Ngày 3-4, công ty luật có tên là Mossack Fonseca đã bị rò rỉ một tài liệu mật có tên "Tài liệu Panama" gây chấn động. Những tài liệu này ghi lại những hoạt động của Mossack Fonseca từ thập niên 1970 đến đầu năm 2016. Mossack Fonseca là công ty luật hải ngoại lớn thứ tư thế giới, theo Guardian.
Nghi án "rửa tiền" chuyên nghiệp chấn động thế giới
Công ty Luật Mossack Fonseca tại Panama giữa nghi án đường dây "rửa tiền", trốn thuế và tham nhũng chấn động thế giới.
Một nguồn tin nặc danh đã liên hệ với báo Suddeutsche Zeitung về chủ đề này một năm trước khi tài liệu của Mossack Fonseca bị rò rỉ. Suddeutsche Zeitung đã chia sẻ những tài liệu này với Hiệp hội Các nhà báo điều tra quốc tế và hai hãng tin Guardian và BBC của Anh.
11,5 triệu tập tin bí mật trong hồ sơ "Tài liệu Panama" cho thấy 140 chính trị gia từ 50 nước có liên quan đến các công ty hải ngoại ở 21 nước có chính sách thuế ưu đãi. Các chính trị gia đó là các nguyên thủ cùng người thân quen của họ, các bộ trưởng, các quan chức chính phủ.
Tài liệu đã được gần 400 nhà báo từ 107 tổ chức truyền thông trên 80 nước phân tích. Và kết quả phân tích đầu tiên được công bố vào ngày 3-4. Danh sách toàn bộ các công ty liên quan sẽ được công bố vào đầu tháng 5.
Ông Putin bị nghi dính líu đến hoạt động "rửa tiền", thế nhưng phía Nga vẫn chưa chính thức lên tiếng phản ứng các cáo buộc.
Cụm từ công ty offshore (cảnh ngoại) chỉ các công ty mà pháp nhân được thành lập tại các nước và vùng lãnh thổ, mà ở đó chính quyền địa phương cho phép các ưu đãi về thuế như giảm hoặc miễn hoàn toàn thuế với điều kiện nếu các công ty đó hoạt động kinh doanh ngoài lãnh thổ đăng ký.
Theo nguyên tắc, các công ty cảnh ngoại không bị đòi hỏi bất kỳ điều gì về báo cáo thuế ngoại trừ hằng năm đóng một khoản phí nhất định vào ngân sách chính quyền địa phương, nơi công ty đăng ký thành lập. Thông thường tại các quốc gia hay các vùng lãnh thổ đó hiếm khi lưu ký thông tin về giám đốc cũng như cổ đông cho nên độ bảo mật về chủ sở hữu công ty cực kỳ cao.
Trên thế giới tính ra có hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ được đăng ký công ty cảnh ngoại. Và mỗi vùng có đặc điểm riêng của mình. Một số vùng tiện lợi, ưu việt nhất theo kinh nghiệm kinh doanh quốc tế bao gồm BVI, Belize, Panama, Hong Kong, Singapore, Brunei,…
Vì sao ông Putin bị nghi dính líu "rửa tiền"?
Dù tài liệu không đề cập cụ thể tên Tổng thống Nga Putin nhưng có đề cập đến việc một số người bạn ông Putin đã kiếm hàng triệu USD từ các giao dịch mà họ sẽ không thể có được nếu không được Putin hỗ trợ. Tài sản ông Putin thời điểm năm 2007 được cho là 40 tỉ USD.
"Tài liệu Panama" Paper đặc biệt nêu rõ trường hợp ông Sergei Roldugin, một người bạn thân của ông Putin. Theo tài liệu, ông Putin có thể đã kiếm được ít nhất 100 triệu USD từ hỗ trợ ông Sergei Roldugin.
Trong các tài liệu gửi các ngân hàng ở Thụy Sĩ và Luxembourg, ông Sergei Roldugin cam kết không thân thiết bất kỳ quan chức chính phủ Nga nào, đồng thời cũng nói mình không phải là một nhà kinh doanh.
Ông Sergei Roldugin từ chối bình luận về vấn đề này với Guardian tuần trước. Ảnh: GUARDIAN
Tuy nhiên theo "Tài liệu Panama", ông Sergei Roldugin là người đã mai mối ông Putin với bà Lyudmila. Ông Sergei Roldugin cũng là cha đỡ đầu của con gái lớn ông Putin là Maria.
Ông Sergei Roldugin có 12,5% cổ phần trong công ty quảng cáo truyền hình lớn nhất Nga là Video International. Thu nhập hằng năm của công ty này không dưới 1,25 tỉ USD. Các thành viên sở hữu Video International luôn được giữ bí mật tuyệt đối.
Sergei Roldugin cũng được cho là sở hữu một lượng nhỏ cổ phần ở Công ty Kamas của Nga chuyên sản xuất xe tải. Kamas cũng sản xuất xe quân sự. Sergei Roldugin đồng thời cũng sở hữu 15% cổ phần một công ty ở đảo Cyprus có tên là Raytar.
Sergei Roldugin cũng sở hữu 3,2% ngân hàng tư nhân Rossiya ở Nga. Từng có thông tin Rossiya là ngân hàng “của bạn thân ông Putin”. Trong danh sách trừng phạt của Mỹ với Nga quanh vấn đề Ukraine có ngân hàng này.
