Vụ án chuyến bay giải cứu tạm khép lại với bản án sơ thẩm của TAND TP Hà Nội. Một trong những điều khiến dư luận tỏ ra đồng tình là tòa đã tuyên đến bốn án chung thân, trong đó có ba trường hợp tòa tuyên mức án nghiêm khắc hơn mức mà VKS đề nghị.
Phân hóa trách nhiệm hình sự cao
Tòa nhận định đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, hành vi mang tính chất nguy hiểm, một số bị cáo không thành khẩn khai báo, không ăn năn hối cải, gây bất bình trong nhân dân. Khi lượng hình, tòa án thấy rằng cần có đường lối xử lý tương xứng, buộc các bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự tương xứng với vị trí, vai trò, tính chất, mức độ phạm tội và có sự phân hóa.
 |
Các bị cáo vụ chuyến bay giải cứu tại tòa. Ảnh: BÙI TRANG |
Đối với các bị cáo có hành vi đòi hỏi ra giá, sách nhiễu, yêu cầu doanh nghiệp đưa tiền mới cấp phép, các bị cáo nhận hối lộ nhiều lần, số tiền đặc biệt lớn…, tòa áp dụng mức hình phạt nghiêm, thậm chí cao hơn mức mà VKS đề nghị để răn đe, phòng ngừa tội phạm nguy hiểm này, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
Với đường lối phân hóa khi lượng hình như trên, tòa đã tuyên phạt hai bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, Vũ Anh Tuấn mức án chung thân, cao hơn mức VKS đề nghị. Một số bị cáo khác chịu mức án cao hơn mức VKS đề nghị như Đỗ Hoàng Tùng (cựu cục phó lãnh sự) nhận án 12 năm tù, bị cáo Tô Anh Dũng (cựu thứ trưởng Bộ Ngoại giao) nhận án 16 năm tù, bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu điều tra viên) nhận án chung thân…
Một số bị cáo là đại diện doanh nghiệp có hành vi đưa hối lộ, tòa nhận định nguyên nhân có một phần do sự gây khó khăn của các bị cáo ở cơ quan nhà nước, là nạn nhân của cơ chế xin - cho, sự không minh bạch khi thực hiện công vụ của các bị cáo là công chức, văn hóa phong bì. Để khuyến khích người đưa hối lộ tố giác người phạm tội, phản ánh tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, tòa xem xét giảm hình phạt cho các bị cáo này và cho nhiều bị cáo hưởng mức án thấp hơn đề nghị của VKS.
Tất cả 10 án treo đều nằm trong nhóm bị cáo này…
 |
| Cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Trung Kiên tại tòa. Ảnh: CTV |
Không tuyên án tử; nghiêm khắc với bị cáo chối tội
Bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) là người đã nhận hối lộ 253 lần, số tiền 42,6 tỉ đồng và bị VKS đề nghị mức án tử hình. Tòa cho rằng căn cứ vào hành vi nhận hối lộ, thủ đoạn, cách thức thực hiện, thái độ khai báo của bị cáo Kiên, mức hình phạt tử hình VKS đề nghị là tương xướng với mức độ phạm tội.
Trong quá trình truy tố, xét xử, bị cáo thay đổi lời khai, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; giai đoạn phiên tòa, bị cáo tác động gia đình khắc phục hơn 42 tỉ đồng. Cộng với một số tình tiết giảm nhẹ khác, tòa xét thấy không cần thiết áp dụng hình phạt tử hình và tuyên phạt bị cáo mức án chung thân.
Với bị cáo Hoàng Văn Hưng, căn cứ vào các lời khai, tính khách quan của lời khai, dữ liệu cuộc gọi, trích xuất camera, thái độ khai báo của bị cáo…, tòa khẳng định có cơ sở xác định bị cáo Hưng đã nhận một lần 350.000 USD và một lần 450.000 USD trong chiếc cặp khóa số màu đen.
Tòa cho rằng bị cáo nguyên là điều tra viên cao cấp, am hiểu pháp luật nhưng lợi dụng chức vụ, quyền hạn, lừa đảo số tiền đặc biệt lớn. Bị cáo không thành khẩn, không ăn năn hối cải, hậu quả vụ án chưa được khắc phục. Vì vậy, tòa tuyên mức án chung thân, cao hơn mức đề nghị 19-20 năm tù của VKS.
Bị cáo Vũ Hồng Nam (cựu đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản) bị truy tố tội nhận hối lộ theo khoản 4 Điều 354 BLHS, được tuyên mức án 30 tháng tù, tức là mức hình phạt xuống đến khoản 1. Trong nhóm bị cáo cùng bị truy tố theo khoản 4, đây là bị cáo có mức án nhẹ nhất.
Một số bị cáo được tuyên dưới khung hình phạt
Trong nhóm bị cáo nhận hối lộ, trừ hai bị cáo bị truy tố ở khoản 3 (khung hình phạt 15-20 năm tù), một bị cáo bị truy tố ở khoản 2 (khung hình phạt 7-15 năm tù), còn lại đều bị truy tố và xét xử theo khoản 4 Điều 354 BLHS, khung hình phạt từ 20 năm tù đến chung thân, tử hình.
Nếu như nhiều bị cáo tòa tuyên mức án nghiêm khắc, cao hơn đề nghị của VKS thì có một số bị cáo được tuyên dưới khung hình phạt.
Điển hình là bị cáo Vũ Hồng Nam (cựu đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản) bị truy tố tội nhận hối lộ theo khoản 4 Điều 354 BLHS, được tuyên mức án 30 tháng tù, tức là mức hình phạt xuống đến khoản 1. Trong nhóm bị cáo cùng bị truy tố theo khoản 4, đây là bị cáo có mức án nhẹ nhất.
Cũng ở khoản 4, ngoại trừ ba bị cáo nhận án chung thân như đã đề cập ở trên, các bị cáo còn lại ở nhóm này đều được tuyên mức án dưới khung, người nhiều thì xuống khoản 1, người ít thì xuống khoản 2, khoản 3. Các bị cáo bị truy tố ở khoản 2, khoản 3 cũng được hưởng mức án thấp dưới khung.
***
Vụ án chuyến bay giải cứu khép lại giai đoạn sơ thẩm, ít nhiều để lại dư âm trong lòng dư luận. Nhưng trên hết, việc điều tra, truy tố và xét xử vụ án này đã thể hiện quyết tâm rất cao của Đảng, Nhà nước và các cơ quan tố tụng trong việc trừng trị không khoan nhượng trước nạn tham nhũng, tiêu cực, nhất là tham nhũng trong tình cảnh cả nước đang đồng tâm hiệp lực phòng, chống dịch COVID-19.
