Lý giải vì sao lương cơ sở tăng 30% nhưng lương hưu chỉ tăng 15%

Sáng 29-6, ngay sau phiên bế mạc kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã họp báo thông tin về kết quả kỳ họp.

Vì sao lương hưu trí chỉ tăng 15%?

Trong buổi họp báo, các PV đã bày tỏ băn khoăn vì sao lương cơ sở tăng 30% nhưng lương hưu chỉ tăng 15%?

“Vì sao tăng lương cơ sở 30% nhưng lương hưu chỉ tăng 15%. Vấn đề này các cụ hưu trí cũng gọi điện hỏi tôi nhiều lắm” - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong cho hay.

Theo ông Phong, thời gian qua, mức lương hưu của người nghỉ hưu liên tục được nâng lên trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và tăng trưởng kinh tế.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho hay theo tính toán của Ban Chỉ đạo cải cách tiền lương, với số lần tăng lương hưu thời gian qua thì lần này lương hưu chỉ tăng 11,5% và sẽ ngang bằng mức tăng 30% lương cơ sở của cán bộ, công chức.

Tuy nhiên, việc xác định người hưởng lương hưu khó khăn và năm nay khi tăng lương, giá cả sẽ tăng lên. Vì vậy, Ban Chỉ đạo cải cách tiền lương đã cân nhắc rất nhiều và xác định chuyển từ tăng 11,5 lên 15%.

"Thực tế, lương hưu tăng 15% nhưng nếu cộng dồn các năm qua khi liên tục nâng lương lên theo chỉ số CPI thì cũng hơn 30%" - ông Phong nói.

“Còn cán bộ công chức, chúng ta thấy 3-4 lần thực hiện đề án cải cách tiền lương nhưng chưa thực hiện được” - ông Đặng Thuần Phong nói và khẳng định thêm “đây là quan điểm rất nhân văn, cũng rất ưu tiên cho các cụ về hưu, những người sống chỉ nhờ mức lương hưu nên ai cũng khó khăn”.

Chưa giải quyết được bài toán về vị trí việc làm

Ngoài ra, các PV cũng đặt câu hỏi về vấn đề tại kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua việc tăng lương nhưng bảng lương mới theo vị trí việc làm, chế độ phụ cấp mới theo yêu cầu Nghị quyết 27 vẫn chưa được xây dựng.

Vậy trong Kết luận 83 của Bộ Chính trị cũng như phương án trình của Chính phủ báo cáo thế nào về việc xây dựng bảng lương, chế độ phụ cấp mới để thực hiện cải cách tiền lương với chính sách tiền lương mới chứ không chỉ là tăng lương cơ sở. Quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội về vấn đề này?

Về vấn đề này, ông Đặng Thuần Phong đánh giá là “rất xác đáng”. Theo ông, để thể chế Nghị quyết 27, Ban Chỉ đạo cải cách tiền lương đã có hơn 20 phiên họp. “Bốn nội dung thực hiện được đã rõ, hai nội dung chưa thực hiện được cũng có lý do”- ông Phong nói.

Giải thích thêm, ông Đặng Thuần Phong cho hay cách tính lương mới được xác định vị trí việc làm; minh chứng từng vị trí việc làm trên cơ sở đó xác định việc tinh giản biên chế, mức lương với từng vị trí cho phù hợp…

Quá trình thực hiện, cả một quá trình cải cách dài, việc xác định từng vị trí việc làm chưa đồng bộ, chưa có sự thống nhất tương đối giữa các bộ ngành cũng như giữa các địa phương mặc dù chung một lĩnh vực. Lương của lực lượng vũ trang cũng có biến động nhất định.

Cạnh đó, các đơn vị sự nghiệp công lập, số tự chủ được một phần hay toàn phần (kể cả chi thường xuyên và chi đầu tư) rất thấp, chưa được 30%; phần chưa tự chủ được, ngân sách nhà nước phải xử lý tới 70%.

“Nếu không giải quyết được bài toán vị trí việc làm ở các đơn vị sự nghiệp công lập thì cũng không biết tính nguồn lực thế nào để xử lý đối với vấn đề cải cách tổng thể chính sách tiền lương”- ông Phong nói.

Chính vì vậy, Ban Chỉ đạo cải cách tiền lương cho phép Chính phủ rà soát thật kỹ, tính toán thật kỹ, với công thức phải xác định được vị trí việc làm trên cơ sở giảm được biên chế, xác định vị trí việc làm, lúc đó mới tính ra các mức lương, hệ số lương, các dạng khác đi theo cho hợp lý.

“Chúng ta chưa làm được việc này, chắc chắn sắp tới Chính phủ phải rà soát thật kỹ, xem tất cả các bảng lương ở từng lĩnh vực liên quan để có sự thống nhất quản lý nhà nước về tiền lương. Trên cơ sở đó tính toán nguồn lực, các giải pháp để thực thi hiệu quả chính sách cải cách tiền lương” - theo ông Phong.

Đang nghiên cứu kỹ về 9 chế độ phụ cấp

Với 9 chế độ phụ cấp hiện nay còn vướng mắc, ông Đặng Thuần Phong thông tin trước đây có những phụ cấp chiếm tới 40%, giờ rút xuống còn 30%. Tuy nhiên, chín loại phụ cấp này nếu xử lý không đồng bộ sẽ dẫn tới có những người rất thiệt thòi.

“Những người ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; những người do đặc thù ở lĩnh vực công tác… nếu bỏ phụ cấp, họ sẽ phải nhận mức lương rất thấp. Có người so với thời điểm hiện hành, chưa cải cách tiền lương, họ còn khá hơn nhưng cải cách rồi lại rất thấp” - ông Phong cho rằng điều này không khuyến khích được nhân tài, nỗ lực của người lao động nói chung ở các đơn vị sự nghiệp.

Mặt khác, điều này có thể tạo nên những bức xúc nhất định, ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm và tư tưởng của người lao động. “Tôi biết Ban chỉ đạo cải cách tiền lương cũng nhận được rất nhiều ý kiến, kiến nghị của các lực lượng liên quan”- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội nói thêm.

Cạnh đó, theo ông Phong, nếu áp dụng đầy đủ theo chín khoản phụ cấp này sẽ có nhiều bất cập phát sinh. Kể cả người nhận lương hưu trước thời điểm 1-7-2024 cũng khác đi so với số người hưởng lương hưu sau ngày 1-7-2024.

Thừa nhận có những “bất cập khó lý giải”, chưa có sự tương thích, đồng bộ giữa các đối tượng thụ hưởng, ông Đặng Thuần Phong cho hay Ban Chỉ đạo đã đề nghị cho giữ lại để nghiên cứu, hoàn thiện tiếp, tính toán hài hòa khi sử dụng các vấn đề liên quan đến chế độ phụ cấp…

Cùng với đó, Quỹ khen thưởng được xác định bằng 10% tổng Quỹ tiền lương cũng phải tính toán khác đi, trên cơ sở đó có nguồn động viên cho từng cơ quan, đơn vị khi thực hiện cải cách tiền lương.