Số phận thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza và thả con tin hiện nằm trong tay hai người: Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu và lãnh đạo hàng đầu của Hamas ở Gaza – ông Yahya Sinwar. Tuy nhiên, theo tờ The Wall Street Journal, tương lai của hai người này cũng bị cuộc chiến đe dọa.
Ông Netanyahu hiện phải đối mặt những chỉ trích về việc Israel không chuẩn bị kỹ về mặt an ninh và tình báo, dẫn đến việc Hamas dễ dàng tấn công vào lãnh thổ Israel ngày 7-10-2023. Tỉ lệ ủng hộ ông Netanyahu giảm sút vì cuộc tấn công này. Ông Netanyahu và chính phủ Israel đang lên kế hoạch đổ bộ Rafah – thành trì cuối cùng của Hamas ở Gaza.
Lãnh đạo cấp cao Hamas - ông Sinwar tin rằng Hamas có thể cầm cự ngay cả khi Israel tiến hành cuộc tấn công vào TP Rafah, theo các nhà đàm phán Ả Rập từng làm việc với nhân vật này. Phía Israel tin rằng ông đang ẩn náu trong các đường hầm sâu bên dưới Gaza.
Các nhà hòa giải cho biết mục đích cuối cùng của ông Sinwar là muốn Israel thả càng nhiều tù nhân Palestine càng tốt, các bên đạt thỏa thuận ngừng bắn, và muốn Hamas vẫn tồn tại sau cuộc xung đột.
Quan điểm trái ngược
Theo The Wall Street Journal, tính toán của cả ông Netanyahu và ông Sinwar đều theo đường lối cứng rắn, ít cơ hội để thỏa thuận được với nhau. Điều này đặt ra thách thức lớn cho chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, vốn đang nỗ lực giúp các bên đạt được thỏa thuận thả con tin và ngừng bắn.
Trên thực tế, ông Biden cũng đối mặt với nhiều áp lực: trong nội bộ đảng Dân chủ vì ông không ngăn chặn Israel gây thương vong lớn ở Gaza, từ những cuộc biểu tình trong nước ủng hộ Palestine, và áp lực trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới.
Tiến trình đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn đang ở thời điểm quan trọng.
Chính phủ Israel cho biết có kế hoạch đưa lực lượng tới Rafah – nơi hơn 1 triệu người Palestine đang trú ẩn. Cửa khẩu biên giới của Rafah với Ai Cập cũng là huyết mạch mang viện trợ nhân đạo đến người dân Gaza vốn đang đứng trước nạn đói. Ông Netanyahu nói rằng kế hoạch đổ bộ Rafah là cần thiết để tiêu diệt lực lượng còn lại của Hamas.
Các nhà hòa giải cho biết việc dung hòa lợi ích cả ông Netanyahu và ông Sinwar mong muốn là một nhiệm vụ khó khăn.
Theo đó, thủ tướng Israel muốn đạt được mục tiêu trong cuộc xung đột hiện nay, từ đó kéo dài thời gian lãnh đạo chính phủ. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết các cuộc thăm dò gần đây cho thấy đa số người Israel muốn ông thôi giữ chức vụ.
“Ông ấy chỉ có một mục tiêu duy nhất là sự nghiệp chính trị và điều đó quyết định mọi thứ. Điều đó có nghĩa là ông ấy có thể không đồng ý bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào” – theo ông Alon Pinkas, cựu quan chức ngoại giao cấp cao Israel.
Trong khi đó, ông Sinwar đã lãnh đạo Hamas trong thời kỳ Hamas xây dựng lực lượng và tăng cường quan hệ với Iran.
Sau khi Hamas phát động tấn công vào Israel ngày 7-10-2023, ông Sinwar đã tìm cách cầm cự trong bối cảnh Israel thực hiện hàng ngàn cuộc pháo kích và không kích vào Gaza. Các nhà phân tích cho biết mặc dù lực lượng của Hamas đã bị các cuộc tấn công của Israel vùi dập, nhưng ông Sinwar tin rằng ông và tổ chức của mình có thể cầm cự trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm xung đột.
“Thời gian, đường hầm và con tin [đang] khiến ông Sinwar có cảm giác rằng ông ta không cần phải [thực hiện một thỏa thuận]” - theo ông Aaron David Miller, nhà nghiên cứu tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.
Không ai nhường ai
Theo các nhà hòa giải Ả Rập, ông Sinwar tin rằng ông đã chiến thắng trong cuộc chiến tại Gaza, bằng cách khiến thế giới hướng mắt về dải đất này và đưa cuộc xung đột Israel-Hamas trở thành chủ đề được quan tâm hàng đầu.
Các nhà hòa giải cho biết mục tiêu lâu dài của ông Sinwar là dỡ bỏ bao vây Dải Gaza, chấm dứt áp lực quân sự của Israel đối với Hamas và đảm bảo sự sống còn của nhóm vũ trang này. Ông Sinwar cũng cho rằng thời gian đang đứng về phía ông và ông chờ đợi càng lâu thì áp lực quốc tế càng gia tăng đối với Israel.
Ông Sinwar cũng đang lợi dụng xung đột trong chính phủ Israel để buộc ông Netanyahu phải rời chức vụ.
Trong khi đó, hồi đầu tuần, ông Netanyahu cho biết Israel sẽ mở chiến dịch đổ bộ Rafah dù hai bên có đạt được thỏa thuận ngừng bắn hay không. Trong các cuộc đàm phán ở Ai Cập, các nhà đàm phán Israel cũng đã lặng lẽ rút lại cam kết về khả năng ngừng bắn lâu dài.
Theo The Wall Street Journal, ông Netanyahu cho rằng thỏa thuận ngừng bắn lâu dài sẽ giúp Hamas tồn tại và hồi phục lực lượng. Các quan chức tình báo và nhà phân tích quân sự của Israel, Mỹ cho biết Hamas có khả năng sống sót sau cuộc xung đột hiện nay, bất kể chiến dịch ở Rafah có diễn ra hay không.
Việc ông Netanyahu kiên quyết như vậy khiến nhiều nhà đàm phán cảm thấy thất vọng. Họ cho rằng ông Netanyahu dường như muốn phản đối tất cả thỏa thuận và những gì họ đạt được trên bàn đàm phán sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu chính phủ Israel không thông qua.
