Ngày 12-5,Pháp Luật TP.HCM đăng bài “Rủi ro khi mua nhà, đất đồng sử dụng”, phản ánh tình trạng mua bán nhà, đất đồng sử dụng đang diễn ra phổ biến ở các quận, huyện của TP.HCM như quận 9, 12, huyện Nhà Bè, Hóc Môn, Bình Chánh…
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về vấn đề trên, nhiều địa phương cho rằng các quy định pháp luật hiện không cấm nên họ lúng túng chưa biết xử lý như thế nào.
Chủ yếu cảnh báo người mua
Là huyện ngoại thành, Nhà Bè cũng nằm trong số địa phương có xảy ra tình trạng người dân mua bán nhà, đất theo hình thức đồng sử dụng, có cả những trường hợp mua bán giấy tay (như tại hẻm 148 đường Nguyễn Bình, xã Phước Lộc). Lãnh đạo UBND huyện Nhà Bè cho biết trong quá trình quản lý, huyện đã ghi nhận tình trạng này và đã có báo cáo gửi các sở, ngành cũng như UBND TP.
Theo lãnh đạo huyện này, dù biết người dân cùng đứng tên mua đất, xin giấy phép xây dựng cùng chung quyền sử dụng nhưng huyện cũng không thể từ chối cấp phép cho dân. Bởi lẽ hiện nay các luật dân sự, đất đai, nhà ở đều không cấm người dân cùng chung nhau quyền sử dụng đất, sở hữu tài sản.
“Luật cho phép đồng sử dụng nhưng không giới hạn bao nhiêu người được cùng đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cũng không quy định mỗi người được sử dụng bao nhiêu đất. Việc chuyển mục đích sang đất ở cũng không khống chế diện tích được phép chuyển nên người có đất có thể chuyển theo nhu cầu. Thêm vào đó, Luật Xây dựng và các văn bản có liên quan cũng chỉ quy định về chiều cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi, phù hợp với mục đích và quy hoạch sử dụng đất mà không giới hạn một căn nhà được phép xây bao nhiêu phòng, bao nhiêu diện tích. Do đó, không có cơ sở nào để không cấp phép xây dựng cho người dân trong những trường hợp này được” - lãnh đạo huyện Nhà Bè phân tích.
Liên quan đến việc một giấy phép xây nhiều nhà, đại diện huyện Nhà Bè cũng cho biết thêm Thông tư 02/2014 của Bộ Xây dựng cũng đã quy định cơ quan quản lý nhà nước không can thiệp đến những kết cấu bên trong căn nhà như cầu thang, vách ngăn… Do đó, dù thực tế rõ ràng là biết người dân xây nhiều nhà chỉ với một giấy phép xây dựng nhưng cũng không thể xử phạt được. Giải pháp trước mắt của huyện Nhà Bè chỉ có thể khuyến cáo người dân không nên mua bán nhà, đất theo dạng này vì rủi ro sẽ rất cao.
Việc mua nhà, đất đồng sử dụng không chỉ người mua phải chịu rủi ro về mặt pháp lý mà hạ tầng cũng không đảm bảo. Trong ảnh: Một trường hợp nhà, đất đồng sử dụng ở đường Võ Văn Hát, phường Trường Thạnh, quận 9, TP.HCM. Ảnh: VIỆT HOA
Kiểm soát chặt việc lập vi bằng
Hiện nay, việc mua bán bằng giấy tay với những trường hợp nhà, đất đồng sử dụng và lập vi bằng làm chứng khiến người dân dễ nhầm tưởng đã có cơ quan nhà nước xác nhận.
Tuy nhiên, bà Phan Thị Bình Thuận, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, khẳng định các văn phòng thừa phát lại hiện chỉ có chức năng lập vi bằng làm chứng cho việc giao nhận tiền, không đứng ra làm chứng cho việc mua bán nhà, đất của hai bên.
