Máy bay MH17 bị bắn do nhầm lẫn?

Bị nhầm là máy bay quân sự?

Chẳng may quyết định của phi công máy bay MH17 đã đưa máy bay đến gần đường bay của một máy bay vận tải quân sự Ilyushin Il-76 của quân đội Ukraine ở khoảng cách chỉ vài km.

Máy bay quân sự có nhiệm vụ đi tiếp tế cho một lữ đoàn Ukraine bị lực lượng ly khai bao vây gần biên giới Nga. Trên màn hình radar, máy bay Ilyushin Il-76 có nhiều đặc điểm giống máy bay dân dụng MH17.

TS Igor Sutyagin cho rằng có thể lực lượng ly khai ở Donetsk đã dùng tên lửa Buk bắn máy bay quân sự Ilyushin Il-76 nhưng tên lửa bay chệch mục tiêu trúng nhầm máy bay MH17.

Hiện trường không được phong tỏa. Dân làng Grabove (miền Đông Ukraine) tò mò quan sát các mảnh vỡ máy bay rơi. Ảnh: GETTY IMAGES

Hãng hàng không Malaysia Airlines đã bác bỏ thông tin phi công máy bay MH17 đổi đường bay. Tuy nhiên, báo Free Malaysia Today cho rằng giả thuyết của TS Igor Sutyagin đáng tin cậy vì hai lý do:

- Theo bản đồ bay, hôm bị bắn rơi ngày 17-7, máy bay MH17 bay trên không phận miền Đông theo đường bay khác với đường bay máy bay này từng bay trong 10 chuyến trước.

- Vài chục phút sau khi máy bay MH17 bị rơi, lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine đã đưa lên mạng xã hội tin vừa bắn rơi một máy bay Ilyushin Il-76. Tin này đã được gỡ xuống ngay sau khi có tin máy bay bị bắn là máy bay dân sự.

Giàn phóng mất một tên lửa?

Báo Los Angeles Times (Mỹ) ngày 20-7 đưa tin ông Patrick J. O’Reilly, nguyên Giám đốc Cơ quan phòng thủ tên lửa Mỹ, nhận định những người bắn máy bay MH17 có thể không phân biệt máy bay vận tải quân sự và máy bay thương mại, vì vậy họ tưởng đã bắn trúng máy bay quân sự.

Ông ghi nhận nếu máy bay MH17 bị một tên lửa duy nhất bắn trúng thì chắc chắn xạ thủ là người cực kỳ giỏi.

Ông cho rằng để bắn hạ máy bay MH17 bằng tên lửa Buk ở độ cao 10.000 m, xạ thủ phải kinh qua huấn luyện chuyên sâu tối thiểu sáu tháng.

Báo Wall Street Journal (Mỹ) đưa tin ngày 19-7, tại cuộc họp báo ở Kiev (Ukraine), Giám đốc bộ phận phản gián (Cục An ninh) Vitaly Nayda tiếp tục khẳng định máy bay MH17 bị tên lửa Buk đặt ở thị trấn Snizhne (vùng Donetsk) bắn hạ.

Ông cho biết Ukraine có bằng chứng thuyết phục cho thấy lực lượng ly khai có ba giàn phóng tên lửa Buk.

Ông nói ba giàn phóng được đưa từ Nga sang miền Đông rạng sáng 17-7, sau đó rạng sáng 18-7 lại được đưa trở lại Nga. Trong số này có một giàn phóng mất một tên lửa. Ông cho biết đã cung cấp bằng chứng cho các đối tác quốc tế.

Ba khó khăn trong công tác điều tra

Nhận định trên kênh truyền hình CNBC của Mỹ hôm 18-7 (giờ địa phương), Chủ tịch Hội đồng An toàn Quốc gia Mỹ Deborah Hersman ghi nhận các nhà điều tra chắc chắn sẽ gặp ba khó khăn trong quá trình điều tra vụ máy bay MH17 bị bắn rơi.

Ba khó khăn đó là:

- Tình hình xung đột giữa quân đội và lực lượng ly khai ở miền Đông rất căng thẳng. An toàn tính mạng của các nhà điều tra khó bảo đảm.

- Phạm vi hiện trường quá rộng. Các mảnh vỡ máy bay rơi trong bán kính lên đến 15 km. Các nhà điều tra phải thu thập từng mảnh vỡ nhỏ.

- Hiện trường tai nạn máy bay MH17 không bị phong tỏa. Ai cũng có thể tiếp cận.

Chuyên gia hàng không Matt Robinson thuộc Hiệp hội Quốc tế về điều tra an toàn hàng không cho biết ông đã từng tham gia điều tra nhiều vụ máy bay rơi trong vùng chiến sự. Ông nhận định đây là một cuộc điều tra đầy khó khăn.

Ông Ross Aimer, Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn hàng không Aero Consulting Experts (Mỹ), thú thật vì an toàn bản thân, nếu được mời ông cũng không tham gia điều tra vụ máy bay MH17.

ĐĂNG KHOA - LÊ LINH