Sau đây, PLO giới thiệu tới bạn đọc ý kiến của Thẩm phán Võ Văn Như, TAND TP Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng với tình huống mà đề thi đưa ra.
Với những tình tiết của đề thi, xét về hành vi khách quan trong cấu thành cơ bản cho thấy, hành vi của Cường đã đủ yếu tố cấu thành tội Cướp tài sản theo khoản 1 Điều 168 BLHS 2015.
Cụ thể, Điều 168 quy định “Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm…”.
Đứng góc độ người bào chữa cho Cường thì đôi khi việc bào chữa theo hướng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho thân chủ nhất có thể thì cũng có thể hiểu được. Nhưng ở góc độ học thuật, trên cơ sở khoa học pháp lý hình sự thì cần sự thống nhất cách hiểu một cách chính quy.
Thẩm phán Võ Văn Như
Ở tình huống này, Cường lấy con dao nhọn đe dọa và khi ông Báu bỏ chạy thì đuổi theo, đâm vào vai trái ông này, khi ông Báu chống cự thì đâm thêm nhiều nhát vào vai và tay phải. Sau đó, vơ túi ni-lông nhét vào miệng để ông Báu không kêu cứu được nữa rồi lấy năm triệu đồng và bỏ trốn.
Hành vi của Cường tấn công ông Báu làm cho ông Báu lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt về tài sản. Đối với tội này xâm phạm hai khách thể về nhân thân và tài sản nạn nhân. Đây là tội phạm cấu thành về hình thức, không cần có hậu quả xảy ra. Tuy nhiên, hậu quả trên thực tế đã xảy ra, ý thức của Cường là muốn chiếm đoạt tài sản và đã lấy năm triệu đồng.
Về hậu quả chết người: Cần làm rõ ý thức của Cường có muốn tước đoạt mạng sống của ông Báu hay không. Từ đó, xác định Cường có phạm tội giết người hay không?
Hành vi “vơ túi ni-lông nhét vào miệng để ông Báu không kêu được nữa” cho thấy Cường không có ý định tước đoạt mạng sống của ông Báu mà chỉ muốn chiếm đoạt tài sản. Hậu quả ông Báu chết có thể nhận thấy ngoài ý thức chủ quan của Cường, Cường không mong muốn ông Báu chết nhưng để mặc hậu quả xảy ra, nên Cường phải chịu trách nhiệm về hậu quả là cái chết của ông Báu.
Trong đáp án của đề thi có nêu hai luận cứ bào chữa cho Cường đó là Cường chỉ phạm tội Cố ý gây thương tích (không phạm tội Giết người như VKS truy tố) và bào chữa theo hướng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự về tội Cướp tài sản.
Ở đây, không có chuyện vừa phạm tội Cướp tài sản, vừa phạm tội Cố ý gây thương tích. Chỉ có tội Giết người và tội Cướp tài sản đi cùng nhau hoặc tội Cướp tài sản với tình tiết định khung là làm chết người mà thôi.
Trong trường hợp ông Báu bị Cường gây thương tích dẫn đến ông Báu không còn khả năng chống cự và bị lấy mất tài sản thì Cường chỉ phạm tội Cướp tài sản, hậu quả gây thương tích là tình tiết định khung tăng nặng.
Còn nếu Cường có ý thức chủ quan mong muốn tước đoạt mạng sống hoặc hành vi khách quan buộc Cường nhận thức tước đoạt mạng sống ông Báu nhằm chiếm đoạt tài sản thì Cường phạm hai tội Giết người và Cướp tài sản.
Với tình huống vụ án mà đề thi đưa ra thì như đã phân tích ở trên, tôi cho rằng Cường phạm tội Cướp tài sản với tình tiết định khung là “làm chết người” theo quy định điểm c Khoản 4 Điều 168 của BLHS 2015.
Tuy nhiên, đứng góc độ người bào chữa cho Cường thì đôi khi việc bào chữa theo hướng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho thân chủ nhất có thể thì cũng có thể hiểu được. Nhưng ở góc độ học thuật, trên cơ sở khoa học pháp lý hình sự thì cần sự thống nhất cách hiểu một cách chính quy.
VÕ VĂN NHƯ, Thẩm phán TAND TP Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng
Tình huống đề thi kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư
Khoảng 08 giờ ngày 2-1-2018, Nguyễn Cường (sinh năm 1982) đến nhà chị HA để hỏi mượn chiếc xe máy về quê. Sau đó, Cường mang đi cầm chiếc xe này được bốn triệu và ăn tiêu, đánh bạc hết.
Không biết làm cách nào để có tiền chuộc lại chiếc xe đã mượn, Cường đến nhà bố nuôi của vợ là ông Nguyễn Văn Báu để vay tiền.
Khoảng 20 giờ cùng ngày, Cường đến nhà ông Báu nhưng ông Báu từ chối cho vay, Cường lấy con dao nhọn đe dọa. Khi ông Báu chạy đến gần cửa ra vào ban công tầng hai thì Cường đuổi kịp và dùng dao đâm vào vai trái ông Báu. Ông Báu quay lại chống đỡ thì bị Cường đâm nhiều nhát vào vai và tay phải.
Thấy ông Báu vẫn kêu cứu, Cường liền vơ túi ni-lông nhét vào miệng để ông Báu không kêu được nữa. Sau đó, Cường quay ra lục tủ trong phòng tầng hai lấy được 5 triệu đồng và bỏ trốn.
Ông Báu được đưa đi cấp cứu tại bệnh viện nhưng chết vào sáng ngày 3-1-2018. Theo kết quả giám định pháp y, ông Báu chết do bị đa chấn thương, mất máu không hồi phục.
CQĐT đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Cường về tội cướp tài sản theo điểm g khoản 2 Điều 168 BLHS 2015. Quá trình điều tra, CQĐT đã bổ sung quyết định khởi tố bị can về tội giết người theo khoản 1 Điều 123 BLHS 2015 đối với Cường.
Sau khi kết thúc điều tra, VKS đã ra cáo trạng truy tố Nguyễn Cường về tội giết người theo điểm e khoản 1 Điều 123 BLHS 2015 và tội cướp tài sản theo điểm g khoản 2 Điều 168 BLHS 2015.
