Đây là đề xuất được MAUR gửi UBND TP HCM ngày 6-11 về việc triển khai hệ thống thu phí tự động (AFC) của tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và các tuyến metro khác của TP.
Hệ thống thu phí tự động lỗi thời
Theo đó, MAUR cho biết AFC của metro số 1 thuộc gói thầu CP3 (thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray...). Hệ thống gồm nhiều hạng mục như cổng soát vé, máy điều chỉnh giá vé, thiết bị đầu cuối cho nhân viên nhà ga; máy chủ; thiết bị mạng; máy phát hành và tái chế vé; thiết bị quản lý tiền mặt...
Hệ thống thu phí tự động (AFC) của tuyến metro số 1 hiện nay còn nhiều hạn chế. Ảnh: ĐÀO TRANG.
Hệ thống này đã thiết kế, xây dựng từ 10 năm trước nên có hạn chế chưa cập nhật tính năng phân biệt những khách được hưởng chính sách miễn giảm giá vé như học sinh, sinh viên, người khuyết tật...
Hệ thống chưa đa dạng hình thức nạp tiền, mua vé do chỉ phục vụ qua máy bán vé tự động hoặc tại quầy ở ga; chưa hỗ trợ qua ATM, thẻ tín dụng, các loại ví điện tử.
Do đó, điều kiện yêu cầu khi giảm giá vé cho các đối tượng hành khách thuộc diện chính sách xã hội thì hệ thống AFC phải hỗ trợ vé có định danh, nghĩa là vé có đầy đủ thông tin và hình ảnh của chủ vé nhằm mục đích xác định chính xác hành khách được ưu đãi.
Tuy nhiên, hệ thống AFC hiện vẫn chưa thể phát hành được vé định danh do chưa có yêu cầu trong thiết kế. Vì vậy các loại vé giảm giá hay vé tháng giảm giá (cho từng đối tượng hành khách) cũng chưa thể áp dụng được.
Không chỉ vậy, AFC của metro số 1 cũng chưa cho dùng thẻ ngân hàng để thanh toán hoặc điện thoại thông minh thay vé khi đi tàu; chưa tích hợp vé thành ví điện tử để khách thuận tiện thanh toán khi mua sắm, dùng dịch vụ tại ga... Trong khi hình thức này đã phổ biến tại nhiều quốc gia từ nhiều năm trước.
Kiến nghị nâng cấp hệ thống AFC
MAUR báo cáo hệ thống AFC của tuyến metro số 1 hiện nay chỉ được thiết kế đủ đảm bảo vận hành cơ bản, không có cơ chế giảm giá vé cũng như những tính năng yêu cầu cần thiết khác do hệ thống được lên ý tưởng thiết kế từ năm 2010, những tính năng hiện đại ngày nay cần phải được nâng cấp.
MAUR đề xuất UBND TP về kế hoạch nâng cấp hệ thống AFC tuyến metro số 1 như sau: Giai đoạn 1 trước khi vận hành, khai thác tuyến metro số 1 thì tiếp tục thực hiện theo kế hoạch đề ra của Nhà thầu Hitachi để đảm bảo việc xây dựng hệ thống AFC tuyến metro số 1 đúng tiến độ.
Hình ảnh bên trong toa tàu tuyến metro số 1. Ảnh: ĐÀO TRANG.
Đồng thời, MAUR sẽ phối hợp với đơn vị Tư vấn chung NJPT để yêu cầu Nhà thầu Hitachi bổ sung một số tính năng tối thiểu để đảm bảo phù hợp với quy định hiện hành. Đó là chính sách giảm giá vé và vé tháng cho các đối tượng hành khách đặc biệt như học sinh, sinh viên, người già, người khuyết tật… áp dụng cho vé có định danh. Cạnh đó, bổ sung chức năng nạp tiền hoặc mua vé bằng thẻ ngân hàng ATM, thẻ tín dụng.
Giai đoạn 2 sau khi vận hành, khai thác tuyến metro số 1 sẽ bổ sung chức năng dùng thẻ ngân hàng làm vé đi tàu; nâng cấp vé metro có chức năng ví điện tử; sử dụng điện thoại thông minh thay vé đi tàu.
Các công việc dự kiến cần phải thực hiện theo ý kiến của Tư vấn chung NJPT như chỉnh sửa phần mềm hệ thống; Thiết kế lại phần cứng hệ thống máy chủ trung tâm, máy chủ nhà ga, cổng soát vé, máy bán vé, máy điều chỉnh giá vé, máy bán vé tại quầy vé;…. Thời gian thực hiện nâng cấp khoảng 5 năm.
Sau khi nâng cấp, hệ thống AFC tuyến metro số 1 có thể thực hiện dùng thẻ tín dụng, thẻ ngân hàng ATM để làm vé đi tàu trực tiếp thông qua công nghệ EMV không tiếp xúc.
Vé metro có chức năng ví điện tử, có thể dùng vé metro để thanh toán cho cách dịch vụ mua sắm tại nhà ga. Đồng thời, người dùng có thể dùng điện thoại thông minh để thay vé đi tàu bằng công nghệ NFC (giao tiếp trường gần), công nghệ này rất phổ biến đối với các loại điện thoại thông minh hiện giờ.
Dự kiến nguồn vốn thực hiện được đề xuất sử dụng nguồn vốn ngân sách TP vì việc nâng cấp này nằm ngoài hạng mục vay vốn của JICA.
Đồng thời, sau khi khung tiêu chuẩn kỹ thuật vé chung của TP được ban hành, giao Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 nghiên cứu, phát triển một hệ thống thu phí tự động cho tuyến metro số 1. Hệ thống này đảm bảo khắc phục được các hạn chế và phù hợp với các điều kiện yêu cầu của Khung tiêu chuẩn kỹ thuật vé chung và tích hợp được hệ thống AFC hiện hữu của tuyến metro số 1.
| Khắc phục với tuyến Metro số 2 MAUR cho biết đối với hệ thống AFC, tuyến metro số 2 đang trong giai đoạn chuẩn bị mời thầu và chờ khung tiêu chuẩn kỹ thuật để kết nối với hệ thống vé chung của TP. Do hệ thống vé chung dự kiến thiết kế cũng có một số hạn chế nên MAUR đề xuất tuyến metro số 2 và các tuyến khác cần phát triển hệ thống AFC tối ưu, khắc phục các bất cập và kết nối metro số 1. |
