Nhiễm nấm làm yếu sức đề kháng

Trong bối cảnh môi trường ô nhiễm, lại thêm ít người nhận thức đầy đủ về biện pháp phòng các bệnh dễ lây lan như rửa tay nhiều lần trong ngày, mang khẩu trang khi cảm cúm… thì bệnh bội nhiễm rõ ràng đã và đang gây áp lực trên sức khỏe cộng đồng.

Dễ nhầm tưởng và khó phòng ngừa

Hỏi 10 người về bệnh bội nhiễm thì có đến chín người nghĩ ngay đến siêu vi cảm cúm hay vi khuẩn đường ruột. Đáng tiếc, đúng hơn là đáng lo vì bội nhiễm cũng có thể do tác nhân khác khéo ném đá giấu tay, đó là nấm mốc. Đã vậy nhiễm siêu vi, nhiễm khuẩn thường có triệu chứng báo động trong khi nấm mốc thường khi ngấm ngầm nên nạn nhân ít lưu tâm đề phòng. Thêm vào đó, môi trường sinh hoạt ẩm thấp, cũng như việc lạm dụng các hóa chất kháng khuẩn, như nước súc miệng, xà phòng sát khuẩn… là điều kiện thuận lợi cho nấm mốc phát triển.

Đừng lạm dụng thuốc kháng sinh

Bệnh nhiễm nấm dễ bột phát trong mùa mưa. Với tình trạng ô nhiễm môi trường như hiện nay, đủ loại nấm mốc hiện diện trên bề mặt da và niêm mạc. Éo le chính ở điểm hệ thống miễn nhiễm không thể bình chân như vại mà phải bù đầu với chuyện chống đỡ. Hậu quả là nhiều căn bệnh khác, từ thấp khớp cho đến hen suyễn, có thể thừa nước đục thả câu chỉ vì một điểm khởi phát không có gì nghiêm trọng, vì chút nấm mốc ký gửi ở đâu đó làm mất sức kháng bệnh. Chuyện nhỏ xé ra to chẳng qua vì cơ thể phải phân tán hệ thống phòng thủ cho nhiều mặt trận hở sườn. Hơn thế nữa, nấm mốc đang từ thế ăn nhờ ở đậu có thể từng bước chiếm thế thượng phong khi gia chủ vì lý do nào đó, hoặc do thói quen tự uống thuốc kháng sinh như thuốc cảm, hoặc do thầy thuốc có tật biên toa in sẵn thuốc kháng sinh khiến lực lượng vi khuẩn, xấu cũng như tốt, bị tiêu diệt đồng loạt. Thành phần đối kháng là nấm mốc khi đó bất chiến tự nhiên thành.

Các loại thuốc diệt nấm thường gây phản ứng phụ, không được tự ý dùng nếu không có chỉ định của thầy thuốc sau khi xét nghiệm chính xác.

Nguy cơ trở thành bệnh mạn tính

Bệnh nấm mốc không có triệu chứng báo động điển hình nên dễ bị coi thường mà trở thành nghiêm trọng và mạn tính. Chính vì thế, đừng khinh suất nếu nhận thấy móng tay dễ gãy, da đầu thường bị gàu, xuất hiện huyết trắng dù theo đúng biện pháp vệ sinh hay tiêu chảy chữa hoài không khỏi.

Nếu xét về cơ chế sinh bệnh thì bệnh nhiễm nấm không quá phức tạp đến độ làm khổ tâm người bệnh, gây đau đầu cho thầy thuốc. Nhưng khi đi vào thực tế thì việc điều trị lại vướng một số trở ngại vì:

● Bệnh nhiều khi không nghiêm trọng đến độ phải can thiệp ngay bằng thuốc mạnh nhưng lại dễ chuyển sang thể mạn tính nếu điều trị dây dưa.

● Dùng thuốc trị nấm một cách vội vã dễ gây mất quân bình cán cân giữa vi khuẩn và nấm mốc trong cơ thể, hậu quả là cơ thể hết nhiễm nấm nhưng nhiễm... khuẩn.

● Ngay cả trong trường hợp phải dùng thuốc thì điểm gút mắc là thuốc trị nấm hầu như có phản ứng phụ, nhất là khi dùng lâu dài.

Giảm ăn ngọt tối đa

Có một cách thoải mái và an toàn hơn nhiều nếu so với biện pháp dùng thuốc, để nấm mốc tuy có mặt trong cơ thể nhưng không thể phát tán. Thực bào và bạch cầu của cơ thể khi đó có đủ thời giờ để tỉa dần thành phần nấm mốc sinh bệnh. Đó là:

● Giảm tối đa đường cát, bột ngọt vì nấm mốc rất hảo ngọt. Chế độ dinh dưỡng càng làm tăng đường huyết càng tăng lực cho nấm. Người đã nhiễm nấm nên giới hạn các món tráng miệng như bánh ngọt, chè, kem cho đến khi đẩy lùi được bệnh.

● Nếu bảo đảm được vệ sinh an toàn thực phẩm thì rau sống, sữa chua, cải chua là những món khắc tinh của nấm mốc.

● Thay vì chiên xào nên thay thế bằng hình thức hấp, luộc hay dùng lò vi ba, hay tối thiểu cũng thay mỡ bằng dầu ăn.

● Tăng các loại gia vị có tính diệt nấm như tỏi, củ hành, mù tạt, dấm.

● Giới hạn các loại thực phẩm công nghiệp với chất phụ gia khó lường. Thay vào đó là các món tươi xanh không giữ quá lâu dù là bảo quản trong tủ lạnh.

BS LƯƠNG LỄ HOÀNG, Trung tâm Điều trị Oxy cao áp, TP.HCM