Đặt máy sốc tim nơi công cộng: Cần đi kèm huấn luyện sơ cứu

Tại nhiều nước trên thế giới, máy sốc tim tự động (AED) đã được lắp đặt tại nhiều nơi công cộng như trung tâm mua sắm, trường học, khu chung cư, nhà ga, sân bay… Khi có các trường hợp ngừng tim đột ngột, căn cứ vào tình trạng bệnh nhân, người dân xung quanh có thể tiến hành cấp cứu.

Máy sốc tim tự động sẽ cứu được nhiều người

Máy sốc tim tự động được thiết kế nhỏ gọn, cho phép cả những người không có kinh nghiệm hoặc kiến thức về y khoa sử dụng, tăng khả năng sống sót của người bị ngưng tim ngoại viện.

“Kỹ thuật sốc điện tại thời điểm đó có thể là một trong những yếu tố giúp bệnh nhân thoát khỏi nguy kịch”, bác sĩ tim mạch Nguyễn Tất Trung, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, nhấn mạnh.

Do đó, bác sĩ Trung nhận định trong bối cảnh hiện nay của Việt Nam, việc đặt máy sốc điện tại nơi công cộng là cần thiết, đặc biệt ở nơi có nhiều người qua lại.

Tuy nhiên, để máy sốc tim thực sự mang lại hiệu quả, đòi hỏi quá trình đào tạo, tập huấn kỹ lưỡng cho cộng đồng. Bởi không phải bệnh nhân nào ngừng tim sau khi được sử dụng máy thì đều có tác dụng, cũng không phải người nào đột ngột quỵ xuống cũng bị ngưng tim và cần dùng máy sốc tim.

Theo đó, sốc điện tim được dùng trong trường hợp bệnh nhân vẫn còn nhịp tim nhưng nhịp tim bị rối loạn nguy hiểm (đặc biệt là rung thất). Rối loạn nhịp này có thể xảy ra khi cơ tim bị tổn thương do nhồi máu cơ tim hoặc khi lượng oxy không đủ đến tim.

“Để xác định được một người đang bị rối loạn nhịp tim, cần được sốc điện, cấp cứu, những người xung quanh cần được đào tạo, tập huấn”, bác sĩ Trung nhấn mạnh.

Ngoài ra, cũng theo bác sĩ Trung, việc thí điểm đặt máy sốc tim tại nơi công cộng là rất tốt, nhưng để triển khai phổ cập, đạt tỉ lệ bao phủ nhất định sẽ là bài toán lớn, bởi sẽ cần rất nhiều máy.

“So với việc cứu sống người bệnh, giá của một máy sốc tim rõ ràng không thể so sánh được. Đây vẫn là một loại máy khá đắt, để thực sự phổ cập thì cần số tiền không hề nhỏ”, ông Trung nói thêm.

Nhìn chung, tỉ lệ người ngưng tim ngoại viện được cứu sống, dù là ở Việt Nam hay ở các nước khác, vẫn còn khiêm tốn. Để cứu sống một người bị ngưng tim đột ngột dẫn đến đột tử vẫn là một thách thức y khoa đối với cả thế giới.

Cần tăng cường đào tạo sơ cấp cứu ban đầu

Cũng theo Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, trong hầu hết trường hợp bị ngưng tim, việc đầu tiên mà người thực hiện cấp cứu cần làm đánh giá tình trạng bệnh nhân, xác định tình trạng tuần hoàn của người bệnh xem còn mạch hay không.

Trong trường hợp người bệnh ngừng hô hấp tuần hoàn, người bên cạnh cần ép tim ngoài lồng ngực, hà hơi thổi ngạt, sau đó mới áp dụng máy móc, thiết bị (máy sốc tim) nếu có, từ đó xác định được tình trạng rối loạn nhịp tim của người bệnh đang ở mức độ nào.

“Tóm lại, vẫn cần tăng cường tập huấn đào tạo về sơ cấp cứu ban đầu cho cộng đồng, tăng khả năng cấp cứu nói chung của người dân ngay khi phát hiện một người cạnh mình có tình trạng sức khoẻ bất thường.

Sử dụng máy sốc tim chỉ là một bước trong quá trình sơ cấp cứu ban đầu cho người bệnh ngưng tim”, bác sĩ Trung nhấn mạnh.

Trên thực tế, bác sĩ Trung nhận định kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu của phần lớn người dân chưa cao, đã có nhiều trường hợp cấp cứu sai cách khi trẻ bị đuối nước, hóc dị vật… khiến tình trạng người bệnh nguy kịch hơn. Do đó, điều quan trọng nhất và có thể triển khai được ngay vẫn là tập huấn cho người dân nắm được các kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu.

Ngoài ra, hiện tỉ lệ bác sĩ/vạn dân của Việt Nam còn chưa cao, cần tăng cường đào tạo thêm nhân lực y tế, xây dựng hệ thống bác sĩ gia đình để tăng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế của người dân trong trường hợp khẩn cấp.