Công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của Thần đồng đất Việt

Hôm nay (3-9), TAND TP.HCM đã tuyên án vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt. Nguyên đơn là họa sĩ Lê Phong Linh (Lê Linh) và bị đơn là Công ty TNHH Thương mại dịch vụ kỹ thuật và phát triển tin học Phan Thị (Công ty Phan Thị) và bà Phan Thị Mỹ Hạnh.

Trước đó, phiên tòa diễn ra trong nhiều ngày. Ngày 27-8, VKS phát biểu quan điểm đề nghị bác kháng cáo, y án sơ thẩm. HĐXX cho rằng vụ án có nhiều tình tiết phức tạp nên nghị án kéo dài đến hôm nay.

HĐXX đang tuyên án. Ảnh: YC

HĐXX cho rằng yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn thuộc về quyền nhân thân trong quyền tác giả đối với tác phẩm, trong đó có quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm. Nguyên đơn không nhằm mục đích có thu được lợi nhuận hay không thu được lợi nhận từ yêu cầu này. Do đó, đây là tranh chấp về dân sự về quyền sử hữu trí tuệ nên thuộc thẩm quyền của tòa án quận 1.

Về việc triệu tập Cục Bản quyền, theo HĐXX Cục Bản quyền, đã có văn bản nêu ý kiến trong trường hợp phát hiện hồ sơ tài liệu có chứng cứ, ngược lại Cục Bản quyền sẽ ra văn bản hủy bỏ hiệu lực đối với giấy chứng nhận đã cấp. Mặt khác, việc tòa án công nhận hoặc không công nhận hiệu lực của giấy chứng nhận đã cấp thì cũng không liên quan đến quyền, nghĩa vụ của Cục Bản quyền. Vì vậy việc tòa sơ thẩm không đưa Cục Bản quyền tham gia là có căn cứ.

Về nội dung, theo HĐXX, tác giả là người trực tiếp sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm. Quyền tác giả phát sinh kể từ thời điểm tác phẩm được sáng tạo dưới một hình thức nhất định.

Ông Lê Linh tại tòa. Ảnh: YC

Nguyên đơn và bị đơn đều cung cấp các hình vẽ và cho rằng đây là các bản phác họa nhưng không thể hiện vẽ từ khi nào. Tuy nhiên, bị đơn thừa nhận ông Linh là người trực tiếp vẽ nên bốn hình tượng này. Trên các ấn phẩm phát hành thể hiện bút danh Lê Linh là người thể hiện phần tranh minh họa.

Cũng theo HĐXX, nếu một người có ý tưởng sáng tạo tác phẩm nhưng chưa thể hiện ý tưởng này dưới bất kỳ hình thức nào thì không thể yêu cầu công nhận mình là tác giả đối với ý tưởng. Dấu ấn cá nhân cũng không phải là điều kiện để xác định tác giả của tác phẩm nên ý kiến của bị đơn là không có căn cứ. Vì vậy, cấp sơ thẩm công nhận ông Linh là tác giả duy nhất là có cơ sở.

HĐXX cho rằng có cơ sở xác định nguyên đơn làm việc cho Công ty Phan Thị theo hợp đồng lao động. Công ty Phan Thị giao nhiệm vụ cho ông Linh sáng tạo nên hình tượng các nhân vật nên Công ty Phan Thị là chủ sở sở hữu.

Công ty Phan Thị được quyền làm tác phẩm phái sinh nhưng không được sửa chữa, cắt xén hình thức thể hiện các nhân hoặc xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự, uy tín của ông Linh.

Bà Hạnh tại tòa. Ảnh: YC

Theo HĐXX, tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm cải biên, chuyển thể, biên soạn... Các bên đều cho rằng Công ty Phan Thị sử dụng hình thức thể hiện của các nhân vật để thực hiện các tập tiếp theo của bộ truyện Thần đồng đất Việt từ tập 79 cũng như các bộ truyện khác như Thần đồng đất Việt Mỹ thuật, Thần đồng đất Việt Khoa học.

Các bộ truyện này có hình thức thể hiện khác so với hình tượng đã được đăng ký tại Cục Bản quyền nhưng không nêu được đó là hoạt động nào của tác phẩm phái sinh. Vì vậy, HĐXX không có cơ sở xem xét đây là hoạt động làm tác phẩm phái sinh.

Tuy nhiên, việc đưa hình ảnh các nhân vật này vào nội dung truyện cần thể hiện các nét mặt, tư thế hành động phù hợp với nội dung cốt truyện sẽ làm sai lệch hình thức thể hiện gốc. Việc làm sai lệch so với hình thức thể hiện gốc khi không được sự đồng ý của tác giả, đồng thời Công ty Phan Thị không ghi chú rõ là việc sử dụng hình thức thể hiện của bốn nhân vật là tác phẩm của tác giả Lê Linh. Do đó, Công ty Phan Thị đã có hành vi xâm phạm quyền nhân thân của tác giả Lê Linh.

Ông Linh tỏ ra vui vẻ trước phán quyết của tòa. Ảnh: YC

Do Công ty Phan Thị có sự xâm phạm nên việc ông Linh yêu cầu xin lỗi và bồi thường chi phí luật sư là có căn cứ. Từ đó, HĐXX phúc thẩm bác kháng cáo và y án sơ thẩm.

Sau phiên xử, ông Linh cho biết ông rất hài lòng với phán quyết của tòa, ông cho rằng đây là kết quả tất yếu vì chỉ có một sự thật duy nhất mà thôi, dù cho bị đơn có kháng cáo, có đưa ra những chứng cứ gì mới thì sự thật vẫn không bao giờ thay đổi.