Sự cố ngoại giao Mỹ-Cuba thêm bí ẩn

Chính phủ Mỹ đang cân nhắc đóng cửa đại sứ quán của nước này tại Havana, Cuba sau một chuỗi các sự cố về sức khỏe của những nhà ngoại giao Mỹ tại nước này, hãng tin AP ngày 18-9 dẫn lại thông báo của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson.

Cân nhắc đóng cửa đại sứ quán

Gần hai năm sau khi Mỹ và Cuba mở lại các đại sứ quán tại Washington và Havana, mối quan hệ ngoại giao hai nước lại đứng trước thử thách mới. Trong số các nhà ngoại giao và người thân gặp sự số sức khỏe tại Cuba, một số thậm chí đã mất thính lực vĩnh viễn. Một số người có các triệu chứng như buồn nôn, đau đầu, ù tai, khó tập trung hoặc giao tiếp thông thường.

Mỹ đang cân nhắc đưa ra phản ứng ngoại giao mạnh tay đối với các sự cố này. Trả lời trên kênh truyền hình CBS về khả năng đóng cửa đại sứ quán tại Havana, ông Tillerson cho biết: “Chúng tôi vẫn đang cân nhắc. Đây là vấn đề rất nghiêm trọng vì một số cá nhân đã bị tổn thương nặng. Một số đã được đưa về nước”.

Nếu Mỹ thật sự quyết định đóng cửa đại sứ quán, dù là tạm thời cũng sẽ tác động rất tiêu cực đến các nỗ lực bình thường hóa quan hệ hai nước. Mỹ mở lại đại sứ quán tại Havana vào năm 2015 sau nửa thế kỷ quan hệ giữa hai nước bị đóng băng. Năm 2016, ông Barack Obama trở thành vị tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Cuba kể từ thời cố Tổng thống Calvin Coolidge vào năm 1928.

Đại sứ quán Mỹ tại Havana, Cuba. Ảnh: AP

Đại sứ Mỹ tại Cuba Jeffrey DeLaurentis được cho là đã có cuộc nói chuyện với Chủ tịch Cuba Raul Castro về các sự cố sức khỏe của nhiều nhà ngoại giao Mỹ cùng người thân ở Havana. Ảnh: AP

Hiện Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn gọi sự việc xảy ra với các nhà ngoại giao và người thân của họ trú tại Cuba là “sự cố” vì dù nhiều tháng trôi qua vẫn chưa rõ nguyên nhân gây ra các vấn đề về sức khỏe. Trường hợp mới nhất được ghi nhận vào ngày 21-8. Một số người gặp “sự cố” từng cảm thấy nơi ở có xung động hoặc nghe thấy các âm thanh lớn bí ẩn, theo AP. Các triệu chứng mỗi nạn nhân quá khác biệt gây bối rối cho các nhà khoa học, bác sĩ và những điều tra viên phía Mỹ.

Hiện chính phủ Cuba vẫn đang tích cực hợp tác với phía Mỹ, mời cả đại diện Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) sang Havana để phối hợp điều tra. Các điều tra viên hai nước hiện vẫn đang đối mặt với rất nhiều giả thuyết, trong đó nổi bật là nghi vấn “vũ khí âm thanh”. Các điều tra viên nghi ngờ rằng những nhà ngoại giao Mỹ và người thân bị “tấn công” bởi thiết bị sóng hạ âm hoặc sóng siêu âm. Những thiết bị này có thể gây ra những triệu chứng sức khỏe trên.

Tuy nhiên, giả thuyết này vẫn còn nhiều mâu thuẫn vì sóng hạ âm không thể tập trung vào những mục tiêu cụ thể. Trong khi đó, vũ khí sóng siêu âm cần có sự tiếp xúc trực tiếp với “nạn nhân”.

Một giả thuyết khác được đặt ra là có người đã sử dụng “vũ khí điện từ”. Các thiết bị này có thể phát ra vi sóng đủ mạnh và chính xác để gây thương tổn về thính giác, đồng thời gây bỏng. Dù vậy, giả thuyết này cũng gây tranh cãi vì không có nạn nhân nào bị bỏng.

Những điều tra viên của Mỹ cũng đau đầu trong việc xác định ai có thể đứng sau các sự cố sức khỏe bí ẩn này. Các nghi vấn nhắm vào Cuba trở nên thiếu thuyết phục sau khi chính Havana cũng quyết liệt điều tra các sự cố, thậm chí mời cả FBI sang phối hợp. Chính phủ Cuba cũng không muốn quá trình bình thường hóa quan hệ bị chững lại. Theo thông tin của hãng AP, Chủ tịch Cuba Raul Castro cũng đã trao đổi riêng với Đại sứ Mỹ Jeffrey DeLaurentis rằng cá nhân ông cũng bất ngờ và quan ngại về các sự cố này như phía Mỹ.

Theo tiết lộ của một số quan chức Mỹ với hãng tin AP, cuộc điều tra giờ đây chuyển sang nghi ngờ một số nhóm “mất kiểm soát” tại Cuba đã phá hoại quá trình bình thường hóa quan hệ với Mỹ. Ngoài ra, các điều tra viên cũng không loại trừ khả năng có một nước thứ ba quấy rối các nhà ngoại gia Mỹ và người thân tại Havana.