Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ chính thức thông báo quyết định về thỏa thuận hạt nhân Iran vào chiều 8-5 (giờ Mỹ). Ông Trump sẽ ra quyết định có gia hạn hay không lệnh hoãn trừng phạt Iran theo nội dung thống nhất trong thỏa thuận. Nếu không được khôi phục, các lệnh trừng phạt của Mỹ với Iran sẽ tự động được khôi phục, đồng nghĩa việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận.
Ông Trump lâu nay chỉ trích đây là thỏa thuận tồi tệ, vừa không có lợi cho Mỹ vừa không giúp kiềm chế Iran khi không đề cập đến chương trình tên lửa Iran. Chưa hết, trong khi Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế và nhiều quan chức cấp cao Mỹ công nhận Iran tuân thủ đúng thỏa thuận thì ông Trump cho rằng Iran vi phạm thỏa thuận. Việc Israel tuần rồi nói có chứng cứ về một chương trình vũ khí hạt nhân bí mật của Iran càng làm ông Trump khẳng định Iran không tuân thủ thỏa thuận.
Tên lửa đất đối không Iran trong một lần phóng năm 2012. Ông Trump chỉ trích thỏa thuận hạt nhân không đủ sức kiềm chế Iran khi không bao gồm chương trình tên lửa nước này. Ảnh: FARS
Đến lúc này gần như mọi ý kiến trong và ngoài Mỹ đều nhận định ông Trump sẽ rút Mỹ khỏi thỏa thuận. Tuy nhiên hãy cùng Reuters cân nhắc 4 viễn cảnh ông Trump có thể đưa ra với thỏa thuận hạt nhân Iran.
Viễn cảnh thứ nhất, ông Trump gia hạn hoãn trừng phạt. Ông Trump có thể gia hạn hoãn trừng phạt ngân hàng trung ương và xuất khẩu dầu của Iran - như ông đã làm mỗi 4 tháng một lần trước đây, trong khi sẽ tiếp tục đàm phán với Đức, Pháp, Anh về một thỏa thuận bên lề xử lý những điểm ông không hài lòng trong thỏa thuận.
Viễn cảnh thứ hai, ông Trump chấm dứt hoãn trừng phạt. Nếu vậy các lệnh trừng phạt Iran sẽ có hiệu lực trở lại 180 ngày sau đó và Mỹ được xem như rời bỏ thỏa thuận. Số phận thỏa thuận khi đó tùy thuộc vào các nước còn lại trong nhóm P5+1. Iran khi đó cũng sẽ phải quyết định có tiếp tục duy trì thỏa thuận hay không.
Viễn cảnh thứ ba, ông Trump chấm dứt hoãn trừng phạt nhưng thông báo có thể khôi phục hoãn trừng phạt trước thời điểm các lệnh trừng phạt được khôi phục (sau 180 ngày) nếu các đồng minh châu Âu thống nhất được một thỏa thuận bên lề với Mỹ làm ông Trump hài lòng. Với viễn cảnh này, Iran cũng sẽ cân nhắc có nên tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hay không.
Viễn cảnh thứ tư, ông Trump chấm dứt hoãn trừng phạt và tuyên bố Iran vi phạm thỏa thuận. Mỹ có thể viện tới một cơ chế trong thỏa thuận để vận động, tìm kiếm một lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc với Iran.
