Theo báo cáo của Công an TP.HCM và Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng TP.HCM, hiện TP vẫn còn một số địa điểm thường xuyên diễn ra tình trạng khai thác cát trái phép. Điển hình như tuyến sông Đồng Nai, sông Tắc, sông Sài Gòn (từ xã Trung An đến xã Phú Mỹ Hưng, huyện Củ Chi), khu vực huyện Cần Giờ (chủ yếu tập trung tại khu vực các xã Tam Thôn Hiệp, Long Hòa, Lý Nhơn và vùng biển Cần Giờ).
Nhằm hạn chế việc khai thác, vận chuyển cát trái phép trên địa bàn, trong chín tháng đầu năm, các sở ngành, Công an TP, Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng TP, UBND các quận, huyện, TP Thủ Đức đã chủ động triển khai các nhiệm vụ nhằm kéo giảm tình trạng này.
 |
Một sà lan khai thác cát trái phép ở huyện Cần Giờ, TP.HCM bị lực lượng chức năng xử lý. Ảnh: NC |
Kiểm tra nguồn gốc cát trên địa bàn
Theo báo cáo của Sở TN&MT TP, để hạn chế việc khai thác, vận chuyển cát trái phép, các đơn vị liên quan đã chủ động nắm bắt tình hình, tổ chức, sử dụng lực lượng, phương tiện tuần tra, kiểm soát chặt chẽ để kịp thời phát hiện, ngăn chặn hoạt động của các đối tượng, doanh nghiệp khai thác, vận chuyển cát trái phép.
Đồng thời, các đơn vị cũng thực hiện kiểm tra nguồn gốc cát tại các bến thủy nội địa có hoạt động bốc dỡ, kinh doanh vật liệu xây dựng tại các xã vùng giáp ranh. Các quận, huyện trên địa bàn cũng phối hợp với các đơn vị chức năng thực hiện kiểm tra nguồn gốc cát một cách chặt chẽ.
Tại những bến, bãi tập kết cát thuộc các xã, thị trấn khu vực biển Cần Giờ thường có dấu hiệu vi phạm nên lực lượng chức năng đã liên tục kiểm tra, rà soát.
Đặc biệt, TP.HCM đã bố trí và tăng cường lực lượng đặc nhiệm xuống các địa bàn trọng điểm để tuần tra, bắt giữ các phương tiện khai thác, vận chuyển cát trái phép. Đồng thời, tổ chức điều tra, xác minh và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.
TP.HCM đã bố trí và tăng cường lực lượng đặc nhiệm xuống các địa bàn trọng điểm để tuần tra, bắt giữ các phương tiện khai thác, vận chuyển cát trái phép.
Bắt giữ nhiều trường hợp khai thác cát trái phép
Theo Sở TN&MT TP.HCM, năm 2021 do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên công tác kiểm tra, xử lý khai thác cát trái phép có giảm so với kế hoạch đề ra. Từ năm 2022, công tác phối hợp, kiểm tra, xử lý khai thác, vận chuyển cát trái phép giữa TP với các tỉnh giáp ranh được tăng cường. Tần suất kiểm tra, xử phạt nhiều hơn nên các điểm nóng về khai thác cát trái phép đã không còn sôi động như trước kia.
Cạnh đó, các lực lượng đấu tranh phòng chống khai thác, vận chuyển cát trái phép đã được trang bị phương tiện, thiết bị để phục vụ cho công tác nghiệp vụ nên công tác kiểm tra, xử lý khai thác cát trái phép có những thuận lợi nhất định.
Trong thời gian qua, TP.HCM đã kiểm tra và xử lý nhiều trường hợp khai thác cát trái phép. Theo số liệu báo cáo của Công an TP, Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng TP, UBND TP Thủ Đức, UBND huyện Cần Giờ, huyện Củ Chi: Trong chín tháng đầu năm, các lực lượng đã bắt và xử lý 56 trường hợp khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát không có nguồn gốc hợp pháp. Thu giữ 107 phương tiện, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính hơn 2,6 tỉ đồng và tịch thu 12.489,84 m3 cát.
Ông Trương Tiến Triển, Phó Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ, thông tin: Trong 11 tháng đầu năm, huyện đã phát hiện 19 trường hợp cùng 29 phương tiện vi phạm. Trong đó, huyện đã xử phạt 23 phương tiện, tịch thu một phương tiện, số tiền phạt là hơn 1,3 tỉ đồng và tịch thu hơn 8.390 m3 cát.
“Trong năm 2022, Thủy đoàn II Cục Cảnh sát giao thông phối hợp với Công an TP, Bộ chỉ huy Biên phòng TP bắt 15 sà lan, trong đó 12 sà lan có lắp thiết bị hút cát. Phòng Cảnh sát TP bắt quả tang bốn phương tiện đang thực hiện hành vi khai thác cát trái phép trên sông, trong đó có hai phương tiện đang vận chuyển. Tất cả trường hợp trên đang được các cơ quan điều tra xử lý theo quy định” - ông Triển nói.•
Chế tài người buôn bán cát trái phép chưa đủ sức răn đe
Theo Sở TN&MT TP.HCM, công tác phối hợp, kiểm tra, trao đổi, cung cấp thông tin trong công tác phòng chống khai thác cát trái phép giữa TP.HCM và các tỉnh vùng giáp ranh đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, công tác phối hợp của một số phường, xã khu vực giáp ranh với TP vẫn chưa thực sự đồng bộ.
Cụ thể, hiện nay địa điểm tập kết tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm còn hạn chế, gây khó khăn cho việc trông giữ, bảo quản tang vật, phương tiện vi phạm không bảo đảm an toàn, dễ hư hỏng, thất thoát.
Ngoài ra, việc bán đấu giá tang vật vi phạm phải qua nhiều thủ tục, một số bước không có văn bản hướng dẫn cụ thể, gây nhiều khó khăn cho cơ quan chức năng thực hiện. Điều này dẫn đến việc bán đấu giá kéo dài, gây thất thoát cho Nhà nước.
Hơn nữa, việc chế tài, xử lý đối với hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp được quy định tại khoản d Điều 17 Nghị định 98/2020. Theo quy định này, việc xử phạt vi phạm hành chính là chưa đủ sức răn đe đối với các trường hợp mua bán, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp.