Lãnh đạo Ngân hàng Rossiya là ông Yuri Kovalchuk. Mỹ cáo buộc ông Yuri Kovalchuk là giám đốc ngân hàng riêng cho nhiều quan chức chính phủ cấp cao Nga, trong đó có ông Putin. "Tài liệu Panama" cho thấy ông Yuri Kovalchuk và Ngân hàng Rossiya đã chuyển ít nhất 1 tỉ USD cho một công ty cảnh ngoại có tên là Sandalwood Continental.
Ông Yuri Kovalchuk, lãnh đạo Ngân hàng Rossiya. Ảnh: BLOOMBERG
Một số trong khoản tiền vay từ Ngân hàng RCB đã được chuyển lại về Nga với tỉ lệ tiền lãi cao ngất ngưởng. Tiền lãi này được chuyển đến một số tài khoản bí mật ở Thụy Sĩ. Một du thuyền trị giá 6 triệu USD được Sandalwood Continental mua và chuyển đến một cảng biển gần TP St Petersburg.
Theo tài liệu, Sandalwood Continental cũng đã chuyển trực tiếp tiền mặt cho các thân tín của ông Putin dưới hình thức những khoản vay không cần đảm bảo và có tỉ lệ lãi suất rất thấp 1%. Chưa rõ có khoản vay nào trong số này được tất toán hay chưa.
Thời điểm 2010-2011, Sandalwood Continental lập ba khoản vay trị giá 11,3 triệu USD cho một công ty hải ngoại có tên Ozon. Ozon thuộc sở hữu của ông Sergei Roldugin và một công ty ở đảo Cyprus. Ozon sở hữu khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Igora ở vùng Leningrad. Ông Putin là khách hàng thân thiết của khu nghỉ dưỡng này.
18 tháng sau các khoản vay này, ông Putin tổ chức đám cưới cho con gái thứ hai Katerina ở khu nghỉ dưỡng Ozon. Chú rể là Kirill Shamalov, con trai của một người bạn thân lâu năm khác của ông Putin. Tuy nhiên chi tiết về đám cưới này chỉ được công bố vào năm 2015.
Hoạt động của Sandalwood Continental có liên quan đến một công ty cảnh ngoại khác tên Ove Financial Corp. Một trong những công ty liên quan đến Ove Financial Corp lại thuộc sở hữu của ông Mikhail Lesin, cựu phát ngôn viên của ông Putin. Ông Lesin cũng đồng thời là người sáng lập kênh truyền hình Russia Today (RT). Ông Lesin chết bất thường tại một khách sạn ở Mỹ vào tháng 11-2015 với nhiều vết thương ở đầu.
"Tài liệu Panama" còn tiết lộ một số chi tiết khác của những người thân tín của ông Putin trong chuyển tiền ra các công ty cảnh ngoại. Một người bạn lâu năm khác của ông Putin sử dụng các công ty cảnh ngoại trong làm ăn là nhà giao dịch dầu Gennady Timchenko, từng bị Mỹ trừng phạt năm 2014.
Một số người khác bị đề cập trong tài liệu là Arkady và Boris Rotenberg, những người bạn thời thơ ấu và từng là bạn tập Judo của ông Putin. Hai người này hiện đều là tỉ phú ngành xây dựng. Một cái tên nữa là Alisher Usmanov, có sáu công ty đăng ký ở đảo Man (vương quốc Anh).
Nghi "tấn công" hình ảnh ông Putin?
Theo Guardian, tuần trước, khi được hỏi về mối liên quan giữa mình và các công ty cảnh ngoại, ông Sergei Rodulgin nói: “Thật lòng mà nói tôi không sẵn sàng có ý kiến lúc này. Đây là chuyện nhạy cảm. Tôi liên quan đến hoạt động kinh doanh này đã lâu, trước khi Nga cải tổ kinh tế”. Ông Roldugin từ chối trả lời các câu hỏi khác.
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov và Tổng thống Nga Putin. Ảnh: CNN
Ông Dmitry Peskov cáo buộc các cuộc điều tra của Guardian và các tổ chức truyền thông khác là không trung thực và vì lợi nhuận, đồng thời khẳng định Nga có đầy đủ phương tiện luật pháp để bảo vệ phẩm giá và danh dự của ông Putin.
Chi nhánh Ngân hàng RCB ở đảo Síp cho biết không thể công bố thông tin khách hàng. RCB cho biết đã xem xét và điều chỉnh chiến lược hoạt động từ tháng 10-2013. RCB mở một chi nhánh ở Luxembourg, nhận thêm một nhà đầu tư và hiện đang hoạt động dưới sự giám sát của Ngân hàng Trung ương châu Âu.
RCB khẳng định mình không phải là nơi để các quan chức cấp cao Nga tư lợi. RCB cho biết sẽ tự nguyện hợp tác với các nhà điều tra "rửa tiền" đảo Síp. Các nhà kiểm toán đảo Síp cho biết đã kiểm toán các tài khoản RCB nhưng không phát hiện RCB cung cấp dịch vụ ngân hàng cho Công ty Sandalwood.
Trong khi đó theo các luật sư của ông Kovalchuk thì các thông tin về Rossiya luôn được công khai. “Chúng tôi không hiểu tại sao ông Kovalchuk lại bị lôi vào chuyện này".
