Bộ Tài chính vừa hoàn thiện tờ trình Chính phủ dự thảo xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) (sửa đổi). Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu bổ sung quy định về mức thuế suất đối với DN nhỏ và siêu nhỏ thấp hơn mức thuế suất thông thường để đồng bộ với Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa; mức thuế suất có thể là cố định hoặc mức thuế suất lũy tiến theo quy mô thu nhập dành cho các DN có quy mô nhỏ.
“Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế hiện nay cho thấy DN có quy mô nhỏ vẫn luôn là mục tiêu trọng tâm của các chính sách phát triển kinh tế ở nhiều quốc gia” - Bộ Tài chính lý giải.
Cần giảm thuế thu nhập DN nhỏ và vừa xuống 10%-15%
Đồng tình với đề xuất trên, luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Đăng Quang, cho rằng việc giảm thuế suất đối với các DN nhỏ đã được đặt ra trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế thu nhập DN năm 2016 nhưng sau đó lại bỏ ra.
 |
Bộ Tài chính đề nghị áp dụng thuế suất thấp hơn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. |
Đến năm 2017, Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa được thông qua có hiệu lực thi hành từ 1-1-2018 có quy định DN nhỏ và vừa được áp dụng có thời hạn mức thuế suất thuế thu nhập DN thấp hơn mức thuế suất thông thường áp dụng cho DN theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập DN. Thế nhưng thực tế quy định này vẫn chưa được áp dụng nên các DN nhỏ và vừa vẫn chịu mức thuế thu nhập DN 20% như các DN lớn.
Các nước ưu đãi cho DN nhỏ
Theo Bộ Tài chính, hiện số lượng DN có quy mô nhỏ, trong đó chủ yếu là DN nhỏ và siêu nhỏ chiếm đa số trong tổng số DN đang hoạt động và đang giữ một vị trí đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế cũng như ổn định xã hội. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay, DN nhỏ đang áp dụng chính sách thuế thu nhập DN như các DN khác, với mức thuế suất phổ thông là 20%.
Trong khi đó, theo Bộ Tài chính, phần lớn các nước áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập DN thấp hơn mức thuế suất phổ thông cho các DN nhỏ. Ví dụ tại Trung Quốc, mức thuế suất thuế thu nhập DN phổ thông là 25%, DN có quy mô nhỏ được áp dụng mức thuế suất ưu đãi là 20%.
“Do đó, Luật Thuế thu nhập DN (sửa đổi) lần này phải đề xuất giảm mức thuế suất xuống 10%-15% để hỗ trợ DN nhỏ. Cụ thể, đối với DN siêu nhỏ áp dụng thuế suất 10%, DN nhỏ và vừa có thể áp dụng mức thuế suất 15%” - chuyên gia thuế Trần Xoa đề xuất.
Cũng theo ông Xoa, DN nhỏ và vừa chiếm số lượng lớn nhưng thực tế doanh thu thấp, thậm chí không nhiều đơn vị có lãi. Thế nên việc giảm thuế thu nhập DN mang ý nghĩa hỗ trợ, khuyến khích là chính. “Với mức thuế thấp sẽ là động lực tăng số lượng DN thành lập mới nhanh hơn, góp phần đóng thuế nhiều hơn. Đồng thời, với mức thuế suất thấp sẽ hạn chế tình trạng gian lận thuế, ẩn doanh thu tránh thuế, tạo ra số thuế nộp ngân sách tăng lên” - ông Xoa nói.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP.HCM, cho biết hiện nay DN nhỏ và vừa chiếm tới 97%-98% tổng số lượng DN Việt Nam. Đây được xác định là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Thế nhưng, DN nhỏ thực tế lại sản xuất, kinh doanh chật vật hơn các DN lớn hay những DN nước ngoài đầu tư tại Việt Nam (FDI). Cụ thể, DN nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng khó hơn, mức lãi suất cho vay cũng cao hơn các DN lớn.
Vì vậy cần giảm mức thuế suất thuế thu nhập DN, trong đó đề xuất áp dụng mức thuế suất 15% đối với DN siêu nhỏ và 17% đối với DN nhỏ.
Mong đánh thuế công bằng
Ngoài đề xuất giảm thuế cho các DN nhỏ, một kiến nghị được nhiều chuyên gia lẫn các DN nêu lên là cần xem xét lại chính sách thuế giữa DN nhỏ và vừa trong nước với các công ty FDI. Vì hiện nay, các công ty FDI đầu tư vào Việt Nam phần lớn được miễn thuế thu nhập DN trong bốn năm đầu và chín năm tiếp theo được giảm thuế.
Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ DN nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội DN TP.HCM (HUBA), cho biết phần lớn nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài đang hưởng mức thuế thu nhập DN thấp, khoảng 10%-15%. Dù biết đây là chính sách thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nhưng đối với những DN nhỏ và vừa cũng cần được hưởng mức thuế tương đương.
DN nhỏ và vừa hiện chiếm khoảng 98% tổng số DN đang hoạt động tại Việt Nam, đóng góp tới 45% vào GDP, 31% vào tổng số thu ngân sách và thu hút hơn 5 triệu lao động. Tuy nhiên, theo ông Nghĩa, mức thuế suất của DN nhỏ và vừa trong nước lại cao hơn mức thuế thu nhập DN của các DN nước ngoài thì thực sự chưa tạo được sự công bằng, làm suy yếu năng lực cạnh tranh của DN Việt.
Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, nêu quan điểm: Khi DN có lời thì 20% thuế thu nhập DN nộp cho ngân sách nhà nước không đáng ngại nhưng hiện rất nhiều đơn vị thua lỗ, kinh doanh khó khăn, đầu ra không có.
Vì thế, ngoài giảm thuế thu nhập DN như đề xuất, cần có ngay những chính sách điều hành linh hoạt theo biến động của nền kinh tế. Ví dụ như gia hạn thời gian nộp thuế, tung các gói hỗ trợ tín dụng, tài khóa… để hỗ trợ DN vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, thủ tục để DN được hỗ trợ tiếp cận cần phải thuận lợi, nhanh chóng.
“Song song đó, cần quyết liệt cải cách hành chính, tái khởi động chương trình cho vay kích cầu đầu tư, tăng hoạt động xúc tiến thương mại và hỗ trợ bán hàng; có chiến lược cụ thể hỗ trợ các DN thực hiện chuyển đổi số” - ông Hồng kiến nghị.
Đề xuất bổ sung khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập DN
Tại dự án xây dựng Luật Thuế thu nhập DN (sửa đổi) đang lấy ý kiến, Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về các khoản thu nhập được miễn, giảm thuế.
Theo đó, bổ sung quy định miễn thuế đối với: Khoản hỗ trợ từ ngân sách nhà nước; thu nhập từ cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu sử dụng ngân sách nhà nước; thu nhập từ cung ứng dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị bổ sung quy định miễn thuế đối với thu nhập từ tiền lãi từ trái phiếu xanh và thu nhập từ chuyển nhượng trái phiếu xanh; thu nhập từ khoản bồi thường của Nhà nước; thu nhập từ lãi tiền gửi, lãi trái phiếu chính phủ, lãi tín phiếu kho bạc của các quỹ tài chính nhà nước và quỹ khác của Nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận.