Bà Thuận thông tin Sở Tư pháp đang có kế hoạch kiểm tra, rà soát hoạt động của văn phòng thừa phát lại trên toàn TP. “Trong trường hợp phát hiện có vi phạm, sẽ xử lý và chấn chỉnh theo quy định pháp luật” - bà Thuận nói.
Về phía Sở Xây dựng, ông Lý Thanh Long, Chánh Thanh tra sở này, cho biết trong tuần sau, giám đốc Sở Xây dựng sẽ có buổi làm việc với các quận, huyện có tình trạng nhà ba chung này (chung quyền sử dụng đất, chung giấy phép xây dựng, chung số nhà). Qua đó sẽ thống nhất trong vấn đề áp dụng pháp luật về cấp phép xây dựng và xử lý vi phạm trong những trường hợp này.
Tuy nhiên, ông Long đánh giá đây cũng là một loại hình nhà ở, đáp ứng nhu cầu của người dân có thu nhập thấp cũng như của thị trường hiện nay. “Điều này cũng tốt nhưng vấn đề là quản lý làm sao cho đúng quy hoạch, đảm bảo hạ tầng và các tiêu chuẩn về nhà ở, không biến thành những khu ổ chuột để sau này chính những người mua nhà phải chịu hậu quả” - chánh Thanh tra Sở Xây dựng nói.
Đồng thời ông cho biết hiện nay TP đang thừa nhận hiện tượng này ở mức độ quyền sử dụng đất chung và chưa cấm hay có hình thức xử lý nào tương tự.
Theo ông Long, qua đợt cùng với các địa phương rà soát tới đây, từ yêu cầu thực tiễn tại các địa phương, các cơ quan chức năng sẽ phải nghiên cứu để đề xuất ban hành những quy chuẩn, tiêu chuẩn về nhà ở riêng lẻ cho phù hợp để tránh trường hợp biến tướng nhưng cũng vừa đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân. Cùng với đó, các địa phương cũng cần thông tin cảnh báo để người dân biết nhằm tránh rủi ro khi mua nhà ở dạng này.
| Phát sinh tranh chấp, có thể kiện ra tòa Ông Hoàng Minh Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND quận 9, TP.HCM, cũng cho rằng hiện nay các quy định pháp luật không cấm các giao dịch liên quan đến quyền đồng sử dụng đất, cùng sở hữu nhà ở. Do vậy, nếu người dân xin phép xây dựng như đã đề cập, địa phương cũng cấp phép bình thường. “Việc mua bán của người dân là giao dịch dân sự, trong trường hợp phát sinh tranh chấp thì có thể kiện ra tòa. Do đó, ở góc độ quản lý, quận cũng chỉ thông tin cho các phường để cảnh báo người dân không nên mua nhà, đất theo dạng này để tránh rủi ro” - ông Tuấn Anh cho hay. Phòng TN&MT quận 9 cũng thông tin trước đây khi quận còn có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong trường hợp chuyển nhượng thì còn thống kê được số lượng mua bán kiểu đồng sử dụng. Qua đó có thể thông tin đến các phường xảy ra nhiều tình trạng này để lưu ý. Tuy nhiên, hiện nay thẩm quyền cấp giấy sau khi đã có chuyển nhượng đã thuộc về Sở nên rất khó kiểm soát tình trạng này. ------------------------------------------------------------------------------ Huyện Bình Chánh cũng không có cơ sở để trả hồ sơ xin phép xây dựng với trường hợp họ xin một giấy phép rồi xây thành nhiều nhà. Bởi thực tế nó vẫn đảm bảo đúng theo quy trình, thủ tục cấp phép… Với người dân khi mua nhà dạng này có nhiều hạn chế như phải sử dụng chung giấy tờ, cấp thoát nước chưa thật sự đảm bảo… Huyện cũng đã tổ chức tuyên truyền, khuyến cáo người dân về điều này khi họ mua nhà, đất dạng này. Ông HUỲNH VĂN THANH, Trưởng phòng Quản lý đô thị |
