Chiều 19-5, TAND TP Hà Nội tuyên án đối với 14 bị cáo trong vụ buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh xảy ra tại Công ty VN Pharma, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) và một số đơn vị liên quan.
VKS đề nghị giảm gần nửa mức án
HĐXX tuyên phạt bị cáo Trương Quốc Cường, cựu thứ trưởng Bộ Y tế, cựu cục trưởng Cục Quản lý dược, bốn năm tù về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Bị cáo Nguyễn Minh Hùng, cựu chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc Công ty VN Pharma, bị tuyên phạt 18 năm tù về tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Cộng với bản án 17 năm tù trước đó, tổng hợp hình phạt chung bị cáo phải chấp hành là 30 năm tù.
 |
Cựu thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường. Ảnh: UYÊN TRANG |
12 bị cáo còn lại bị tuyên phạt từ hai đến 20 năm tù về một trong ba tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh hoặc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ.
Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc bị cáo Hùng cùng các bị cáo tại VN Pharma liên đới bồi thường 31,5 tỉ đồng là số tiền thu lời bất chính từ việc buôn bán thuốc giả. Tòa cũng ghi nhận bị cáo Hùng và gia đình tự nguyện nộp 5 tỉ đồng, bị cáo Cường và gia đình tự nguyện nộp 1,8 tỉ đồng để khắc phục hậu quả.
Trước đó, HĐXX bất ngờ quay lại xét hỏi đối với bị cáo Phạm Anh Kiệt (cựu tổng giám đốc Công ty Dược Sài Gòn) và Phan Cẩm Loan (cựu phó trưởng Phòng xuất nhập khẩu VN Pharma).
Ông Kiệt liên tục kêu oan, phủ nhận cáo buộc của VKS, khai không đưa con dấu giả cho Công ty VN Pharma để lập các hợp đồng khống, cũng chưa từng quản lý con dấu này. Kiểm sát viên sau đó công bố lời khai của ông Kiệt tại cơ quan điều tra về việc từng thừa nhận “có tiếp quản và sử dụng con dấu giả”. Chỉ trong ít phút, ông Kiệt nhiều lần thay đổi quan điểm.
Thấy vậy, chủ tọa truy vấn “điều này rốt cuộc là sao?”, ông Kiệt im lặng. “Bị cáo nên suy nghĩ kỹ, bởi bị cáo có trình độ về dược, điều kiện chuyên môn tốt, không dễ gì không có mà lại nhận là có” - HĐXX nhận định.
Kết thúc phần xét hỏi bổ sung, diễn biến bất ngờ xảy ra khi đại diện VKS đề nghị giảm án cho một loạt bị cáo. Đặc biệt, bị cáo Trương Quốc Cường được đề nghị giảm từ mức 7-8 năm tù xuống mức 4-5 năm tù.
Theo đại diện VKS, ban đầu ông Cường chỉ thừa nhận trách nhiệm người đứng đầu với ba trong bốn nội dung cáo trạng truy tố. Tuy nhiên, quá trình xét xử, ông Cường thay đổi nhận thức bằng việc “xin nhận nốt trách nhiệm” với cáo buộc còn lại là “không đình chỉ lưu hành thuốc giả dù đã nhận được cảnh báo”. Điều này thể hiện bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải…
Các bị cáo có sự câu kết chặt chẽ, hành vi gây dư luận bất bình, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách chăm sóc sức khỏe của Nhà nước với nhân dân, làm giảm uy tín của ngành y tế.
Vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng
Năm 2007, Nguyễn Lê Xuân Khang (có quốc tịch tại Canada) nhờ hai công ty dược nộp hồ sơ đề nghị cấp phép lưu hành cho bảy loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada. Dưới sự “tiếp tay” của nhiều bị cáo tại Cục Quản lý dược, cả bảy loại thuốc trên đều được cấp phép. Hậu quả, hơn 2,4 triệu hộp thuốc giả, trị giá hơn 148 tỉ đồng đã được phân phối vào thị trường Việt Nam.
Theo HĐXX, vụ án này có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, hàng hóa giả bị buôn bán về Việt Nam là mặt hàng thuốc dùng chữa bệnh cho người, thuộc nhiều chủng loại, đa phần là kháng sinh điều trị nhiễm trùng nặng.
“Đây là mặt hàng đặc biệt, do Nhà nước độc quyền quản lý. Các bị cáo có sự câu kết chặt chẽ, hành vi gây dư luận bất bình, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách chăm sóc sức khỏe của Nhà nước với nhân dân, làm giảm uy tín của ngành y tế” - bản án nêu.
Trong đó, Nguyễn Minh Hùng là người cầm đầu, chủ mưu, có vai trò cao nhất trong nhóm hành vi buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.
Các bị cáo tại Cục Quản lý dược đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thiếu trách nhiệm khi phê duyệt cấp số đăng ký cho các loại thuốc giả, dù hồ sơ đều không đủ điều kiện.
Bị cáo Trương Quốc Cường đã thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao; thiếu giám sát, thiếu kiểm tra nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận thường trực đăng ký thuốc; đồng ý xét duyệt cấp số đăng ký thuốc khi hồ sơ không đủ điều kiện. Đặc biệt, bị cáo không quyết liệt chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy các loại thuốc giả dù nhiều cơ quan đã có cảnh báo.
Ngoài ra, một số bị cáo tại Cục Quản lý dược còn tự ý thẩm định lại hồ sơ thuốc dựa trên một số tài liệu được bí mật đưa vào bổ sung trái pháp luật, làm sai lệch hồ sơ, làm lợi cho doanh nghiệp trong việc thẩm định sớm hồ sơ thuốc...
Đề nghị làm rõ trách nhiệm của cán bộ hải quan
HĐXX kiến nghị Bộ Y tế xem xét lại toàn bộ quy trình thẩm định thuốc, đặc biệt là thuốc nước ngoài sản xuất, do còn nhiều lỗ hổng, nhất là khâu thẩm định bổ sung. Việc hợp pháp hóa lãnh sự phải là quy định bắt buộc để xác định các giấy tờ nước ngoài được sử dụng tại Việt Nam phải có nội dung thật, có giá trị pháp lý.
“Bộ Y tế cần rà soát, đánh giá lại các loại thuốc nhập khẩu để điều chỉnh giá, để người dân được sử dụng thuốc có giá hợp lý nhất” - HĐXX kiến nghị.
Vẫn theo HĐXX, để vụ án xảy ra, ngoài trách nhiệm của các cán bộ ngành y tế còn có lực lượng hải quan. HĐXX đề nghị cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ trách nhiệm của các cán bộ hải quan liên quan các lô hàng thuốc giả khác của Công ty VN Pharma để xử lý nghiêm nếu có sai phạm.
