Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, xã giai đoạn 2023-2030 vừa có báo cáo liên quan việc thực hiện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025, để phục vụ cho cuộc họp dự kiến diễn ra chiều 28-2.
Theo đó, tính đến ngày 31-12-2023, tất cả 56/56 tỉnh, TP có ĐVHC cấp huyện, xã thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025 đã gửi phương án tổng thể đến Bộ Nội vụ. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Bộ, cơ quan trung ương liên quan, Bộ Nội vụ đã ban hành 56 văn bản tham gia ý kiến đối với Phương án tổng thể của các địa phương.
Hiện các địa phương đang khẩn trương xây dựng, hoàn thiện đề án sắp xếp để tổ chức lấy ý kiến cử tri, thông qua HĐND các cấp theo quy định để báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Tổng hợp từ phương án tổng thể của 56 tỉnh, thành cho thấy tổng số ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp là 50 đơn vị. Trong đó có 11 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 16 đơn vị khuyến khích và 23 đơn vị liền kề. Dự kiến sau sắp xếp giảm 14 đơn vị.
Tổng số ĐVHC cấp huyện thuộc diện phải sắp xếp nhưng địa phương đề nghị không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là 19.
Trong khi đó, số ĐVHC cấp xã thực hiện sắp xếp là 1.243 đơn vị, với 738 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 109 đơn vị khuyến khích và 396 đơn vị liền kề. Sau sắp xếp dự kiến giảm 619 đơn vị.
Tổng số ĐVHC cấp xã thuộc diện phải sắp xếp nhưng địa phương đề nghị không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là 515 đơn vị.
Đánh giá chung, Ban Chỉ đạo cho rằng các địa phương đã chủ động, tích cực quán triệt và triển khai nhiệm vụ sắp xếp ĐVHC cấp huyện, xã trên địa bàn; đã xây dựng Kế hoạch, ban hành Chỉ thị của tỉnh/thành uỷ, UBND tỉnh/TP về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, xã của địa phương; thành lập Ban Chỉ đạo về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, xã do Bí thư tỉnh/thành uỷ hoặc Chủ tịch UBND tỉnh/TP làm Trưởng ban.
Công tác xây dựng phương án tổng thể được thực hiện khẩn trương, nghiêm túc, quyết liệt theo quy định của Đảng và pháp luật, phù hợp với thực tiễn ở địa phương.
Bộ Nội vụ đã phối hợp với các cơ quan trung ương góp ý cụ thể Phương án tổng thể của từng địa phương, làm cơ sở để địa phương xây dựng đề án, trình Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Số lượng ĐVHC thực hiện sắp xếp trên tổng số ĐVHC thuộc diện sắp xếp đạt tỉ lệ gần 167% đối với cấp huyện (50/30) và trên 99% đối với cấp xã (1.243/1.253). Trong đó, một số địa phương ngoài việc sắp xếp các ĐVHC thuộc diện sắp xếp còn đề xuất sắp xếp số lượng lớn các ĐVHC thuộc diện khuyến khích, liền kề.
Dẫn chứng, báo cáo của Ban Chỉ đạo cho hay Hà Nội thực hiện sắp xếp 152 cấp xã, trong đó có 98 đơn vị thuộc diện sắp xếp, sáu đơn vị khuyến khích và 48 đơn vị liền kề.
Còn Hải Phòng thực hiện sắp xếp 82 cấp xã, trong đó 41 đơn vị thuộc diện sắp xếp, 27 đơn vị khuyến khích và 14 đơn vị liền kề.
TP. HCM thực hiện sắp xếp 80 cấp xã, trong đó 74 đơn vị thuộc diện sắp xếp, sáu đơn vị liền kề…
Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy có 30/56 địa phương gửi Phương án tổng thể chậm so với thời hạn quy định. Một số bộ, ngành trung ương còn chậm hoặc không có ý kiến tham gia về Phương án tổng thể của các địa phương.
Bên cạnh việc đề xuất sắp xếp nhiều ĐVHC cấp huyện, xã theo diện khuyến khích, số lượng ĐVHC cấp huyện, xã địa phương đề xuất không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là khá lớn (19/30 cấp huyện, chiếm tỉ lệ trên 63% và 515/1.253 cấp xã, chiếm tỉ lệ trên 41%).
Việc xác định các yếu tố đặc thù về lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, an ninh, quốc phòng cũng rất phức tạp do phải rà soát, thu thập các tư liệu lịch sử, khoa học và cơ sở pháp lý để chứng minh.
Theo kế hoạch, việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, xã trong giai đoạn 2023 - 2025 phải hoàn thành trước tháng 10-2024 để các địa phương kịp chuẩn bị tổ chức Đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14.
Như vậy, thời gian thực tế để tiến hành toàn bộ các quy trình sắp xếp ĐVHC chỉ còn khoảng sáu tháng. Trong khi đó, do việc sắp xếp ĐVHC là nội dung quan trọng, phức tạp, mức độ tác động, ảnh hưởng lớn, quy trình thực hiện được tiến hành chặt chẽ, qua nhiều giai đoạn nên các địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc bảo đảm tiến độ thời gian theo yêu cầu.
Ban Chỉ đạo cũng nhận định số lượng ĐVHC cấp huyện, xã thực hiện sắp xếp nhiều và diễn ra đồng thời với việc thực hiện chỉ đạo của Đảng và quy định của pháp luật về tinh giản biên chế tạo ra áp lực lớn cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy, giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức dôi dư, xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư do sắp xếp.
