Là thông tin ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) đưa ra tại toạ đàm “Phát triển bền vững và những thách thức đặt ra cho ngành gỗ” do các hiệp hội ngành gỗ tổ chức vào chiều qua, 21-12.
Năm 2023, xuất khẩu gỗ có thể chỉ đạt 13,5-14 tỉ USD
Lý giải về nguyên nhân sụt giảm, ông Lập cho biết do nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường chính như Mỹ và EU bị co hẹp, từ đó làm sụt giảm các đơn hàng. Nhiều doanh nghiệp đã phải thu hẹp quy mô sản xuất, thậm chí một số phải đóng cửa.
“Theo Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu trong 11 tháng của năm 2023 đạt 12,1 tỉ USD, tương đương 82,5% kim ngạch của năm 2022. Kim ngạch từ các thị trường lớn như Mỹ và EU giảm từ 20-30%.
Nếu đà xuất khẩu cứ giữ như hiện nay thì kim ngạch xuất khẩu gỗ của ngành đến hết năm 2023 sẽ đạt khoảng 13,5 - 14 tỉ USD, giảm khoảng 14-16% so với năm 2022” - Chủ tịch Viforest nói.
Trao đổi bên lề toạ đàm, ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Công ty CP gỗ Lâm Việt cho biết, từ đầu năm đến nay, xuất khẩu gỗ của công ty chỉ đạt 80% so với năm 2022.
“Dù chỉ đạt 80% so với năm 2022 nhưng đây được coi là mức xuất khẩu tương đối tốt trong bối cảnh hiện nay và so với nhiều công ty khác cùng ngành. Nhiều công ty trong tỉnh chỉ đạt mức xuất khẩu 50-60%” - ông Liêm cho hay.
Nhiều doanh nghiệp gỗ khác cũng cho biết, hiện nay thị trường ngành gỗ đã xuất hiện một số dấu hiệu hồi phục. Tuy nhiên, sự hồi phục này chưa đáng kể. Ít nhất nửa đầu năm 2024 các doanh nghiệp ngành gỗ vẫn sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Ngành gỗ tiếp tục đối mặt với những quy định mới
Bên cạnh khó khăn về thị trường, ngành gỗ cũng đang đối mặt với một số vấn đề lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của ngành. Các thị trường xuất khẩu lớn ngày càng có các quy định chặt chẽ hơn về tính hợp pháp và bền vững của sản phẩm.
Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Viforest cho hay: Quy định chống phá rừng của EU có hiệu lực từ tháng 6-2023 quy định gỗ và sản phẩm gỗ khi nhập khẩu vào thị trường này phải đảm bảo hợp pháp, không phá rừng, không gây suy thoái rừng.
Cạnh đó là yêu cầu về mức phát thải carbon thấp trong các hoạt động của toàn chuỗi cung ứng nhằm đạt mục tiêu net zero ngày càng tăng. Sản phẩm có hàm lượng carbon cao sẽ trở nên đắt đỏ, mất tính cạnh tranh trên thị trường hoặc không được lưu thông trên thị trường.
“Mỗi năm, Việt Nam nhập khẩu khoảng 1,5-2 triệu m3 gỗ tròn và gỗ xẻ từ các nước nhiệt đới, có rủi ro về pháp lý. Con số này đã tăng lên 40% trong tổng sản lượng gỗ nhập khẩu của ngành. Điều này không chỉ tác động tiêu cực tới hình ảnh của toàn ngành gỗ Việt mà còn làm mất đi cơ hội trong việc sử dụng gỗ nhập khẩu rủi ro thấp và nguồn gỗ rừng trồng an toàn, hợp pháp ở trong nước” - ông Lập chia sẻ.
Ông Tô Xuân Phúc, Giám đốc điều hành Chương trình Chính sách, Thương mại và Tài chính Lâm nghiệp - Tổ chức Forest Trends cho hay, 11 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ vào thị trường EU giảm 32% so với cùng kỳ. Với thị trường EU, khoảng 77% tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU là các mặt hàng thuộc nhóm đồ gỗ, còn lại là các mặt hàng thuộc nhóm gỗ và bán nguyên liệu.
“Quy định chống phá rừng của EU sẽ tác động không nhỏ đến kim ngạch xuất khẩu sản phẩm của Việt Nam sang thị trường này” - ông Phúc nhấn mạnh.
Những yêu cầu cụ thể của quy định chống phá rừng của EU đặt ra những thách thức lớn cho ngành chế biến và xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Trong đó, việc xây dựng chính sách, hạ tầng thông tin, để từ đó người sản xuất biết số gỗ đó được sản xuất ở khu đất nào, có đáp ứng được yêu cầu của quy định này hay không? Việc nguồn gốc gỗ chứng minh ở Việt Nam đã khó, nhưng việc chứng minh ở nước nhập khẩu còn khó hơn.
