Từ tháng 3-2017, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế chỉ cho phép các tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông Hương từ 6 giờ sáng đến 17 giờ hằng ngày, trong diện tích được cấp phép.
Nhưng vì cát khan hiếm, giá tăng mạnh khoảng 70.000-100.000 đồng/m3 nên những kẻ khai thác cát lậu phớt lờ lệnh cấm.
Tung hoành ban đêm
Theo ghi nhận của PV, mỗi đêm hàng chục sà lan, thuyền trốn tránh các cơ quan chức năng, khai thác lậu ở khu vực đối diện bãi bồi Lương Quán-Thủy Biều (phường Hương Hồ); khu vực từ điện Hòn Chén đến khu vực mỏ đá Ga Lôi; khu vực ngã ba Tuần đến lăng Minh Mạng (xã Hương Thọ)...
Mỗi sà lan chở được khoảng 100 m3 cát, các thuyền lớn chở 20-30 m3 cát. Những ống hút cát thọc sâu ở lòng sông Hương đã làm biến dạng dòng chảy và gây sạt lở nhiều nơi. Những sà lan, thuyền cát này không chỉ tập kết bán cho người dân mà còn chở cát đi bán tại một số dự án ở những vùng lân cận.
Ông Tống Văn Tăng, thôn Hải Cát 1, xã Hương Thọ, lo lắng: “Gia đình tôi và nhiều hộ dân có nhà nằm gần mép sông rất sợ vì sông ngày càng sạt lở. Trước đây bờ sông cách móng nhà khoảng 15 m nhưng nay sạt lở đã ăn sâu, chỉ cách nhà còn chưa đầy 5 m. cứ kiểu này thì nhà trôi xuống sông mất”.
Chúng tôi theo thuyền lên vùng Tả Trạch (thượng nguồn sông Hương, đoạn qua xã Dương Hòa). Hiện khúc sông qua thôn Buồng Tằm, thôn Hộ và thôn Hạ ở xã này có những điểm sạt lở kéo dài 5 km. Bờ sông bị lở, nước khoét sâu tạo thành những hàm ếch như muốn nuốt chửng cả con đường liên xã.
Người dân ở xã Dương Hòa lập lán canh, xua đuổi những kẻ khai thác cát lậu. Ảnh: NGUYỄN DO
Tàu thuyền khai thác cát vào ban đêm trên sông Hương bất chấp
lệnh cấm. Ảnh: NGUYỄN DO
Đe dọa người dân
Không thể để tình trạng này kéo dài, người dân sống ven sông Hương, Tả Trạch đã dựng lán trại và lập cả tổ tự quản để xua đuổi các sà lan, thuyền khai thác cát trái phép. Thậm chí nhiều người dân tại thôn Hải Cát 1 phải dùng tới phương án ném đá để xua đuổi những kẻ khai thác cát lậu. Nhưng các đối tượng này vẫn bất chấp và bắn tin hăm dọa người dân.
Còn trên sông đoạn Tả Trạch, người dân thôn Hạ và thôn Buồng Tằm tình nguyện thành lập tổ tự quản gồm 10 thành viên, phân chia nhau túc trực suốt ngày đêm nhằm bảo vệ lòng sông.
| Sẽ kiểm tra ngày đêm Hiện tượng khai thác cát sỏi trái phép trên sông Hương diễn ra phức tạp nhất tại khu vực thị xã Hương Trà. Hiện tại chúng tôi đang có đoàn công tác chuyên ngành kiểm tra ngày đêm trên các dòng sông, xử lý các trường hợp vi phạm để chấm dứt tình trạng này. Ông PHAN VĂN THÔNG, |
“Chỉ mới vào hoạt động nhưng tổ tự quản chúng tôi cùng với Công an xã Dương Hòa đã bắt được hai thuyền khai thác cát trái phép. Các đối tượng khai thác cát trái phép khi bị bắt rất lì lợm, chống đối quyết liệt” - ông Nguyễn Văn Trước, Trưởng thôn Hạ, thông tin.
Ông Lê Văn Tuấn, Trưởng Công an xã Dương Hòa, cho hay tổ này hoạt động trên tinh thần tình nguyện. Thời gian đầu, UBND xã hỗ trợ cho tổ 1 triệu đồng/năm, ghe máy, áo phao để họ cùng phối hợp với lực lượng công an xã tiến hành làm nhiệm vụ. Trong thời gian tới, công an xã sẽ xem xét đề xuất lên cấp trên để có phương án hỗ trợ kinh phí, tạo điều kiện thuận lợi cho những người trong tổ tự quản an tâm làm việc.
| Thách thức cả lực lượng chức năng Ông Nguyễn Văn Quý, Chủ tịch UBND xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, cho biết: “Những kẻ khai thác cát lậu thường chọn thời điểm từ sau 21 giờ cho đến rạng sáng hôm sau để hoạt động nên chính quyền rất khó phát hiện, xử lý. Tại địa điểm từ cầu Tuần đến điện Hòn Chén, hằng đêm có 2-3 sà lan và thuyền lớn thường xuyên hút cát. Mỗi đêm những chiếc sà lan này khai thác được khoảng 70 m3 cát, còn những chiếc thuyền lớn khai thác được khoảng 50 m3”. Ông Quý cho hay trong thời gian qua xã đã bắt và xử phạt các thuyền khai thác cát trái phép gần 50 triệu đồng. Nhưng trên thực tế, không hề có dấu hiệu thuyên giảm. Chỉ ít ngày sau khi bị bắt, các tàu trộm cát nêu trên lại tiếp tục lộng hành. “Người dân thôn Hải Cát 1 phản ánh rất nhiều về tình trạng này. Nhưng địa phương gặp nhiều khó khăn vì lực lượng mỏng, phương tiện thô sơ nên khi chèo thuyền ra ngăn cản thì bị những kẻ khai thác cát lậu chống đối, dùng sào đẩy thuyền của lực lượng chức năng ra xa nên rất khó tiếp cận để xử lý” - ông Quý thông tin. Còn ông Lê Văn Thức, Phó Chủ tịch UBND xã Dương Hòa, cho hay: “Bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, trước mắt xã lên phương án di dời bà con đến nơi an toàn trước mùa mưa lũ để tránh ảnh hưởng đến tính mạng của người dân. Đồng thời, xã đầu tư dự án xây kè chiều dài khoảng 250 m dọc bờ sông với tổng mức đầu tư trên 3 tỉ đồng”. |
