Trong hai ngày 5 và 6-8 tại TP.HCM, Cục Bản quyền tác giả Việt Nam, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới và Cơ quan Văn hóa Nhật Bản đã tổ chức hội thảo quyền tác giả, quyền liên quan và các vấn đề cấp bách. Tại hội thảo, chuyện quay lén phim công chiếu ở rạp rồi phát tán qua các trang mạng xem phim trực tuyến hoặc băng đĩa lậu làm nóng diễn đàn.
Muốn “điên” theo Max Điên
Gần nhất là vào tháng 5 vừa qua khi bộ phim Max Điên: Con đường tử thần (Mad Max: Fury Road) vừa phát hành trên hệ thống rạp CGV thì ngay lập tức phim này đã bị quay lén tại rạp CGV Pandora City (quận Tân Phú, TP.HCM). Bà Trần Thị Ngọc Sa, Trưởng bộ phận pháp lý CJ CGV Việt Nam, cho biết: “Đây là lần đầu tiên cụm rạp chúng tôi “tóm” được người quay phim lén trong rạp. Người quay phim này rất chuyên nghiệp khi ba lô có khoét sẵn lỗ và máy quay mở sẵn. Anh ấy điều khiển camera bên trong bằng điện thoại cầm tay thông qua sóng bluetooth”.
Hiện nay, tại các rạp phim đều có hệ thống camera kín giám sát người xem, nhờ hệ thống này mà cụm rạp CGV đã phát hiện ra việc quay lén phim nói trên. Bà Ngọc Sa cho biết thêm: “Ngay khi phát hiện khán giả quay lén, chúng tôi đã nhờ Công an phường Tây Thạnh, quận Tân Phú đến lập biên bản. Theo lời khai của khán giả này với công an thì mỗi lần quay một bộ phim anh này sẽ gửi bản quay sang Úc cho bạn và được nhận lại 200 USD/phim (khoảng 4,2 triệu đồng)”.
Tuy nhiên, vấn đề của CGV đưa ra tại hội thảo là khi doanh nghiệp phát hiện quay lén thì xử lý hành vi này trước pháp luật như thế nào? Người quay lén có thể bị khởi tố hình sự hay không? Bởi như bà Ngọc Sa thông tin: “Một tuần sau khi công an tại địa phương lập biên bản, chúng tôi liên lạc lại cơ quan công an thì được trả lời vi phạm bản quyền thuộc thẩm quyền UBND, khi có kết quả họ sẽ báo lại nhưng đến nay đã gần ba tháng vẫn chưa có phản hồi nào. Song song đó chúng tôi cũng gửi hồ sơ đến Cơ quan C50 - Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao báo cáo sự việc nhưng vẫn chưa có kết quả”.
Bộ phim có kinh phí đầu tư 150 triệu USD (khoảng hơn 3.000 tỉ đồng) Max Điên: Con đường tử thần của nhà phát hành CJ CGV Việt Nam đã bị quay lén chuyên nghiệp trong rạp. Ảnh: Forbes
Có thể bị xử lý hình sự
Có lẽ đây là trường hợp hi hữu được phát hiện tại Việt Nam nên nhiều người chưa biết sẽ xử lý hành vi này như thế nào.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Vũ Ngọc Hoan, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Việt Nam, cho rằng hành vi sao chép bản ghi âm, ghi hình mà không được phép của chủ sở hữu quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình sẽ bị phạt tiền từ 15 triệu đến 35 triệu đồng theo quy định tại Điều 27 Nghị định 131/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan. Nếu chủ sở hữu chứng minh hành vi vi phạm đó có thiệt hại về kinh tế thì tiếp tục gửi đến cơ quan điều tra để nơi đây xem xét khởi tố.
Luật sư Nguyễn Hoàng Anh (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng người quay phim lén rồi phát tán gây thiệt hại về kinh tế cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan thì có thể bị xử lý hình sự. Cụ thể, tại Điều 170a BLHS quy định người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình; phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao bản ghi hình xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến hai năm. Nếu phạm tội có tổ chức, phạm tội nhiều lần thì bị phạt tiền từ 400 triệu đồng đến 1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.
“Tuy nhiên, để xử lý hình sự hành vi vi phạm quyền tác giả hay quyền liên quan sẽ rất khó mà chủ yếu vẫn là xử lý hành chính. Cụ thể, khi phát hiện quyền sở hữu tác phẩm của mình bị vi phạm, chủ sở hữu quyền ngay lập tức gửi văn bản đến thanh tra Sở VH-TT&DL địa phương để báo cáo và đề nghị xử lý. Thanh tra sẽ căn cứ vào Nghị định 131/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan để xử lý. Nếu chủ sở hữu chứng minh hành vi vi phạm đó có hậu quả thương mại thì tiếp tục gửi đến cơ quan điều tra để có thể đưa ra quyết định khởi tố người vi phạm” - ông Vũ Ngọc Hoan thông tin.
Nhiều đại biểu cho rằng dù nặng hay nhẹ cũng phải xử nghiêm để làm bài học cảnh tỉnh cho những người vi phạm và cũng thể hiện sự nỗ lực của Nhà nước với vấn đề này.
Anh: Đi tù vì tội quay lén phim Fast and Furious Phán quyết trên được tòa án Wolverhampton, hạt West Midlands (Anh) đưa ra cho Philip Danks, 25 tuổi. TheoDaily Mail, vào ngày 17-5-2013, tức ngày đầuFast and Furious 6được công chiếu tại Anh, Philip đã tới rạp chiếu phim để quay lén. Anh này sau đó đăng tải phim lên mạng thông qua website cá nhân cho đến khi anh ta bị phát giác đã có khoảng 779.000 người “được” tảiFast and Furious 6miễn phí. Philip bị bắt ngày 23-5 nhưng được hưởng tại ngoại sau đó. Tuy nhiên, trong thời gian này anh ta vẫn tiếp tục rao bán đĩaFast and Furious 6trên Facebook với giá 1,50 bảng Anh (2,5 USD). Hành vi của Philip đã khiến hãng Universal Pictures - đơn vị phát hành phim thiệt hại khoảng 2,3 triệu bảng Anh. Cùng với Philip, một người đàn ông khác là Michael Bell cũng bị phạt 120 giờ lao động công ích vì liên quan đến vụ vi phạm bản quyền này. Bell, vốn là bạn trai cũ của chị gái Philip, đã giúp Philip trong quá trình đăng tải bộ phim lên mạng. ___________________________________ Tại Nhật, từ năm 2007 đã có luật về chống quay lén phim với mục đích chống việc quay lén phim tại các rạp làm thiệt hại nghiêm trọng cho ngành công nghiệp điện ảnh. Bất kỳ ai xâm phạm có thể phải chịu hình phạt tù (không quá 10 năm) hoặc phạt tiền (không quá 10 triệu yen, tức gần 1,8 tỉ đồng), hoặc cả hai. Riêng người tải về những bản ghi âm, ghi hình bất hợp pháp lan truyền trên mạng có nguồn gốc cung cấp thương mại cũng bị xử phạt có thể phạt tù (tối đa hai năm) và phạt tiền (cao nhất 2 triệu yen, tức gần 360 triệu đồng) hoặc cả hai hình thức trên. (Theo tham luận của bà Taka Horio, Phó phòng Hợp tác quốc tế, Cục Bản quyền tác giả Nhật Bản) |
