Ngày 28-11, thông tin từ Sở Y tế TP.HCM cho biết: Kết quả khảo sát mức độ miễn dịch cộng đồng trên 839 mẫu huyết thanh của người dân TP.HCM ghi nhận hơn 98% có kháng thể ngừa COVID-19.
Đây là kết quả từ công trình khoa học điều tra cắt ngang khảo sát tình hình miễn dịch cộng đồng của người dân TP đối với virus SARS-CoV-2, do Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) phối hợp với BV Bệnh nhiệt đới và Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) thực hiện vào tháng 9-2022.
 |
| Tỉ lệ người dân có kháng thể chống lại protein S của virus SARS-CoV-2 và phân bố nồng độ của kháng thể này theo các lứa tuổi khác nhau. Ảnh: SYT |
Việc biết được tỉ lệ người dân có miễn dịch chống lại virus SARS-CoV-2 (do đã mắc bệnh hoặc đã tiêm vaccine) có ý nghĩa rất quan trọng. Được coi là cơ sở khoa học để thuyết phục người dân phải tiêm vaccine nếu tỉ lệ có kháng thể chưa cao, đồng thời cũng là cơ sở khoa học để kêu gọi người dân tiêm nhắc lại theo đúng quy định để duy trì khả năng miễn dịch nếu tỉ lệ có kháng thể tại thời điểm khảo sát đã ở mức bảo vệ cộng đồng.
Do đó, nhóm nghiên cứu đã chọn ngẫu nhiên 839 người từ 0 đến trên 70 tuổi, giới tính và các khu vực địa lý khác nhau trên địa bàn TP. Các nhà nghiên cứu thu thập mẫu huyết thanh để tiến hành đo các kháng thể kháng protein N (anti-N protein) nhằm đánh giá tỉ lệ người dân đã từng nhiễm SARS-CoV-2 và tỉ lệ người dân có kháng thể kháng protein S (anti-Spike protein) nhằm đánh giá người dân đã có kháng thể phòng ngừa/bảo vệ do được chủng ngừa COVID-19 hoặc nhiễm bệnh trước đó.
Kết quả, 88.2% có kháng thể kháng N protein, 98,7% có kháng thể kháng protein S từ nhiễm tự nhiên hoặc đã tiêm vaccine.
Về kháng thể kháng N protein: Đây là kháng thể chỉ xuất hiện từ việc nhiễm COVID-19 tự nhiên hoặc sau khi tiêm vaccine bất hoạt Sinopharm. Tuy nhiên trên địa bàn TP.HCM, vaccine Sinopharm được sử dụng rất hạn chế và không được sử dụng cho nhóm dưới 18 tuổi.
Tỉ lệ dương tính với kháng thể kháng N ở các nhóm tuổi khác nhau có phân bố khá tương đồng, dao động từ 86- 97% ở các nhóm tuổi từ dưới 5 đến dưới 70 tuổi.
Riêng nhóm 70 tuổi trở lên, tỉ lệ này là 76%. Kết quả này là tương đồng với kết quả nghiên cứu đánh giá đáp ứng miễn dịch ở nhân viên y tế BV Bệnh Nhiệt đới thực hiện vào tháng 11-2022 (371/400 người được khảo sát đã từng nhiễm SARS-CoV-2, chiếm tỉ lệ 93%).
Từ đây có thể kết luận rằng tính đến tháng 9-2022, đã có 88% người dân TP.HCM đã từng nhiễm SARS-CoV-2. Dựa vào tình hình dịch tễ chung của TP.HCM và thời điểm mở cửa trường học là sau tết Nhâm Dần (tháng 3-2022), cùng lúc với sự xuất hiện của biến chủng Omicron, có thể nhận định làn sóng Omicron là tác nhân chính của việc nhiễm tự nhiên ở người dân trên địa bàn TP.
Về kháng thể kháng protein S: Có đến 98,7% người dân đã có kháng thể kháng protein S (nhiễm tự nhiên hoặc do tiêm vaccine). Tỷ lệ này cũng khá tương đồng ở các địa bàn được khảo sát của TP.
Tỉ lệ cao người dân có kháng thể cho biết độ phủ của vaccine cũng như vai trò của nhiễm tự nhiên trong việc tạo kháng thể kháng SARS-CoV-2 trong cộng đồng. Chỉ còn một tỉ lệ rất nhỏ (1.3%) người dân là không có kháng thể kháng protein S (nồng độ kháng thể ở mức dưới ngưỡng phát hiện của kỹ thuật xét nghiệm). Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc họ không được bảo vệ trước SARS-CoV-2 vì đợt khảo sát này không đánh giá đáp ứng miễn dịch tế bào.
Khi phân tích nồng độ kháng thể kháng protein S ở nhóm tuổi 12 trở xuống, cho thấy nhóm này có xu hướng thấp hơn so với các nhóm tuổi còn lại. Phù hợp với thực tế về độ phủ vaccine ở nhóm này thấp hơn so với các nhóm tuổi còn lại. Tuy nhiên, mức ngưỡng nồng độ kháng thể dương tính là bao nhiêu thì bảo đảm đạt mức độ bảo vệ trước biến chủng Omicron hiện nay các nhà khoa học trên thế giới vẫn đang tìm hiểu, chưa có đủ cơ sở khoa học để xác định.
Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục khảo sát diễn tiến huyết thanh học cộng đồng trong tháng 12-2022 và mối liên quan giữa dữ liệu về kháng thể với mức độ nặng của bệnh theo các nhóm tuổi trên địa bàn TP.HCM. Từ đó có thể xem xét đánh giá thêm mức độ hiệu quả của miễn dịch cộng đồng đối với SARS-CoV-2.
Với kết quả khảo sát này, ngành y tế kêu gọi người dân TP cùng trách nhiệm bảo vệ và duy trì miễn dịch cộng đồng đối với COVID-19 bằng cách cho người thân trong gia đình và trẻ em (từ 5 tuổi trở lên) đi tiêm vaccine COVID-19 nếu chưa tiêm, và tiêm nhắc lại, tiêm bổ sung đúng theo quy định.
