Cuối năm 2022, HĐND TP.HCM đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật) thuộc địa bàn hai quận Bình Thạnh và Gò Vấp. Sự kiện này là tín hiệu định đoạt cho số phận và diện mạo mới của con rạch bị ô nhiễm nặng nề của TP, đồng thời cũng là điều người dân TP mong mỏi hơn hai thập niên qua.
Xin điểm lại lịch sử đầu tư của dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm để thấy số phận long đong của dự án này trong suốt hơn 20 năm. Trong đó có năm lần thay đổi tổng mức đầu tư, từ 123 tỉ đồng ban đầu đã đội lên đến hơn 9.600 tỉ đồng.
Cụ thể, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm được TP phê duyệt lần đầu vào năm 2002 với kinh phí 123 tỉ đồng. Đến năm 2016, TP phê duyệt lại dự án với nguồn vốn khoảng 5.100 tỉ đồng. Năm 2017, tổng mức đầu tư của dự án tiếp tục tăng lên 8.600 tỉ đồng.
Đến năm 2021, con số này vọt lên khoảng 9.300 tỉ đồng, dự kiến khởi công và hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025. Cuối năm 2022, HĐND TP thông qua dự án với tổng mức đầu tư tăng lên 9.664 tỉ đồng. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2023 đến 2028.
Trong suốt thời gian dài, dù nhiều nhà đầu tư đã tham gia nghiên cứu, đề xuất nhưng sau đó đã âm thầm rút lui bởi TP.HCM không đáp ứng được yêu cầu phải có nguồn thu và xin điều chỉnh quy hoạch. Hơn 20 năm, dự án bế tắc, chính quyền TP đã quyết tâm đầu tư, cải tạo dự án này bằng nguồn vốn ngân sách TP.
Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm có tầm quan trọng đặc biệt. Dọc theo lưu vực rạch Xuyên Tâm là nơi sinh sống của hàng chục vạn người dân TP, do đó việc cải tạo rạch ngoài mỹ quan đô thị còn là cải tạo chất lượng sống của họ.
Dự án được thông qua chủ trương trong bối cảnh chính quyền TP cũng đang bắt tay đầu tư các dự án trọng điểm khác như đường vành đai 3, cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên. Cùng với dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, đây là những công trình trọng điểm mà chính quyền TP quyết tâm thực hiện để chào mừng 50 ngày thống nhất đất nước.
Nhìn vào quyết tâm và tiến độ, tốc độ thực hiện các dự án trọng điểm mà TP đang triển khai, có thể tin tưởng rằng dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm cũng sẽ được khởi động như dự kiến. TP đang nỗ lực dùng dự án xây dựng đường vành đai 3 làm dự án kiểu mẫu về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và nhân rộng ra các dự án trọng điểm khác.
Cũng như tất cả dự án khác, khâu khó nhất, phức tạp và mất nhiều thời gian nhất của dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm chính là bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Dự án đã được thông qua chủ trương đầu tư, vốn đã có, quyết tâm cũng rất cao, hình mẫu cũng đã có, tin rằng dự án sẽ về đích đúng như kế hoạch đề ra.
