Ngày xưa khi bàn về những điều quan trọng nhất trong dựng nước và giữ nước, ông cha ta thường chú trọng đến ba yếu tố: Lực - Thế - Thời, đồng thời cũng nhận thức được mối quan hệ biện chứng, gắn bó hữu cơ giữa ba yếu tố này.
1. Lực là cái cốt lõi, nền tảng bên trong quan trọng nhất của sức mạnh quốc gia, vì vậy yếu tố đầu tiên cần phải được tập trung xây dựng là thực lực, tiềm lực mạnh cả về vật chất và tinh thần. Không có Lực thì chả bao giờ tạo được cái Thế gì, khi Thời đến cũng bỏ phí thời cơ. Lực yếu thì Thế tạo ra cũng kém.
Thế là trạng thái, vị trí do lực tạo lập được trong mối quan hệ giữa bên trong với bên ngoài. Có thực lực, tiềm lực mạnh thì vị thế đất nước cao vời vợi, bạn bè quý trọng, kẻ thù khiếp sợ không dám quấy nhiễu, xâm phạm bờ cõi. Thực lực, tiềm lực yếu thì vị thế đất nước thấp, kẻ thù bắt nạt, ức hiếp, o ép đủ đường.
Thời là yếu tố khách quan bên ngoài, xuất hiện do hoàn cảnh, môi trường quốc tế, khu vực và trong nước, đến và đi không phụ thuộc vào ý muốn của chủ thể. Thời có lúc rơi vào vòng xoắn xuống sâu gây khó khăn, cản trở cho chủ thể nhưng lại có lúc gặp vòng xoắn lên cao, trở thành thời cơ vận hội may mắn để phát triển nhảy vọt. Thời cơ chỉ xuất hiện trong những khoảnh khắc ngắn ngủi, nếu thiếu tầm nhìn đến đường chân trời, không nhận biết được thời vận sẽ bỏ lỡ cơ hội thay vận, đổi đời.
“Kiến Lực, tạo Thế, bắt Thời” là triết lý tinh hoa trong xử lý mối tương quan giữa bên trong và bên ngoài được chắt lọc từ nghệ thuật dựng nước và giữ nước của ông cha ta từ ngàn xưa.
Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cuộc chiến chống tham nhũng đã “thành phong trào, thành xu thế”. Ảnh: Reuters
2. Trong nhiều bài học quý báu của Cách mạng tháng 8-1945 nổi lên bài học về kế thừa và phát triển nghệ thuật “kiến Lực, tạo Thế, bắt Thời” của những nhà lãnh đạo cách mạng sáng suốt đã xây dựng, kết nối và phát huy được sức mạnh của quần chúng nhân dân vào cuộc khởi nghĩa giành chính quyền.
Lực của Cách mạng tháng 8-1945 là tổng hòa của những kiến tạo kiên trì, bền bỉ của biết bao lớp người cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, sau đó là Đảng Cộng sản Đông Dương đã dày công tuyên truyền, xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng trong quần chúng, trực tiếp nhất trong khởi nghĩa giành chính quyền tại thủ đô Hà Nội.
Thế của Cách mạng tháng 8-1945 do Lực tạo ra, biểu hiện ở trạng thái cao trào sục sôi tinh thần cách mạng của quần chúng nhân dân đã trải qua hơn 80 năm nô lệ lầm than “một cổ, ba tròng” đang khát khao độc lập, tự do và hạnh phúc và quyết đi theo lá cờ đỏ sao vàng làm cuộc cách mạng rung chuyển đất trời thay vận, đổi đời. Các thế lực đế quốc đã phải run sợ bó tay trước khí thế ngút trời của hàng vạn quần chúng đang rầm rập xuống đường biểu tình thị uy ủng hộ cách mạng.
Thời của Cách mạng tháng 8-1945 là thời cơ ngàn năm có một của tình hình thế giới, khu vực và trong nước vừa tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho việc dùng Lực tạo Thế để thúc đẩy phong trào cách mạng nhảy vọt tiến lên.
Những nhà lãnh đạo cách mạng của Đảng, nhờ có lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần dũng cảm xả thân vì sự nghiệp cách mạng, sự gắn bó chặt chẽ với quần chúng nhân dân, tầm nhìn xa trông rộng và trí tuệ nhậy bén…, tất cả đã làm nên cuộc cách mạng vĩ đại mùa thu tháng 8 năm Ất Dậu, từ đó khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.
3. Bài học về kế thừa và phát triển nghệ thuật “kiến Lực, tạo Thế, bắt Thời” vận dụng trong Cách mạng tháng 8-1945 là một trong những bài học kinh nghiệm vô cùng quý báu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Muốn thế, việc rất quan trọng hiện nay là phải trị được nạn tham nhũng. Quốc nạn tham nhũng, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ cao cấp hiện nay cả về đức lẫn về tài đang là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến cản trở, kìm hãm bước tiến của công cuộc phát triển đất nước; làm ảnh hưởng đến cả thế và lực của đất nước ta.
Để làm được điều đó, việc đầu tiên và rất hệ trọng là phải chấn chỉnh công tác tổ chức - cán bộ, vốn từ trước đó đã tồn tại rất nhiều vấn đề, bởi đây chính là “nguyên nhân của mọi nguyên nhân”.
Cùng đó, Đảng phải quyết liệt đến cùng trong công tác xử lý tham nhũng. Phải “ngăn chặn, hạn chế mặt tiêu cực, đặc biệt là phòng, chống mọi biểu hiện của”chủ nghĩa tư bản thân hữu”, quan hệ “lợi ích nhóm”, “thao túng chính sách”, cạnh tranh không lành mạnh để trục lợi bất chính”; phải biến cuộc chiến chống tham nhũng thành phong trào, thành xu thế chứ không phải “lẻ mẻ” từng vụ, từng việc như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói.
Chặn đứng được sự “ăn mòn” đất nước của các lực lượng tham nhũng chính là tạo Lực cho đất nước. Đây cũng là cơ sở đặc biệt quan trọng để chấn hưng niềm tin của nhân dân vào Đảng. Một khi niềm tin có được củng cố vững chắc thì Thế nước dựa vào dân mới vững bền - đó là nền tảng của mọi nền tảng phát triển.
Thiếu tướng-PGS-TS NGUYỄN XUÂN THÀNH,
Học viện Quốc phòng Việt Nam
