Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dẫn lại điều 31 dự thảo quy định về Chương trình giáo dục phổ thông, SGK. Theo đó, mỗi môn học có một hoặc một số SGK, thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK. Cơ sở giáo dục được lựa chọn SGK để sử dụng ổn định trong giảng dạy, học tập có tham khảo ý kiến của giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh, bảo đảm công khai, minh bạch phù hợp với điều kiện thực tiễn (theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT).
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ.
Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế, Bộ GD&ĐT thực hiện biên soạn một bộ SGK, bộ sách này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các bộ sách do các tổ chức, cá nhân biên soạn.
“Quy định như vậy thì phức tạp quá. Làm sao cha mẹ học sinh nói nên chọn sách nào? Rồi lại có xu hương “chạy” để bộ sách của mình sử dụng ở trường này, tỉnh nọ. Có lãng phí không khi nhà nước bỏ tiền cho Bộ GD&ĐT biên soạn”- Chủ tịch Quốc hội băn khoăn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng băn khoăn về việc luật không quy định cụ thể trách nhiệm, vai trò của Bộ GD&ĐT trong việc sử dụng SGK mà chỉ nói mỗi môn học có một hoặc nhiều bộ SGK.
“Tôi đề nghị có một bộ sách chung, thống nhất của quốc gia. Còn có những bộ sách tham khảo về môn học đó thì có nhiều người tham gia biên soạn”- ông Lưu nói và cho rằng khi tham gia bộ sách chính thống thì không chỉ có chuyên gia Bộ GD&ĐT mà mời chuyên, gia nhà khoa học bên ngoài. Xã hội hóa theo kiểu như vậy.
Lý giải sau đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình cho rằng, Nghị quyết 29 của Trung ương về đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT có nhiều thay đổi trong cách học và cách dạy, chuyển từ giảng dạy kiến thức qua đánh giá và đào tạo năng lực cho học sinh. Điều này tác động đến phương thức giảng dạy phổ thông, theo đó, quan trọng nhất, chương trình GD phổ thông là “pháp lệnh”.
“SGK là công cụ, tài liệu giảng dạy chứ không phải là duy nhất. Cái quan trọng hơn là chương trình GD phổ thông. Có thể trên một kiến thức nhưng nhiều nguồn, có thể không sử dụng SGK nếu các em sử dụng mạng internet để có kiến thức đó”- ông Bình phân tích.
Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết thêm đổi mới chương trình GD phổ thông lần này rất khác. Lần trước đổi mới từ SGK, SGK là cơ sở pháp lý để tất cả công việc phải đi theo, còn lần này phát triển phẩm chất năng lực.
“Nội dung quan trọng là soạn chương trình GD phổ thông và chương trình các môn học. Các chuyên gia thống nhất 80% trong toàn quốc, 20% là địa phương. Còn chương trình tổng thể, môn học cũng được soạn xin ý kiến rất kỹ. Cho đến nay, các địa phương, Sở GD&ĐT bắt đầu triển khai”- Bộ trưởng Nhạ thông tin.
Tư lệnh ngành giáo dục cũng nhấn mạnh, SGK lần này sẽ cụ thể hóa chương trình có tính “pháp lệnh” thống nhất trong toàn quốc. Người dạy theo chương trình mới không nhất thiết bám chặt SGK, ngoài ra còn nhiều tài liệu khác để khuyến khích giáo viên đổi mới phương pháp vì mục đích chính của đổi mới lần này là đổi mới dạy và học.
Cũng theo người đứng đầu ngành giáo dục, quá trình chuẩn bị, biên soạn SGK rất chi tiết, huy động các nhà khoa học, nhà giáo, khác hẳn phát hành sách thông thường. Bộ khuyến khích các tổ chức cá nhân biên soạn nhưng phải bám vào chương trình, quy trình thủ tục biên soạn theo Thông tư hướng dẫn của Bộ.
Cũng theo ông Nhạ, khi có bản thảo. Hội đồng thẩm định quốc gia thẩm định đảm bảo công bằng giữa các bộ sách và có điều kiện tiêu chuẩn người viết SGK chứ không phải ai cũng biên soạn được. Sau khi thẩm định, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ký ban hành chứ không phải viết xong là phát hành.
Bộ đang tích cực biên soạn sách. Người tham gia biên soạn không phải nhà khoa học của Bộ mà đấu thầu các nhà khoa học trong cả nước để cho ra bộ sách chung chứ không phải bộ sách của Bộ. Bộ cũng đang soạn thảo thông tư để ban hành hướng dẫn lựa chọn sách chứ không phải ai thích chọn thế nào thì chọn.
“Dù ai biên soạn SGK cũng do Hội đồng Quốc gia thẩm định, Bộ trưởng phê duyệt có cho sử dụng hay không và Bộ trưởng GD&ĐT phải chịu trách nhiệm”- Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định.
