Lây nhiễm HIV dễ hay khó?

Mới đây, người dân xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn (Phú Thọ) hoang mang với thông tin trong xã có 42 người nhiễm HIV vì dùng chung kim tiêm.

Hiện nay, thông tin truyền thông về HIV ngày càng rộng rãi, người nhiễm HIV vẫn có cuộc sống khỏe mạnh, bình thường và không lây truyền HIV cho người khác nếu tuân thủ điều trị ARV tốt. Tuy nhiên, hiện tại người nhiễm HIV vẫn còn bị kỳ thị, không vào chương trình điều trị ARV là một thực trạng đáng báo động.

Virus tồn tại trong dịch tiết đến vài ngày

. Nếu có nguy cơ bị lây nhiễm HIV thì cần làm gì thưa ông?

+ ThS-BS Lê Đình Vĩnh Phúc, Phòng khám Nội nhiễm Trung tâm Y khoa Medic TP.HCM: HIV lây nhiễm qua đường máu. Có bốn nhóm đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao là người dùng chung kim tiêm với người nhiễm HIV; người có quan hệ tình dục không an toàn; con sinh ra từ người mẹ bị nhiễm HIV; người sống chung, sinh hoạt chung với người nhiễm HIV.

Nếu có những hành vi quan hệ tình dục không an toàn, để vết thương của cơ thể dính máu của người bệnh thì phải rửa vết thương dưới vòi nước chảy xiết trong năm phút và đến cơ sở y tế gần nhất để xét nghiệm, tư vấn uống thuốc dự phòng lây nhiễm, tốt nhất trong vòng 72 giờ đầu. Hiện tất cả BV quận, huyện ở TP.HCM đều có phòng khám ngoại trú điều trị HIV. BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM là BV chuyên khoa sâu điều trị bệnh nhiễm HIV khu vực phía Nam.

Việc uống thuốc dự phòng sẽ kéo dài bốn tuần và có nhiều tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi... Sau thời gian này, người điều trị dự phòng sẽ được xét nghiệm máu và lặp lại xét nghiệm máu ở thời điểm ba tháng, sáu tháng để xác định có bị nhiễm HIV hay không.

. Dấu hiệu chẩn đoán nhiễm HIV sớm là gì?

+ HIV có những triệu chứng ban đầu không đặc hiệu, dễ nhầm lẫn với nhiễm siêu vi thông thường như mệt mỏi, sốt nhẹ, đau nhức cơ khớp. Chẩn đoán HIV sớm không dựa vào triệu chứng mà chủ yếu dựa vào xét nghiệm máu.

. Virus HIV có thể sống sót trong môi trường bao lâu, khả năng lây virus HIV ở trong môi trường có cao không?

+ Virus HIV không thể sống sót trong môi trường nước, không khí hay thức ăn. Chúng có thể tồn tại trong dịch tiết người bệnh bắn ra môi trường ngoài hay trong giọt máu đọng ở kim tiêm, thời gian tính bằng vài ngày. Bình thường lớp da và niêm mạc là lớp bảo vệ cho cơ thể, khi có vết thương chảy máu thì virus mới phá được hàng rào này để vào cơ thể. Do đó, nếu có vết thương trực tiếp tiếp xúc với máu người nhiễm HIV như đạp bơm kim tiêm thì cần đến cơ sở y tế để được tư vấn xét nghiệm và điều trị dự phòng phơi nhiễm.

Lấy máu xét nghiệm cho người nghi ngờ nhiễm HIV tại một phòng khám ngoại trú ở TP.HCM. Ảnh: HOÀNG LAN

Người trưởng thành cần xét nghiệm hằng năm

. Các bệnh viện có biện pháp gì để ngăn ngừa lây nhiễm cho người khác khi điều trị người nhiễm HIV?

+ Từ lâu ngành y tế đã dùng kim tiêm riêng cho mỗi bệnh nhân, sau khi sử dụng phải bỏ vào thùng tiêu hủy riêng. Nếu biết bệnh nhân mình khám mà có HIV càng phải có biện pháp phòng hộ cho chính mình và bệnh nhân khác như đeo hai găng tay, xử lý triệt để mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân nhiễm HIV…

Hiện ở nhiều làng quê vẫn còn tình trạng chữa bệnh với thầy lang bằng cách chích lể, dùng chung bộ dụng cụ cho nhiều người. Điều này không những làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV mà còn các bệnh như viêm gan siêu vi B, C.

. Đối tượng nào nên kiểm tra HIV định kỳ?

+ Những người làm việc trong môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao là nhân viên y tế, nhân viên chăm sóc da, làm tóc, làm móng, những kỹ thuật có tiếp xúc dịch tiết của khách hàng cần kiểm tra sáu tháng/lần. Người trưởng thành không có những hành vi nguy cơ cao thì một năm vẫn nên đi kiểm tra HIV để đề phòng những tình huống lây nhiễm ngoài dự liệu.