Thời gian gần đây, số lượng người lao động (NLĐ) đến liên hệ các cơ quan BHXH tại TP.HCM để nhận BHXH một lần tăng, dẫn đến nhiều nơi quá tải.
Theo thống kê của cơ quan BHXH TP.HCM, số NLĐ nhận trợ cấp BHXH một lần trong tháng 3-2022 là 12.033 người, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2021.
Nhận BHXH một lần do cuộc sống khó khăn
Vừa qua, chị Nguyễn Thị Nhung, ở quận Tân Bình, TP.HCM, đến nộp hồ sơ để nhận BHXH một lần tại BHXH TP Thủ Đức.
Chị Nhung cho biết trước đây chị làm công nhân tại một công ty ở Khu công nghệ cao. Khoảng tháng 4-2021, lúc đó đang trong thời gian dịch bệnh, công ty gặp khó khăn trong sản xuất nên cho một số công nhân nghỉ việc, trong đó có chị. Sau khi nghỉ việc, chị quyết định không xin làm ở các công ty nữa mà chuyển hướng bán nước giải khát tại nhà.
 |
| Người dân đến cơ quan BHXH TP.HCM thực hiện các thủ tục BHXH. Ảnh: NGUYỄN HIỀN |
“Lúc dịch bệnh tôi đã thất nghiệp gần sáu tháng, phải vay mượn người quen để trang trải cuộc sống. Tính đến nay, tôi nghỉ việc đủ một năm nên đến cơ quan BHXH làm thủ tục nhận BHXH một lần để lấy tiền trả nợ và để mua thêm các mặt hàng để kinh doanh” - chị Nhung chia sẻ.
Tương tự, anh Trần Văn Tâm, ở huyện Củ Chi, TP.HCM, cho biết sau đợt dịch vừa rồi, công ty nơi anh làm việc cũng đóng cửa và anh thất nghiệp đến nay. Anh cũng đã làm đủ thứ nghề để kiếm sống nhưng cuộc sống hiện vẫn rất khó khăn. Lý do để anh quyết định nhận BHXH một lần là muốn có tiền trang trải cuộc sống trước mắt và lo cho con cái ăn học.
Đánh giá nguyên nhân vì sao thời gian gần đây số lượng NLĐ đến liên hệ nhận BHXH một lần tăng, một lãnh đạo cơ quan BHXH TP.HCM cho biết do tác động của việc điều chỉnh tăng tỉ lệ hưởng lương hưu và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu theo từng năm đối với cả nam và nữ. Với NLĐ, việc tăng tỉ lệ hưởng sẽ làm lương hưu giảm, tăng tuổi nghỉ hưu khiến cho họ cảm thấy việc đủ điều kiện về tuổi đời để được hưởng lương hưu là khó đạt.
Một nguyên nhân nữa là do ảnh hưởng của dịch COVID-19, các doanh nghiệp trên địa bàn TP đều gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa hoặc thu hẹp sản xuất, kinh doanh. NLĐ không có việc làm phải nghỉ việc tăng cao, đời sống của NLĐ cũng gặp khó khăn. Vì thế, NLĐ mong muốn có một số tiền để trang trải cuộc sống hiện tại, do đó số NLĐ hưởng trợ cấp BHXH một lần tăng mạnh.
Những thiệt thòi khi NLĐ nhận BHXH một lần
Theo cơ quan BHXH TP.HCM, BHXH một lần là một trong những chế độ của chính sách BHXH của Đảng và Nhà nước được quy định theo Luật BHXH.
Giải pháp hạn chế quá tải NLĐ nhận BHXH một lần
Giải pháp trước mắt là cơ quan BHXH sẽ tuyên truyền, hướng dẫn để người dân, NLĐ muốn nhận BHXH một lần đến các cơ quan BHXH lân cận, tránh dồn vào các quận, huyện có nhiều khu công nghiệp, nhiều nhà máy.
Đồng thời, cơ quan BHXH sẽ tăng cường tuyên truyền về việc người dân hạn chế rút BHXH một lần, tiếp tục tích lũy số năm đóng để về già hưởng lương hưu.
BHXH TP.HCM
Hiện nay, NLĐ nhận BHXH một lần có xu hướng tăng cao là để giải quyết nhu cầu tài chính trước mắt. Nhưng về lâu dài, việc nhận BHXH một lần sẽ khiến NLĐ bị thiệt thòi vì một số lý do sau: Thứ nhất, NLĐ sẽ mất đi cơ hội hưởng lương hưu hằng tháng, mất đi nguồn thu nhập ổn định hằng tháng để đảm bảo cho cuộc sống khi về già. Khi hết tuổi lao động phải sống phụ thuộc vào con cái và người thân, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Thân nhân không được hưởng chế độ tử tuất khi NLĐ không may qua đời. Mất cơ hội được tăng lương hưu khi Chính phủ điều chỉnh. Không có thẻ bảo hiểm y tế và phải tự chi trả chi phí khám chữa bệnh khi về già.
Thứ hai, số tiền khi nhận BHXH một lần ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng BHXH. Cụ thể, một năm mức đóng BHXH bằng 2,64 tháng lương, trong khi NLĐ chỉ nhận được số tiền tương ứng 1,5 tháng lương cho những năm đóng trước năm 2014 và hai tháng lương cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Thứ ba, thời gian đóng BHXH đã được tính hưởng BHXH một lần thì không được tính vào thời gian làm cơ sở để tính hưởng các chế độ BHXH khác.
Thứ tư, NLĐ mất cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, NLĐ về hưu sẽ hưởng với mức hưởng 95% chi phí khám chữa bệnh trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khỏe.
Chính vì những thiệt thòi trên, NLĐ cần cân nhắc kỹ việc “được” và “mất” khi nhận BHXH một lần, được lợi trước mắt mà thiệt thòi lâu dài.
