Đây là hai bị cáo trong vụ “Tráo máy Nhật bằng máy Trung Quốc phát cho dân nghèo” mà Pháp Luật TP.HCM từng có loạt bài điều tra.
Hai bị cáo này đều bị truy tố về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và dự kiến đưa ra xét xử sơ thẩm ngày 25-9. Tuy nhiên, do bị cáo Mẫn mời luật sư bào chữa cận ngày xét xử, luật sư chưa thể đọc và nghiên cứu hồ sơ nên tòa tạm hoãn đến tháng 10-2018.
Theo cáo trạng, thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ cho những hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và các hộ nghèo ở các xã/thôn/bản đặc biệt khó khăn, có 306 hộ ở xã La Dạ, huyện Hàm Thuận Bắc được hỗ trợ 5 triệu đồng/hộ. UBND xã La Dạ được cấp hơn 1,5 tỉ đồng kinh phí.
Bị cáo Huỳnh Thúc Mẫn
Sau khi UBND huyện Hàm Thuận Bắc ra quyết định bổ sung kinh phí cho các địa phương hỗ trợ mua sắm máy móc nông cụ cho các hộ nghèo, ông Mẫn chọn nhà thầu là cơ sở Minh Thắng của ông Hồ Minh Thắng ở Tánh Linh cung cấp máy.
Sau đó giữa ông Hồ Minh Thắng và UBND xã La Dạ ký kết hợp đồng cung cấp 438 máy nông cụ cùng phụ kiện xuất xứ Việt Nam và liên doanh hợp tác trị giá hơn 1,5 tỉ đồng. Sau khi ký hợp đồng, ông Thắng đặt mua máy móc nông cụ là hàng không rõ xuất xứ, trôi nổi, không hóa đơn chứng từ.
Ngày 20-12-2016, ông Mẫn có giấy mời đại diện lãnh đạo các phòng của huyện Hàm Thuận Bắc tổ chức nghiệm thu máy móc nông cụ theo hợp đồng đã ký. Hội đồng nghiệm thu nói trên không có quyết định thành lập, không phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên có chuyên môn và cũng không có kế hoạch thực hiện.
Hội đồng nghiệm thu không kiểm tra cụ thể từng chủng loại, số lượng nông cụ máy móc theo nội dung hợp đồng nhưng lại thống nhất kết luận: Hàng còn nguyên đai, nguyên kiện, mới 100% đúng theo hợp đồng.
Sau đó ông Hồ Minh Thắng cho vận chuyển máy móc đến La Dạ phát cho người dân và UBND xã đã chuyển cho ông Thắng hơn 1,5 tỉ đồng.
Ngày 5-1-2017 sau khi nhận máy móc về, nhiều hộ dân phản ánh máy móc bị đánh tráo và giá trị không đủ 5 triệu đồng mà họ được nhận. Ông Mẫn và ông Thắng xuống các hộ dân kiểm tra một số máy bơm nước nhãn hiệu HONDA nhưng bóc nhãn hiệu này ra thì phía bên trong có thêm một nhãn hiệu khác ghi chữ GX200. Ngoài ra rất nhiều máy cắt cỏ dán hai tem chồng lên nhau, tem bên ngoài là HONDA GX35 nhưng bên trong lại là nhãn hiệu TOYO màu đỏ.
Máy nông cụ vỏ Nhật Bản nhưng ruột Trung Quốc
Ngày 31-12-2017, Hội đồng định giá trong tố tụng huyện Hàm Thuận Bắc kết luận: Tất cả máy móc như máy xịt thuốc, máy cắt cỏ, máy bơm nước đều dưới giá 5 triệu đồng mà có giá chỉ từ 1,3 triệu đến 3,5 triệu đồng. Thiệt hại tổng cộng trong vụ án là hơn 780 triệu đồng, trong đó ông Hồ Minh Thắng đã hưởng lợi bất chính gần 500 triệu đồng và ông Huỳnh Thúc Mẫn cùng bà Dương Ngọc Như Hiền gây thất thoát hơn 280 triệu đồng. Sau khi vụ án xảy ra, ông Thắng đã mang đổi lại 176 máy móc cho các hộ dân trị giá 730 triệu đồng.
Theo VKSND huyện Hàm Thuận Bắc, ông Mẫn không tổ chức giám sát, cấp vốn hỗ trợ cho dân nghèo theo quy định mà hợp đồng cung cấp máy móc nhưng không thẩm tra năng lực vốn, năng lực thực hiện; hợp đồng không chặt chẽ gây thất thoát, lãng phí hơn 780 triệu đồng.
Bà Hiền là kế toán, biết rõ việc cấp vốn hỗ trợ cho các hộ dân bằng tiền không phải bằng máy móc nông cụ nhưng vẫn tham mưu, giúp sức cho ông Mẫn. Do đó bà Hiền là đồng phạm và phải liên đới chịu trách nhiệm số tiền hơn 280 triệu đồng do không tổ chức thẩm tra giá trị máy móc. Hiện chủ tịch UBND xã La Dạ đã yêu cầu ông Mẫn và bà Hiền phải liên đới bồi thường số tiền trên cho Nhà nước.
Ông Hồ Minh Thắng, thực hiện không đúng nội dung hợp đồng đã ký kết, hưởng lợi bất chính. Tuy nhiên, nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hậu quả trên do ông Mẫn là người có trách nhiệm chính quản lý tiền của Nhà nước thiếu kiểm tra, giám sát không chặt chẽ, do đó ông Thắng không phạm tội lừa dối khách hàng.
