Trung Quốc lên tiếng quan ngại
Theo The Guardian, các quan chức Bắc Kinh đã bày tỏ quan ngại sau khi Mỹ tỏ dấu hiệu sẵn sàng gia tăng sự hiện diện ở biển Đông với việc điều tàu chiến tuần tra các khu vực mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc bà Hoa Xuân Oánh nói rằng: “Chúng tôi hy vọng Mỹ có thể đánh giá hiện trạng ở biển Đông với một quan điểm khách quan và công bằng, đồng thời có thể phát huy vai trò xây dựng cùng với Trung Quốc trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông. Tôi tin rằng phía Mỹ hiểu rất rõ lập trường có nguyên tắc của Trung Quốc đối với vấn đề này”.
Tàu hải quân Mỹ và Singapore cùng phối hợp hoạt động tại biển Đông trong đợt tập huấn tháng 7-2015 vừa qua.
Theo một bài báo trước đây trên tạp chí Foreign Policy, trích lời một quan chức quốc phòng giấu tên, Washington hiện vẫn chưa cương quyết “phô diễn sức mạnh quân sự” ở biển Đông. Quan chức này nói rằng “vấn đề không phải là liệu Mỹ có hành động hay không mà chính là khi nào thì Mỹ sẽ hành động”.
Mỹ cứng rắn vì thảo luận bế tắc?
Thông tin về động thái sắp tới của hải quân Mỹ cho thấy các quan chức của cả hai bên đều không thể tìm ra bất kỳ hướng giải quyết nào cho bế tắc ở biển Đông trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Mỹ hồi tháng trước.
Nhiều chuyên gia tin rằng mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh đã đến mức xấu nhất trong nhiều năm qua với các cuộc tranh cãi và xích mích ngày càng nhiều về các vấn đề, trong đó có gián điệp mạng, thao túng tiền tệ...
Đường băng mà Trung Quốc đang xây dựng trái phép trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa, Việt Nam (ảnh: Reuters)
Các quan chức Lầu Năm Góc suốt nhiều tháng qua đã thúc giục Nhà Trắng cần có phản ứng mạnh mẽ hơn đối với kế hoạch bồi đắp đảo nhân tạo và xây dựng các công trình quân sự gây tranh cãi ở biển Đông.
Tháng 5 qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã cáo buộc hành động của Trung Quốc đang làm gia tăng “nguy cơ xảy ra những tính toán sai lầm và xung đột” trong khu vực vốn là tuyến hàng hải quốc tế then chốt. Những phát biểu đó đã khiến Bắc Kinh tức giận. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc Bộ trưởng Carter “kích động rắc rối và tố cáo tùy tiện”.
