Thực chất, các trường học ở Phần Lan đang hướng đến việc làm sao mỗi học kỳ có ít nhất một học phần kéo dài trong vài tuần để học sinh (HS) thỏa sức tìm hiểu, trao đổi kiến thức theo phương pháp kết hợp, giao thoa giữa các môn học đơn lẻ, tạo nên khối kiến thức tổng hợp và ứng dụng cao.
Giáo dục ở Phần Lan chú trọng thực hành - Ảnh: takepart.com
Từ thập niên 1980, các nhà giáo dục nước này đã bắt tay thí điểm ý tưởng trên với quy mô riêng lẻ (dựa trên sự tự nguyện và khả năng của mỗi trường, khởi đầu ở Helsinki) đi cùng với việc bãi bỏ các kỳ thi ở các cấp học tương đương tiểu học và trung học cơ sở. Đến cuối năm ngoái, Phần Lan mới thống nhất chương trình khung quốc gia, qua đó áp dụng rộng rãi phương thức giáo dục trên từ tháng 8/2016.
Theo đó, đối với các cấp lớp dành cho HS từ 7-16 tuổi, từng trường sẽ chủ động đưa ra nội dung bài giảng kết hợp từ hai môn học trở lên để tạo sự liên kết kiến thức, giúp HS thực hành được nhiều môn học trong cùng một tiết. Ông Pasi Silanderm, Quản lý phát triển của thủ đô Helsinki cho rằng: “Điều chúng ta cần lúc này là một hướng giáo dục mới mẻ để chuẩn bị cho người trẻ, lực lượng lao động kế cận”.
Chính vì thế mới có tiết học với mô hình quán cà phê. Ở đó, HS được thực hành tiếng Anh trong vai khách hàng để gọi món và giao tiếp với nhân viên phục vụ. Ngoài ra, các em học cách tính nhanh để thanh toán, học cách giao tiếp với “đồng nghiệp” cũng như khách hàng, học cách viết kế hoạch hoạt động của quán, cách viết lời rao hấp dẫn ngoài cửa quán để thu hút sự chú ý của thực khách. Hoặc, trong tiết học địa lý, giáo viên sẽ chỉ lên bản đồ thế giới và yêu cầu HS đọc tên các quốc gia bằng ngoại ngữ.
Cũng có khi thay vì học lịch sử và kinh tế, HS sẽ được thảo luận về Liên minh châu Âu cùng thể chế liên quan; qua đó, minh họa thú vị nhất chính là tìm hiểu về chính sách thắt lưng buộc bụng do cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính. Marjo Kyllonen, Quản lý giáo dục ở Helsinki khẳng định: “Các em được học và thực hành tại lớp những thứ mà ở chính thời điểm này và cả trong tương lai, xã hội đang rất cần”.
Học sinh trường tiểu học Siltamaki học hát nhạc rap trong một buổi học kết hợp - Ảnh: Independent
Giờ sinh hoạt tập thể được xem như tiết học giao tiếp của các em học sinh - Ảnh: takepart.com
Thay đổi để phát triển là cần thiết nhưng không thể ngay lập tức toàn bộ giáo viên Phần Lan có thể đáp ứng. Có những giáo viên lâu năm, nhiều kinh nghiệm giảng dạy nhưng vẫn gặp khó khăn vì họ vốn chỉ chuyên sâu một lĩnh vực. Thế nên, hơn 70% giáo viên ở Helsinki phải dự các lớp tập huấn mới được đánh giá đủ điều kiện tham gia chương trình. Chính quyền Phần Lan cũng cam kết tăng lương, như một sự bù đắp cho nỗ lực, công sức mà các thầy cô đầu tư cho giáo án mới.
Phần Lan là một trong những quốc gia có nền giáo dục từ lâu xếp hàng đầu trên thế giới. Cải cách toàn diện lần này không nhằm mục đích nâng cao thứ hạng của HS Phần Lan mà là sự dũng cảm nhìn nhận đòi hỏi từ thực tiễn để tạm “lãng quên” những thứ hạng cao mang nặng tính học thuật. Các nhà giáo dục Phần Lan quyết tâm trang bị cho HS bước đệm vững chắc để vào đời, thay vì đơn thuần chứng minh khả năng qua các bảng xếp hạng quốc tế.
Hơn hết, đó là sứ mệnh mang đến một môi trường học tập vui vẻ, thư giãn và kích thích sáng tạo của HS. Lời cam kết của Hiệu trưởng Trường tiểu học Siltamaki (nơi có 240 HS từ 7-12 tuổi đang theo học), bà Anne-Mari Jaatinen cũng là tâm tư của các nhà giáo dục tâm huyết: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”.
