Điều gì sẽ xảy ra khi 'Sông băng Ngày tận thế' biến mất?

Theo kết quả nghiên cứu của nhóm nhà khoa học thuộc Tổ chức Hợp tác quốc tế về sông băng Thwaites (ITGC) hôm 19-9, việc sông băng Thwaites ở Nam Cực tan chảy nhanh chóng đang có nguy cơ làm mực nước biển dâng cao, gây thảm họa quy mô toàn cầu, theo đài CNN.

Sông băng Thwaites - thường được mệnh danh là “Sông băng Ngày tận thế” - có diện tích tương đương bang Florida của Mỹ và là một dòng sông băng rất dễ bị tổn thương ở Nam Cực do vị trí địa lý của nó.

Vùng đất nơi dòng sông băng nằm có địa hình dốc xuống, nghĩa là khi tan chảy, nhiều băng sẽ tiếp xúc với nước biển ấm.

Tuy nhiên, trước đây người ta hiểu tương đối ít về cơ chế đằng sau sự thu hẹp của "Sông băng Ngày tận thế". Do đó, ITGC đã được thành lập kể từ năm 2018 nhằm nghiên cứu sông băng Thwaites để hiểu rõ hơn về cách thức và thời điểm dòng sông băng có thể tan chảy hoàn toàn.

Công bố hôm 19-9 vừa qua đã tổng kết 6 năm nghiên cứu "Sông băng Ngày tận thế" của ITGC. Trong kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học dự đoán tốc độ tan băng của dòng sông băng này sẽ tăng nhanh chóng trong thế kỷ này.

Thông qua những hình ảnh thu thập được từ robot ở dải tiếp đất của băng - nơi băng trượt khỏi sông băng và bắt đầu tiếp xúc nước biển, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng sông băng đang tan chảy theo những cách không ngờ tới. Trong đó có việc nước biển ấm hơn có thể chảy qua các vết nứt sâu và hình thành các vết nứt hình bậc thang trong băng.

Một nghiên cứu khác sử dụng dữ liệu vệ tinh và GPS để xem xét tác động của thủy triều và phát hiện ra rằng nước biển có thể xâm nhập vào hơn 9,6 km bên dưới sông băng Thwaites, gây ra hiện tượng tan chảy nhanh chóng.

Ông Rob Larter - nhà địa vật lý biển tại Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh và là thành viên của nhóm ITGC - cho biết sự tan băng của sông Thwaites đã tăng tốc đáng kể trong 30 năm qua.

Sông băng Thwaites khi tan chảy hoàn toàn có thể khiến mực nước biển toàn cầu dâng cao lên hơn 0,6 m.

Nhưng vì "Sông băng Ngày tận thế" cũng hoạt động giống như một con đập tự nhiên giữ lại dải băng Nam Cực rộng lớn ở phía sau, nên sự sụp đổ của sông băng sẽ khiến những vách băng cao chót vót phía sau có nguy cơ mất ổn định và rơi xuống biển.

Các nhà khoa học ước tính những vách băng đó tan chảy có thể khiến mực nước biển dâng thêm khoảng 3 m, tàn phá các cộng đồng dân cư ven biển từ Mỹ, Anh đến Bangladesh cũng như các quần đảo ở Thái Bình Dương.

Các nhà khoa học dự báo toàn bộ sông băng Thwaites và khối băng Nam Cực đằng sau nó có thể biến mất vào thế kỷ 23, và đã quá trễ để con người có thể cứu lấy dòng sông này.

Tuy nhiên, các nhà khoa học của ITGC cũng cho biết vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để tìm hiểu về dòng sông băng phức tạp này và để hiểu liệu quá trình tan chảy hiện tại của nó có thể đảo ngược hay không.

Hội nghị thượng đỉnh Tương lai - cơ hội để thế giới đi đúng hướng

TRỌNG TẤN