Chi 11 tỉ USD, Sài Gòn sẽ kẹt… xe buýt

Sau khi Pháp Luật TP.HCM đăng bài “Chi 11 tỉ USD, Sài Gòn hết kẹt xe?” (số báo ngày 18-2), nhiều ý kiến băn khoăn liệu việc “đầu tư ồ ạt” 157.000 xe buýt sẽ khiến đường sá TP.HCM tràn ngập xe buýt?

Lãnh đạo Trung tâm Quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng thuộc Sở GTVT TP.HCM nói rằng: “Theo giả thuyết của TS Nguyễn Bách Phúc, một xe buýt cần 36 m² để lưu thông thì khi 157.000 xe buýt cần đến 5,65 triệu m², tức chiếm hơn 1/5 diện tích mặt đường ở TP.HCM. Khi đó, bất cứ con đường nào ở TP.HCM đều thấy một xe buýt rồi cách một khoảng trống bằng bốn ô như là một chiếc xe buýt khác”.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, người dân cho rằng việc phát triển xe buýt và hạn chế xe cá nhân là cần thiết.

Không phải cứ tăng xe buýt thì dân bỏ xe máy

Với thực trạng TP hiện nay, để giảm kẹt xe bắt buộc phải hạn chế xe cá nhân và phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng. Tuy nhiên, trên thực tế không dễ dàng thực hiện theo cách cứ mở thêm tuyến, tăng số xe buýt thì người dân sẽ bỏ xe máy.

Hiện khách đi xe buýt chủ yếu là sinh viên và người lao động thu nhập thấp. Đó là những người chưa có xe máy. Những người đã có xe máy rồi mà muốn họ từ bỏ để chuyển sang xe buýt là không dễ vì đi xe máy là thói quen của nhiều người.

Tuy xe buýt được trợ giá, chi phí đi lại rẻ hơn xe máy nhưng chưa hấp dẫn vì chưa đáp ứng được yêu cầu về thời gian do đường chật, hay ùn tắc. Ngay cả sinh viên, bình thường họ đi xe buýt nhưng khi vào những ngày thi cử thì họ đi phương tiện khác vì sợ trễ giờ.

Do vậy, trước khi phát triển xe buýt theo cách ồ ạt thì phải cải thiện chất lượng phục vụ (đổi xe mới, chấn chỉnh thái độ của tài xế…) và tính toán lại luồng tuyến hợp lý để giữ khách.

Ông LÊ HOÀNG MINH, Phó Giám đốc Sở GTVT TP.HCM

Hiện TP.HCM có hơn 3.000 xe buýt nhưng việc xoay xở đã khó thì nếu TP có đến 157.000 xe buýt sẽ khó thể “thở” được. Ảnh: MP

Phải có đường ưu tiên cho xe buýt

Từ năm 2002, TP.HCM đã đầu tư hàng ngàn tỉ đồng để phát triển xe buýt và giai đoạn 2005-2010 đạt được kết quả tốt. Lẽ ra giai đoạn 2010-2015, TP.HCM nên hạn chế xe cá nhân song TP chần chừ để qua cơ hội.

Hiện xe buýt tuột dốc về nhiều mặt, chất lượng phục vụ không được cải thiện... Do đó nhất thiết phải bắt đầu củng cố lại xe buýt bằng việc tập trung đầu tư phương tiện mới thay thế. Ngoài ra, TP.HCM cần có ưu tiên, đường dành riêng cho xe buýt. Đây là biện pháp sống còn của hoạt động xe buýt vì sẽ tăng tốc độ, rút ngắn thời gian đi lại, tiết kiệm chi phí cho người đi xe buýt.

Theo đề án của JICA (Nhật Bản), năm 2003, TP.HCM đã mở đường dành riêng cho xe buýt trên đường Trần Hưng Đạo B (quận 5) rồi mở rộng ra ở các đường Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Văn Tần, Nguyễn Kiệm… Sau đó nhiều công trình hạ tầng thi công, nhiều “lô cốt” xuất hiện và năm 2012, làn đường dành riêng cho xe buýt đã bị cáo chung. Nay nếu không phục hồi và mở rộng, cứ để xe buýt “bơi” trong dòng xe máy thì khách sẽ bỏ xe buýt.

Song song với phát triển xe buýt, TP.HCM phải bắt đầu từng bước hạn chế xe cá nhân. Nếu mạnh tay thì hạn chế cùng lúc ô tô lẫn xe máy. Nếu không thì hạn chế ô tô trước rồi tới xe máy.

ThS LÊ TRUNG TÍNH, nguyên Trưởng phòng Quản lý vận tải đường bộ,
Sở GTVT TP.HCM

Thí điểm hạn chế xe cá nhân

Sớm muộn gì TP.HCM cũng phải hạn chế xe cá nhân. Vấn đề là làm sao cho thiết thực và không gây khó cho dân, nhất là người nghèo.

Việc hạn chế xe cá nhân cần được thí điểm. Nên chăng trước tiên hạn chế ở trung tâm, trong bán kính 1 km gần phố đi bộ Nguyễn Huệ hoặc trên một số tuyến chính như đường ở quận 1. Ở đây, xe buýt thuận tiện, an toàn, sạch sẽ cần được phát triển. Đường rộng thì dùng xe chở từ 70 đến 100 người. Đường nhỏ thì dùng xe buýt chở từ 40 đến 70 người.

Ngoài ra, các vỉa hè phải được thông suốt, đủ lớn để người đi xe buýt đi bộ đến nơi làm việc, học tập, mua sắm; đồng thời ở nơi lân cận chỗ hạn chế phải có bãi giữ xe để người dân gửi xe máy đi xe buýt.

Kỹ sư cầu đường TRẦN VĂN TƯỜNG