ Nội vụ.. và các cơ quan liên quan để bàn về cách hiểu đối với yêu cầu của Nghị quyết số 27-NQ/TW.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết đang có hai cách hiểu. Cách hiểu thứ nhất chỉ bãi bỏ các khoản chi, bồi dưỡng ngoài lương đối với cán bộ, công chức, viên chức khi họ thực hiện nhiệm vụ gắn với vị trí việc làm; không bãi bỏ các khoản chi, bồi dưỡng để thực hiện các nhiệm vụ khác không gắn với vị trí việc làm.
Cách hiểu thứ hai là bãi bỏ toàn bộ các khoản chi, bồi dưỡng đối với tất cả cán bộ, công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
“Đa số Uỷ ban Tư pháp tán thành với phương án 1 như TAND Tối cao đã lựa chọn và thể hiện trong dự thảo Pháp lệnh”- bà Nga cho biết.
Tuy nhiên, theo bà Lê Thị Nga, đây là một nội dung quan trọng của dự thảo Pháp lệnh, liên quan trực tiếp đến việc thực hiện Đề án cải cách chính sách tiền lương, chưa có văn bản triển khai thi hành nên vẫn còn cách hiểu và ý kiến khác nhau.
“Ủy ban Tư pháp trân trọng báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội”- bà Lê Thị Nga nói và cho biết thêm một số ý kiến UBTP đề nghị để bảo đảm thận trọng, đồng bộ trong việc thực hiện chính sách cải cách tiền lương, nên cân nhắc lùi thời gian trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua Pháp lệnh này cho đến khi có văn bản triển khai thi hành Nghị quyết số 27-NQ/TW của cơ quan có thẩm quyền.
