Mới đây, thông tin về một người đàn ông mang cái tên trong giấy tờ là Lâm Thị Mỹ Châu, giới tính nữ, 35 tuổi, ngụ xã Phú Hưng, huyện Cái Nước, Cà Mau tìm đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của huyện Cái Nước (Bộ phận một cửa) để làm thủ tục cải chính lại hộ tịch gây xôn xao dư luận.
Người đàn ông có vợ bị đề nghị kiểm tra giới tính
Chuyện bắt đầu từ đầu tháng 3, khi anh Lâm Văn Châu (đã có vợ bốn năm nhưng chưa có con và cũng chưa làm giấy đăng ký kết hôn) phát hiện giấy chứng minh nhân dân của mình đã quá cũ, không còn nhìn rõ mặt và tên. Anh đi làm lại giấy mới phát hiện tên của mình trên giấy tờ là Lâm Thị Mỹ Châu, giới tính nữ (trước đó anh Châu không biết đọc chữ và chưa từng dùng chứng minh nhân dân vào việc gì).
Theo hướng dẫn, anh về xã nơi cư trú thực hiện việc cải chính hộ tịch. Đến xã, cán bộ hỏi anh có gì chứng minh hộ khẩu hộ tịch hiện thời là sai, phải cải chính. Anh không có gì chứng minh ngoài cái bộ vó của người đàn ông vai u thịt bắp, râu ria lún phún và bị… từ chối.
Anh lên huyện Cái Nước, cán bộ Bộ phận một cửa của huyện sau một hồi lúng túng hướng dẫn anh lên tỉnh kiểm tra giới tính tại Trung tâm Giám định pháp y tỉnh Cà Mau. Thế nhưng trung tâm này cũng bó tay vì trường hợp này… lạ quá. Anh kiên trì trở lại Bộ phận một cửa huyện Cái Nước thì được đề nghị lên TP.HCM nhờ cơ quan có chức năng kiểm tra, xác định giới tính. Đến đây thì anh không chịu nổi nữa, bức xúc: “Tôi như vậy mà họ còn không tin là nam giới?”. Anh Châu đã lập gia đình 4 năm nhưng vì giấy tờ như vậy nên không thể làm giấy đăng ký kết hôn được.
Vụ việc gây xôn xao dư luận và mới đây chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã có chỉ đạo các bên liên quan phải thẩm tra, xác minh thực tế trường hợp hy hữu này để giải quyết. Theo ông Phạm Phúc Giang, Chủ tịch UBND huyện Cái Nước, trong ngày 12-3, cơ quan chức năng của huyện đã có buổi làm việc với gia đình và công dân Châu. Huyện đã giao cho Phòng Tư pháp thực hiện các công việc cần thiết để hỗ trợ cho anh Châu hoàn thiện các giấy tờ, từ đó thực hiện chỉnh sửa phần ghi giới tính cho công dân theo quy định.
Ba trường hợp cải chính
Theo ông Nguyễn Triều Lưu, Trưởng phòng Hộ tịch-Quốc tịch Sở Tư pháp TP.HCM, việc cải chính hộ tịch có thể chia làm ba trường hợp:
Trường hợp 1: Căn cứ vào Điều 4 Luật Hộ tịch năm 2014 thì cải chính hộ tịch là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi những thông tin hộ tịch của cá nhân trong trường hợp có sai sót khi đăng ký hộ tịch. Việc chỉnh sửa này chỉ được thực hiện khi có đủ căn cứ để xác định có sai sót do lỗi của công chức làm công tác hộ tịch hoặc của người yêu cầu đăng ký hộ tịch.
Ví dụ như trẻ sinh ra là nữ mà khi đăng ký khai sinh lại ghi nhầm là nam. Lúc này người bị ghi nhầm có thể yêu cầu cải chính hộ tịch về giới tính cho mình.
Cơ quan có thẩm quyền giải quyết ở đây là UBND quận, huyện nơi cư trú, nếu có cơ sở, chứng cứ giấy tờ (ví dụ như giấy chứng sinh) thì không cần xác minh mà có thể giải quyết cải chính ngay. Trường hợp chưa rõ cơ sở thì tiến hành xác minh từ nhân chứng, bệnh viện nơi cư trú, nhà trường…
Trường hợp thứ hai là xác định lại giới tính theo Nghị định 88/2008 của Chính phủ quy định về việc xác định lại giới tính đối với người có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa được định hình chính xác.
Ví dụ như bé trai khi sinh ra bị ẩn tinh hoàn, lỗ tiểu thấp nên được xem là bé gái, lớn lên mới phát hiện ra mình là trai. Lúc bấy giờ, phải thăm khám và có sự can thiệp của y học để xác định lại giới tính thật. Hiện có ba cơ sở y tế có thẩm quyền kiểm tra, cấp giấy chứng nhận y tế là BV Hữu nghị Việt Đức, BV Nhi đồng 2 và BV Nhi Trung ương. Nếu cơ sở y tế khám và cấp giấy xác nhận đương sự xác định lại giới tính thì cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ tiếp nhận và thực hiện việc ghi vào sổ hộ tịch việc xác định lại giới tính.
Trường hợp thứ ba là với người chuyển đổi giới tính. Một người sinh ra 100% là nữ nhưng sau đó can thiệp y tế để trở thành nam hoặc ngược lại thì không phải xác định lại giới tính mà là chuyển đổi giới tính thì sẽ chỉ được đăng ký thay đổi hộ tịch thực hiện theo quy định tại Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Tuy nhiên, Điều 37 lại quy định “việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật” nhưng luật về chuyển đổi giới tính lại chưa được ban hành nên việc này chưa có cơ sở pháp lý để công nhận và thực hiện đăng ký thay đổi hộ tịch. Do đó, cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ từ chối giải quyết trường hợp này.
| Chiều 13-3, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM qua điện thoại, ông Phạm Chí Hải, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau, cho biết Sở đã mời gia đình và các cán bộ xã, huyện, ngành chức năng nơi anh Châu cư trú đến làm rõ vấn đề. Qua đó xác định được sự nhầm lẫn này có nguyên nhân từ xưa. Do người nhà khai báo làm giấy tờ cho anh Châu và cán bộ tiếp nhận khi đó thiếu cẩn trọng đã ghi nhầm. “Chúng tôi đã xác định thẩm quyền giải quyết cải chính hộ tịch trường hợp anh Châu thuộc cấp huyện và hướng dẫn cụ thể để anh Châu và các cơ quan chức năng huyện tiến hành giải quyết vụ việc. Theo quy định thì quy trình này chỉ mất 15 ngày” - ông Hải nói rõ. |
