Sau khi được Chính phủ thông qua các nội dung cơ bản của Luật BHXH (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung thừa ủy quyền của Thủ tướng ký tờ trình Chính phủ gửi Quốc hội dự án Luật BHXH.
Nếu nghỉ hưu sớm,lương sẽrất thấp
Theo tờ trình Chính phủ, dự luật lần này sẽ giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng từ 20 năm xuống 15 năm. Đối với nữ giới, mức hưởng lương hưu sau khi giảm năm đóng vẫn giữ nguyên như quy định hiện hành là 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, trong khi đó nam giới giảm xuống còn 33,75%.
 |
Quy định giảm năm đóng BHXH tối thiểu từ 20năm xuống còn 15 năm không áp dụngvới người được nghỉ hưu trước tuổi theo quy định. Ảnh: HOÀNG GIANG |
Chính sách này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (45-47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng BHXH ngắn được hưởng lương hưu.
Thống kê của cơ quan BHXH cho thấy trong bảy năm thực hiện Luật BHXH năm 2014, trên 476.000 người hưởng BHXH một lần có thời gian tham gia BHXH trên 10 năm, độ tuổi từ 40 trở lên; trên 53.000 người hết tuổi lao động nhận BHXH một lần do chưa đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc; trên 20.000 người khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ thời gian đóng phải đóng một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương.
Từ 800.000 đến 1 triệu người cao tuổi sẽ thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội nếu giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống còn 75 tuổi.
Nếu vẫn quy định thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu là 20 năm, những người này khó có cơ hội nhận lương hưu. Chính phủ đánh giá lương hưu của họ có thể thấp hơn những người có thời gian đóng dài, nếu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện là như nhau.
“Cho dù mức lương hưu hằng tháng của nhóm này có thể ít hơn những người có thời gian đóng dài, song mang tính ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh. Trong thời gian hưởng lương hưu, họ còn được Quỹ BHXH đóng BHYT, góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già...” - Chính phủ nhận định.
Đáng lưu ý, quy định giảm năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm không áp dụng với các trường hợp được nghỉ hưu trước tuổi theo quy định. Theo đó, các trường hợp này mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ bị giảm 2% tỉ lệ lương hưu.
Nếu áp dụng giảm năm đóng với nhóm này sẽ dẫn đến tỉ lệ hưởng lương hưu của họ rất thấp do thời gian đóng ngắn, lại còn bị trừ tỉ lệ do nghỉ hưu trước tuổi, mức lương hưu quá thấp, không có nhiều ý nghĩa. Ví dụ, lao động nam có 15 năm đóng BHXH thì tỉ lệ hưởng lương hưu là 33,75%, nếu nghỉ hưu sớm hơn năm tuổi sẽ bị trừ 10%, tỉ lệ hưởng lương hưu chỉ còn 23,75%...
Đóng BHXH nămnăm, về già được trợ cấp
Hiện tổng số người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, trợ cấp hưu trí xã hội là hơn 5,1 triệu người, chiếm khoảng 35% tổng số người sau độ tuổi nghỉ hưu. Trong đó có 2,7 triệu người đang hưởng lương hưu; 63.000 người đang hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng; 1,8 triệu người 80 tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Như vậy, vẫn còn khoảng 9,3 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu (chiếm 65%) chưa thuộc diện bao phủ của hệ thống BHXH. Việc đạt mục tiêu theo Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách BHXH là đến năm 2030 có khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu thực sự là thách thức lớn.
Vì vậy, Chính phủ đề xuất “gắp” trợ cấp hưu trí xã hội đang được quy định ở Luật Người cao tuổi vào dự luật để tạo sự liên kết, hỗ trợ người già khi hết tuổi lao động. Khi bổ sung vào dự luật sẽ hạ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi.
Đồng thời, người lao động (NLĐ) tham gia BHXH chưa đủ 15 năm mà không rút BHXH một lần, đến tuổi nghỉ hưu được chọn hưởng trợ cấp hằng tháng cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Mức hưởng tùy thuộc vào thời gian đóng, tiền lương, thu nhập tháng đóng BHXH.
“Qua tính toán, NLĐ có thời gian đóng BHXH là năm năm với mức tiền lương tháng đóng bình quân như hiện nay, nếu không rút một lần mà chọn hưởng trợ cấp hằng tháng có thể được hưởng trợ cấp với mức thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội (dự kiến 500.000 đồng) ngay từ khi đủ tuổi hưu thay vì phải chờ đến 75 tuổi...” - Bộ LĐ-TB&XH cho hay.
Những trường hợp được nghỉ hưu trước tuổi
Bộ luật Lao động 2019 quy định những trường hợp được nghỉ hưu trước tuổi: NLĐ bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá năm tuổi so với quy định.
