Chiều qua (26-6), Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về phương án gia hạn trả nợ đối với các khoản vay tái cấp vốn 4.000 tỉ đồng cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines - VNA) theo Nghị quyết 135/2020 của Quốc hội.
Xem xét tái cấp vốn cho các doanh nghiệp hàng không Việt Nam
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) cho biết tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV đã đồng ý cho phép Ngân hàng Nhà nước thực hiện tái cấp vốn, gia hạn không quá hai lần.
Tuy nhiên, năm 2021, do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, VNA tiếp tục lỗ nặng trên 11.800 tỉ đồng và năm 2022 lỗ tiếp 8.841 tỉ đồng. Năm 2023 kế hoạch dự kiến là lãi nhưng cuối cùng tiếp tục lỗ 4.789 tỉ đồng. Như vậy, qua bốn năm VNA lỗ trên 32.000 tỉ.
Theo ông Ngân, với tình hình này, nếu không cho VNA gia hạn nợ thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình thanh khoản, đến khả năng duy trì hoạt động cũng như có khả năng phá sản. “Để bảo vệ thương hiệu quốc gia và đặc biệt là vốn nhà nước tại VNA, tôi đề nghị Quốc hội cho gia hạn nợ cho doanh nghiệp này” – đại biểu Trần Hoàng Ngân nói.
Dù vậy, ông cho rằng vốn VNA hiện nay đang vay tái cơ cấu chỉ có 4.000 tỉ, so với khoản nợ của VNA hiện nay lên tới khoảng 58.000 tỉ, như vậy khoản này cũng rất ít.
Để có một giải pháp căn cơ để đảm bảo sự phát triển bền vững của VNA, đại biểu Ngân đề nghị Chính phủ, Ủy ban Quản lý vốn cũng như VNA phải tái cơ cấu lại nợ và phải giảm nợ ngắn hạn. Cụ thể là bằng cách tạo điều kiện cho VNA tăng vốn chủ sở hữu, phát hành cổ phiếu.
“Trong hôm nay và hôm qua khi Quốc hội thảo luận thì giá cổ phiếu của VNA đã tăng thêm. Vốn hóa của VNA tăng thêm 3.000 tỉ đồng và vốn hóa đã lên tới 3 tỉ USD. Đây là thời điểm khá thuận lợi để phát hành cổ phiếu” – ông Ngân nhấn mạnh.
Cạnh đó, ông Trần Hoàng Ngân cũng đề nghị phải tạo điều kiện cho VNA phát hành trái phiếu doanh nghiệp để thay thế cho nguồn vốn ngắn hạn hiện nay. Đồng thời, xem xét đến gói tái cấp vốn với lãi suất thấp cho các doanh nghiệp hàng không Việt Nam.
Trước cũng lỗ, bây giờ vẫn lỗ
Nhất trí với tờ trình của Chính phủ, tuy nhiên đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) cho rằng đây chỉ là giải pháp ngắn hạn giúp VNA tạm thời có dòng tiền ổn định, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời gian ngắn.
Về lâu dài, theo bà Ngọc cần có các giải pháp tái cơ cấu tài chính nguồn vốn, tăng vốn điều lệ, thoái vốn tại các doanh nghiệp thành viên giúp Tổng công ty vừa có dòng tiền để xử lý thâm hụt dòng tiền, vừa có thu nhập để xử lý vấn đề âm vốn chủ sở hữu.
Do vậy, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan liên quan làm rõ các vướng mắc pháp luật và có đề xuất, kiến nghị với các cấp có thẩm quyền phương án xử lý cụ thể. Về phía VNA cũng cần nghiên cứu thực hiện các giải pháp, cơ cấu lại tổ chức doanh nghiệp, rà soát tất cả các quy trình hoạt động của từng khâu để cắt giảm tối đa chi phí nhưng vẫn đảm bảo an toàn bay…
Đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cũng đồng ý với việc gia hạn khoản nợ nêu trên cho VNA, bởi theo ông VNA là đơn vị của Nhà nước, là “con đẻ” và là thương hiệu của quốc gia.
Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ băn khoăn với đề xuất phát hành cổ phiếu, trái phiếu và cho rằng phương án này không khả thi. “Bây giờ, Nhà nước phải tập trung vào việc làm sao để tái cấp vốn cho họ” – ông Thân nói..
Ngoài ra, cần phải tìm hiểu nguyên nhân tại sao VNA cứ lỗ. “Trước COVID cũng lỗ, trong COVID cũng lỗ, đến bây giờ vẫn lỗ” – đại biểu Thân nhấn mạnh và đặt vấn đề “giả sử như bây giờ chúng ta cấp tiếp tục lỗ thì sao”.
Câu hỏi này dứt khoát phải đặt ra và phải có giải pháp căn cơ, thấu đáo để tính toán giải quyết. Bây giờ báo lỗ xong lại lấy tiền ra đưa, xong lại lỗ tiếp thì “nguy hiểm quá”.
“Nếu chúng ta không có lời giải này thì rất nguy hiểm và hệ lụy về sau thì không lường được” – đại biểu đoàn Thái Bình khẳng định.
Giải trình sau đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái thông tin trong lúc khó khăn, Quốc hội đã có chủ trương cho vay tái cấp vốn và phát hành cổ phiếu thông qua SCIC.
“Trong quá trình thực hiện cũng đã có những bước cải thiện tình hình, năm 2024 hoạt động kinh doanh của VNA bước đầu có lãi” – ông Lê Minh Khái nhấn mạnh và cho biết đề án tổng thể về vấn đề này có tám nội dung.
Theo ông, trong báo cáo của Chính phủ có 6/8 nội dung đã triển khai và đã chỉ đạo; riêng hai nội dung về cơ chế, chính sách thì chưa thực hiện được nên cần tiếp tục thực hiện thời gian tới.
“Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo VNA, Ủy ban Quản lý vốn và các cơ quan có liên quan phê duyệt đề án này. Cùng đó là xây dựng phương án sao cho khả thi, hiệu quả để cải thiện tình hình tài chính và hoạt động sản xuất, kinh doanh…” – Phó Thủ tướng nói thêm.
