Ngày 1-8, ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, đã ký quyết định về việc hủy các quyết định thu hồi và cho thuê đất dự án Tổ hợp Khu du lịch, dịch vụ, giải trí nghỉ dưỡng cao cấp ven biển của Công ty TNHH South Fork tại xã Hòa Thắng, huyện Bắc Bình.
Cụ thể quyết định này hủy toàn bộ 5 quyết định trước đó của UBND tỉnh Bình Thuận cho Công ty South Fork thuê hơn 3,3 triệu m2 đất. Yêu cầu chủ tịch UBND xã Hòa Thắng có trách nhiệm giao quyết định cho Công ty TNHH South Fork. Trường hợp Công ty TNHH South Fork không nhận quyết định hoặc vắng mặt thì lập biên bản, niêm yết tại trụ sở UBND xã Hòa Thắng, tại nơi sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư xã Hòa Thắng. Giao diện tích hơn 3,3 triệu m2 cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh quản lý theo quy định.
Đối với diện tích đất còn lại của các hộ dân đang sử dụng thuộc dự án nhưng chưa thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ giao UBND huyện Bắc Bình rà soát tính pháp lý về nguồn gốc sử dụng đất, xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất cho các hộ gia đình, cá nhân theo quy định.
Với quyết định này của UBND tỉnh Bình Thuận xem như đã chính thức khép lại vụ việc kéo dài nhiều năm của một vụ kiện quốc tế lớn nhất từ trước tới nay mà Việt Nam là bị đơn.
Địa điểm nơi South Fork chọn làm dự án
Theo hồ sơ, ông Michael Lee Mckenzie (quốc tịch Mỹ) là Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH South Fork. Ngày 4-11-2004, Bộ KH&ĐT cấp giấy phép đầu tư xây dựng và kinh doanh tổ hợp du lịch, dịch vụ giải trí, nghỉ dưỡng cao cấp ven biển và sân golf tại Hòa Thắng, Bắc Bình (Bình Thuận) với tổng vốn đầu tư 50 triệu USD cho South Fork.
Đến tháng 11-2009, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định cho South Fork thuê hơn 330 ha đất trong giai đoạn 1 nhưng hơn một năm, South Fork không triển khai hay tác động gì để đầu tư theo cam kết. Vì vậy, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định thu hồi dự án. Sau đó, ông Michael Lee Mckenzie đã nộp đơn ra Trọng tài quốc tế đòi bồi thường với số tiền lên đến 3,75 tỉ USD.
Ngày 29-12-2010, Công ty Luật Dardenne & Boyd, LLP (Mỹ, đại diện cho South Fork) có văn bản gửi Sở KH&ĐT tỉnh Bình Thuận. Văn bản nêu: Văn phòng Chủ tịch nước đã nhận thông báo của Trọng tài quốc tế, bắt đầu thủ tục giải quyết tranh chấp giữa South Fork và UBND tỉnh Bình Thuận với số tiền yêu cầu bồi thường 3,75 tỉ USD.
Sở dĩ South Fork khởi kiện, yêu cầu bồi thường số tiền trên vì cho rằng tỉnh Bình Thuận đã không cấp sổ đỏ cho 330 ha đất trong 600 ha đất tại xã Hòa Thắng (Bắc Bình) mà South Fork đã được Bộ KH&ĐT cấp giấy phép đầu tư, bị tỉnh thu hồi dự án. Công ty luật Dardenne & Boyd cho rằng thân chủ của họ thiệt hại 3,75 tỉ USD vì phải thiết kế lại dự án và thất thoát lợi nhuận khi không xây dựng được khu du lịch… Đại diện cho nguyên đơn cũng thừa nhận đây là con số “lớn đáng kinh ngạc” và để ngỏ “thiện chí” thương lượng số tiền bồi thường trước khi trọng tài phân xử.
Ngày 24-8-2011, luật sư Dirk Pulkowski (Thường trực Trọng tài quốc tế) thông báo đến các bên liên quan rằng vụ kiện của ông Michael L. McKenzie đã được thụ lý. Luật sư cho biết: Hai đồng trọng tài viên John Y. Gotanda - Chủ nhiệm, Giáo sư luật ĐH Luật Villanova (Mỹ) và Giáo sư luật Campell McLachlan, ĐH Luật Victoria ở Wellington đã chọn ông Neil Kaplan - cố vấn Trọng tài quốc tế ở Hong Kong làm trọng tài chủ trì trong việc phân xử vụ kiện.
Sau nhiều lần hòa giải bất thành, tháng 9-2011 thủ tục tố tụng được Hội đồng Trọng tài quốc tế xác lập. Địa điểm nguyên đơn và bị đơn được mời đến là London (Anh). Đến đầu tháng 7-2013, Hội đồng Trọng tài quốc tế đã tổ chức phân xử vụ kiện tại Hong Kong. Sau bốn ngày nghe lập luận của hai bên, phiên xử chấm dứt mà chưa đưa ra phán quyết.
Sau đó, Hội đồng Trọng tài quốc tế “nghị án” kéo dài. Đến tháng 12-2013, Hội đồng Trọng tài quốc tế đã chính thức đưa ra phán quyết, bác đơn khởi kiện và buộc South Fork phải hoàn toàn bộ chi phí theo kiện, kể cả phí luật sư và phí trọng tài. Theo một nguồn tin, chi phí South Fork phải trả trong vụ kiện này là 1,6 triệu USD.
Theo quy định, sau khi có phán quyết, các ngành chức năng cần xác định tài sản của nhà đầu tư Michael Lee Mckenzie có tại Việt Nam, Mỹ hoặc các nước khác nhằm tiến hành các thủ tục thi hành phán quyết trọng tài.
Được biết ngày 14-6-2017, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Thuận đã ra quyết định thi hành án chủ động đối với ông Michael Lee McKenzie. Tuy nhiên theo Cục Thi hành án đến nay cũng không thể tìm được ông Michael Lee Mckenzie để yêu cầu thi hành án.
Sau khi thắng kiện, UBND tỉnh Bình Thuận cũng đã có công văn, văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan làm các thủ tục chấm dứt hợp đồng theo quy định pháp luật. Theo Trung tâm Phát triển quỹ đất Bình Thuận, Trung tâm gửi giấy mời South Fork đến làm việc để giải quyết các vướng mắc liên quan đến công tác bồi thường của dự án trước đây nhưng bưu điện đã trả lại do công ty đã chuyển đi nơi khác.
