Thủ tướng Iraq từ chức

Ngày 14-8 (giờ địa phương), Thủ tướng Iraq Nouri Al-Maliki đã thông báo trên truyền hình ông sẽ ra đi.

Theo Reuters, trái ngược với tuyên bố trong những ngày trước, ông Nouri Al-Maliki cho biết ông ủng hộ Thủ tướng Haider Al-Abadi do Tổng thống Fouad Massoum chỉ định. Ông khẳng định sẽ không kiện quyết định của tổng thống mà ông cho là vi phạm hiến pháp.

Báo Sabah (Thổ Nhĩ Kỳ) đưa tin ông Nouri Al-Maliki đã kêu gọi quân đội, cảnh sát, dân quân, các bộ tộc kiềm chế, giữ nguyên vị trí và tiếp tục chiến đấu chống phiến quân khủng bố dù ông đã từ chức.

Đặc phái viên của LHQ tại Iraq Nikolay Mladenov đã khen ngợi quyết định của Thủ tướng Nouri Al-Maliki là bước đi lịch sử và là bước chuyển giao chính phủ một cách hòa bình trong bối cảnh đất nước đang gánh chịu bạo lực.

Bà Susan Rice, cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Obama, cũng phát biểu tương tự.

Các tay súng người Kurd ở miền Bắc Iraq. Ảnh: GETTY IMAGES

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhận xét quyết định của Thủ tướng Nouri Al-Maliki có ý nghĩa quan trọng. Ông nói Mỹ sẵn sàng hợp tác với chính quyền mới để chống phiến quân Nhà nước Hồi giáo.

Thủ tướng Nouri Al-Maliki (dòng Shiite) cầm quyền từ năm 2006. Báo The Guardian (Anh) cho biết ông ra đi là điều không thể tránh khỏi. Ông chịu sức ép phải từ chức do chính sách thiên vị người Hồi giáo dòng Shiite của ông đã giúp phiến quân đẩy Iraq chìm vào vòng xoáy bạo lực mới.

Đảng của ông (đảng Hồi giáo Dawa), tổng thống, Quốc hội cùng với Mỹ, Saudi Arabia và Iran đều không ủng hộ ông tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba.

Để quyết định bổ nhiệm của Tổng thống Fouad Massoum có hiệu lực, Thủ tướng chỉ định Haider Al-Abadi phải thành lập chính phủ mới được Quốc hội thông qua trong vòng 30 ngày từ ngày được bổ nhiệm (ngày 11-8).

Ông Haider Al-Abadi 62 tuổi, đã có bằng tiến sĩ kỹ thuật điện của ĐH Manchester (Anh). Ông sống lưu vong ở Anh từ những năm 1980 khi Tổng thống Saddam Hussein lên cầm quyền.

Năm 2003, ông về nước giữ chức bộ trưởng Thông tin trong chính phủ lâm thời. Ông được bầu làm nghị sĩ năm 2006, sau đó lần lượt giữ chức chủ tịch Ủy ban Kinh tế-Đầu tư và Tái thiết, Ủy ban Tài chính. Tháng 7-2014, ông được bầu làm phó chủ tịch Quốc hội.

Đài truyền hình CNN (Mỹ) cho biết về chính trị, ông Haider Al-Abadi có nhiều tương đồng với Thủ tướng Nouri Al-Maliki. Cả hai đều là người của đảng Hồi giáo Dawa (dòng Shiite) thuộc liên minh cầm quyền. Cả hai đều phải sống lưu vong.

Theo chuyên gia Ranj Alaadin ở ĐH Columbia, ông Haider Al-Abadi được xem là nhân vật ôn hòa hơn và sẵn sàng thỏa hiệp hơn ông Nouri Al-Maliki. Ông có phong thái dễ gần và thẳng thắn.

Tuy nhiên, không nên kỳ vọng ông Haider Al-Abadi tạo thay đổi quyết liệt vì ông là người Hồi giáo Shiite và chắc chắn phải duy trì các chính sách ủng hộ cử tri của mình.

LÊ LINH