Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội: Nên bỏ nhiều thủ tục hành chính hết thời

Theo ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hà Nội, để triển khai “Chiến dịch 45 ngày đêm hỗ trợ chuyển đổi số”, sở này đã phối hợp với các sở ngành, địa phương, trường đại học trên địa bàn huy động khoảng 150 sinh viên ngành công nghệ và 600 lượt đoàn viên Thành đoàn mỗi ngày để hỗ trợ trực tiếp tại các xã, phường.

Cả hệ thống vào cuộc

Cùng với đó, thành phố phối hợp với Ban Cơ yếu Chính phủ cấp chữ ký số cho tổ chức, cá nhân tại 174 điểm, nhiều nơi có từ 2–3 điểm cấp phát. Hạ tầng mạng tốc độ cao cũng được thiết lập để đảm bảo vận hành hệ thống thông tin dùng chung.

Một điểm nhấn là việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI), trợ lý ảo vào hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến.

Tuy nhiên, trước việc sinh viên tình nguyện sắp quay lại trường, TP đang đề nghị các địa phương kích hoạt lực lượng tại chỗ như tổ chuyển đổi số cộng đồng, tổ dân phố để duy trì hiệu quả việc hỗ trợ.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Trịnh Ngọc Trâm, chia sẻ khi triển khai mô hình chính quyền hai cấp, phường xác định nhiệm vụ ưu tiên là vận hành hiệu quả bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hành chính, trong đó phải lấy công nghệ và chuyển đổi số là "chìa khoá", là nền tảng để nâng cao hiệu quả vận hành của bộ máy.

Theo đó, phường đã đưa trí tuệ nhân tạo vào hỗ trợ thông qua robot tại bộ phận một cửa. Ban đầu robot chỉ thực hiện vài chức năng cơ bản như lấy số thứ tự, tra cứu thủ tục, nhưng đến nay đã được nâng cấp nhiều tính năng dựa trên phản hồi, góp ý của người dân. “Robot không thay thế con người, nhưng là biểu tượng cho nỗ lực chuyển đổi số của chính quyền địa phương”, bà Trâm nói.

Tương tự, ông Nguyễn Đức Vượng, Phó Chủ tịch UBND xã Ứng Hoà, chính quyền xã đã phối hợp 57 tổ công nghệ số cộng đồng tại 57 thôn để hỗ trợ người dân làm thủ tục trên nền tảng số. Xã còn tổ chức các điểm “bình dân học vụ công nghệ số lưu động”, lập nhóm Zalo, Messenger, mở đường dây nóng hỗ trợ 24/7.

Nhờ đó, tỷ lệ thủ tục hành chính trực tuyến cấp xã đã tăng từ dưới 40% lên gần 78%. Việc nộp đảng phí qua nền tảng số cũng đạt hơn 80% số tài khoản đảng viên.

Tuy nhiên, theo ông Vượng việc chuyển đổi số vẫn gặp không ít rào cản như: thiếu nguồn nhân lực có chuyên môn về công nghệ, AI; hạ tầng thiết bị, đường truyền, phần mềm chưa đồng bộ...

Kiến nghị cắt bỏ nhiều thủ tục “hết thời”

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Bùi Dương, Giám đốc Chi nhánh số 1, Trung tâm Phục vụ Hành chính công TP Hà Nội cho biết hạ tầng thiết bị tại các điểm tiếp nhận thủ tục hành chính hiện nay còn rất hạn chế.

“Tại nhiều địa phương, trang thiết bị phục vụ số hóa còn yếu, chủ yếu chỉ có máy scan đơn giản, không đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật. Người dân muốn nộp hồ sơ trực tuyến buộc phải đi nơi khác scan trước, rồi quay lại để nộp, gây nhiều bất tiện và làm chậm tiến trình chuyển đổi số”, ông Dương nói và nhấn mạnh việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thiết bị số hóa cho cấp xã, phường là rất cấp thiết.

Một nội dung gây chú ý tại tọa đàm là kiến nghị mạnh mẽ của Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Nguyễn Việt Hùng là cần loại bỏ những thủ tục hành chính không còn phù hợp trong kỷ nguyên số.

“Chứng thực lý lịch cá nhân, sao y bản chính, ký tên, dán ảnh… đều là những thủ tục có thể thay bằng xác thực điện tử qua tài khoản định danh VNeID. Những yêu cầu này vừa gây phiền hà cho người dân, vừa lãng phí nguồn lực cán bộ”, ông Hùng nêu rõ.

Theo đó, ông Hùng đề xuất toàn bộ thủ tục hành chính nên thực hiện qua Cổng dịch vụ công quốc gia, sử dụng tài khoản VNeID, nhận kết quả qua ứng dụng iHanoi, "tạo ra quy trình khép kín, không giấy tờ, không lặp lại".

Cũng theo ông Hùng, vấn đề biểu mẫu hành chính cũng cần được xem lại. Ông Hùng nói: “Một mẫu khai có đến hàng chục trường thông tin, rất bất tiện với người cao tuổi. Nhiều trường đã có trong dữ liệu quốc gia thì không nên yêu cầu nhập lại”.

Một ví dụ điển hình là phiếu lý lịch tư pháp, loại giấy tờ “ngốn” nhiều thời gian, nhân lực và không còn phù hợp. Ông Hùng nhắc lại lời Đại tướng Tô Lâm khi còn là Bộ trưởng Bộ Công an: “Cần sửa luật để bỏ phiếu lý lịch tư pháp”.

Theo ông Hùng, trên thực tế, các cơ quan như công an, tòa án, viện kiểm sát hoàn toàn có thể liên thông dữ liệu để xác định tình trạng pháp lý một cá nhân, không cần công dân đi xác nhận từ nhiều nơi như hiện nay.

Ông Hùng nhấn mạnh, chuyển đổi số phải gắn liền với cải cách thủ tục hành chính triệt để. Không chỉ là “số hóa thủ tục cũ”, mà cần tái thiết kế toàn bộ quy trình sao cho thông minh, thuận tiện, người dân làm trung tâm.

Thậm chí, giao diện và trải nghiệm người dùng cũng phải đổi mới. “Thay vì nhập liệu thủ công, có thể tích hợp trợ lý ảo hỏi từng bước, giúp người cao tuổi dễ thao tác. Ví dụ: ‘Bác đọc số căn cước giúp cháu nhé’, ‘Nhà bác ở đâu ạ?’ rồi gợi ý phần địa chỉ. Công nghệ hoàn toàn có thể làm được nếu thực sự vì người dùng”, ông Hùng nói.

Theo ông, nếu thiết kế tốt, những chỉ tiêu của TP Hà Nội đặt ra như 80% thủ tục được nộp trực tuyến, 100% trả kết quả điện tử vào năm 2025 sẽ không chỉ là con số, mà trở thành thực tiễn, giúp Hà Nội sớm hướng đến một nền hành chính số hiệu quả, thân thiện và bền vững.