Cỗ máy tính Antikythera, được đặt tên theo hòn đảo phía nam Hy Lạp, nơi nó được tìm thấy, ban đầu được cho là một loại dụng cụ thiên văn học.
Theo Fox News, nhận định này được đưa ra dựa theo những từ ngữ được khắc trên những mảnh vỡ bánh răng và đĩa đồng, vốn đã bị ăn mòn, vặn xoắn. Tuy nhiên, điều ẩn giấu thật sự về chức năng chính xác của Antikythera cuối cùng đã được xác định.
Nhóm nghiên cứu cùng mô hình của cỗ máy tính Antikythera trong buổi họp báo tại Athens hôm 9-6-2016. Ảnh: AP
Sau một thập kỷ nỗ lực sử dụng thiết bị chụp cắt lớp, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã đọc được 3.500 ký tự của một văn tự hướng dẫn – một phần tư của nguyên bản – nằm bên trong của những phần còn sót lại của cỗ máy này.
Các nhà khoa học cho biết chiếc máy là một dạng dụng cụ hướng dẫn về vũ trụ của các nhà triết học và có thể là máy tính cơ học cổ nhất thế giới.
Trong buổi họp báo tại Athens vào ngày 9-6-2016, ông Alexander Jones, giáo sư sử học về khoa học cổ tại ĐH New York, một thành viên của nhóm nghiên cứu phát biểu: “Giờ đây chúng tôi đã có những đoạn văn mà mọi người có thể thật sự đọc bằng tiếng Hy Lạp cổ. Những gì chúng ta có trước đây giống như khi nghe radio với nhiều sự nhiễu sóng”.
“Có rất nhiều thông tin cho chúng tôi bởi vì nó đến từ một thời kỳ mà chúng tôi biết rất ít về thiên văn học Hy Lạp và nhất là chẳng biết gì về công nghệ, ngoại trừ những gì chúng tôi có ở đây… Vì vậy, những đoạn thông tin dù rất nhỏ này có ý nghĩa rất lớn đối với chúng tôi” - ông Alexander tiếp tục.
Một mảnh vỡ của cỗ máy tính được khai quật vào năm 1901. Ảnh: AP
Theo đó, nhóm nghiên cứu cho biết cỗ máy là một bộ lịch mặt trăng và mặt trời có khả năng cho thấy những giai đoạn của mặt trăng, vị trí của mặt trời và tương quan giữa mặt trăng và các chòm sao, vị trí của các hành tinh và các kỳ nhật thực được dự đoán. Không có thông tin nào được đưa ra trên 1.000 năm.
Tuy vậy, ông Jones phân biệt rõ cỗ máy không phải là một công cụ nghiên cứu: “Đó không phải là một công cụ nghiên cứu, vốn được các nhà thiên văn học sử dụng để thực hiện các phép tính toán, hoặc để một nhà chiêm tinh thực hiện các dự báo, nhưng là một vật bạn có thể sử dụng để giảng dạy về vũ trụ và vị trí của chúng ta trong vũ trụ… Nó giống như một giáo trình về thiên văn học, vốn kết nối sự vận động của bầu trời và những hành tinh cũng như cuộc sống của những cư dân Hy Lạp cổ và môi trường xung quanh họ”.
Những ký tự, một vài chỉ cao 1,2 mm, được khắc vào mặt bên trong và những phần phía trước lẫn phía sau của máy tính. Theo mô hình phục dựng của nhóm nghiên cứu, chiếc máy tính này được thiết kế như một chiếc hộp hình chữ nhật bằng gỗ và được vận hành bằng một cần quay tay. Tuy vậy, nó không hẳn là một công cụ hướng dẫn. Ông Mike Edmunds, giáo sư danh dự ngành vật lý thiên văn tại ĐH Cardiff, cho biết nó giống với một tấm biển thông tin lớn trong viện bảo tàng hơn: “Nó không cho bạn biết làm cách nào để sử dụng, nó nói rằng ‘những gì bạn thấy là thế này là thế nọ’, hơn là ‘xoay phần nhô lên và bạn sẽ thấy một cái gì đó”.
Một thợ lặn đang tiến hành khai quật tại xác tàu đắm đã tìm thấy cỗ máy. Ảnh: AP
Năm 1901, những mảnh vỡ của chiếc máy tính này được tìm thấy trong một xác tàu có niên đại vào khoảng giữa thế kỷ thứ I TCN. Kể từ đó đến nay, những mảnh vỡ này đã trở thành đề tài nghiên cứu của rất nhiều nhóm khoa học cùng những giả thuyết khác nhau. Tuy nhiên, vào khoảng 12 năm trước, nhóm nghiên cứu của ông Alexander và Mike đã tiến hành chụp cắt lớp bằng tia X quang và công nghệ hình ảnh để phân tích 82 mảnh vỡ còn sót lại.
Mike phấn khởi cho biết: “Cuộc điều tra ban đầu mang dự định xem chiếc máy này hoạt động như thế nào và đã diễn ra rất thành công… Điều mà chúng tôi không nhận ra là những công nghệ hiện đại đã được sử dụng có thể giúp chúng tôi đọc những đoạn thông tin cả bên ngoài lẫn bên trong máy tính tốt hơn trước đây”.
Tuy vậy, quá trình đọc và giải mã những đoạn văn tự này cũng khiến các nhà khoa học đau đầu khi kích thước các mẫu tự vô cùng nhỏ. Với những thông tin giải mã được, nhóm nghiên cứu có thể xác định cỗ máy được làm tại Hy Lạp vào giữa năm 200 và 70 TCN mặc dù không có chữ kí của người sản xuất. Nhóm hy vọng trong tương lại, việc tái khai quật xác tàu này của các nhà khảo cổ sẽ giúp họ những mảnh vỡ còn thất lạc khác hoặc thậm chí, là một cỗ máy tương tự khác.
