Theo đó, sau điều chỉnh, chiều dài toàn tuyến cao tốc Bắc-Nam đoạn phía Đông tăng từ 654 lên 657 km (tăng thêm 3 km). Bên cạnh đó, tổng mức đầu tư toàn dự án giảm 14.000 tỉ đồng so với dự tính ban đầu, còn trên 105.000 tỉ đồng. Trong đó vốn đầu tư nhà nước cho dự án cũng giảm từ 55.000 tỉ đồng xuống hơn 50.000 tỉ đồng. Vốn nhà đầu tư điều chỉnh giảm từ hơn 63.700 tỉ đồng xuống còn hơn 54.000 tỉ đồng (giảm khoảng 9.600 tỉ đồng so với ban đầu).
Cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi là một trong dự án cao tốc Bắc-Nam. Ảnh: V.LONG
Việc giảm 14.000 tỉ đồng tổng vốn đầu tư toàn dự án dù toàn tuyến tăng thêm 3 km được Bộ GTVT giải thích là nhờ giảm chi phí dự phòng do cập nhật theo chỉ số giá xây dựng, thay đổi lãi suất vốn vay... so với bước nghiên cứu tiền khả thi. Ngoài ra, bước nghiên cứu khả thi đã tính toán lại chuẩn xác chi phí giải phóng mặt bằng trên cơ sở cập nhật lại khối lượng, chi phí bồi thường, cập nhật đơn giá, định mức...
Về mức giá, cao tốc này sẽ chia làm các giai đoạn theo hướng tăng dần với mức khởi điểm là 1.500 đồng/xe/km (mức giá trung bình của các cao tốc đã khai thác hiện từ 1.500 đến 2.000 đồng). Mức này sẽ tăng lên cao nhất 3.400/xe/km vào năm 2042-2044.
Bộ GTVT nhấn mạnh cơ quan này đã nghiên cứu kỹ lưỡng, tính toán lựa chọn mức giá phù hợp cho giai đoạn khởi điểm cũng như các thời kỳ trong cả vòng đời dự án. Mức giá này cũng được cho phù hợp với khả năng chi trả của người dân, bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận của nhà đầu tư và lợi ích của Nhà nước. Bảo đảm tính đúng, tính đủ và công khai, minh bạch các yếu tố hình thành giá.
Đối với dự án cao tốc này, Bộ GTVT cũng khẳng định sẽ đấu thầu rộng rãi quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư, trường hợp kết quả sơ tuyển chỉ có một nhà đầu tư trúng sơ tuyển phải báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.
Bên cạnh đó, bổ sung vào dự thảo hợp đồng dự án trong hồ sơ mời thầu lựa chọn nhà đầu tư quy định “Nhà đầu tư vi phạm hợp đồng trong trường hợp sau sáu tháng không ký được hợp đồng tín dụng với ngân hàng, tổ chức tín dụng đủ phần vốn vay theo quy định để triển khai dự án; cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tịch thu bảo đảm thực hiện hợp đồng và hợp đồng hết hiệu lực”.
Đặc biệt lần này sẽ nâng mức vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư tham gia các dự án lên 20% để bảo đảm lựa chọn nhà đầu tư có đủ năng lực tài chính để thực hiện dự án...
Về huy động vốn tín dụng, Bộ GTVT khẳng định còn gặp khó khăn do theo quy định của Bộ Tài chính lãi suất vốn vay dự án PPP không quá 1,5 lần mức bình quân lãi suất trúng thầu trái phiếu Chính phủ, khoảng 7,72% một năm. Mức lãi suất này được lấy làm cơ sở để phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và xây dựng hồ sơ mời thầu chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, thực tế lãi suất trên thị trường cao hơn nhiều, mức 10,5%-11%.
“Sự chênh lệch lãi suất trên được cho sẽ gây khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng và khả năng xem xét cấp tín dụng cho dự án là "khó khả thi". Tính toán sơ bộ, trường hợp cập nhật theo lãi suất thị trường (khoảng 10,5%/năm), mức vốn đầu tư của Nhà nước tham gia thực hiện các dự án khoảng 55.000 tỉ đồng, với thời gian hoàn vốn các dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP khoảng 24 năm...”, Bộ GTVT nêu khó khăn.
Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng cho rằng việc huy động vốn vay nước ngoài cho dự án, vì pháp luật hiện chưa cho phép Chính phủ cung cấp các bảo lãnh như yêu cầu của ngân hàng nước ngoài (bảo lãnh doanh thu tối thiểu, cam kết chuyển đổi ngoại tệ, bảo hiểm bên thứ ba thay thế Chính phủ thực hiện nghĩa vụ đã ký trong hợp đồng từ các tổ chức bảo lãnh, bảo hiểm).
Trong khi đó, vốn vay dài hạn trong nước cũng gặp trở ngại nhất định vì các ngân hàng bị khống chế mức tăng trưởng tín dụng. Do đó, ngay cả khi lãi suất vốn vay cho dự án được tháo gỡ thì việc huy động nguồn cấp tín dụng còn những khó khăn nhất định.
