Tuần trước Trung Quốc thông báo sẽ trừng phạt tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin vì liên quan đến việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, báo South China Morning Post (SCMP) đưa tin.
Tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin – nhà thầu quân sự lớn nhất thế giới – là công ty Mỹ đầu tiên bị chính phủ Trung Quốc trừng phạt từ khi Tổng thống Donald Trump vào Nhà Trắng.
Giơ cao đánh khẽ
Giáo sư quan hệ quốc tế Shi Yinhong tại đại học Thanh Hoa và là một cố vấn tại Hội đồng Nhà nước Trung Quốc cho rằng việc nước này trừng phạt Lockheed Martin là một phần của “các biện pháp trả đũa nhằm chống lại các chính sách cứng rắn của Mỹ với Trung Quốc”.
Đến thời điểm này Trung Quốc vẫn không công bố chi tiết lệnh trừng phạt này.
Tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin – nhà thầu quân sự lớn nhất thế giới – là công ty Mỹ đầu tiên bị chính phủ Trung Quốc trừng phạt dưới thời chính phủ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: REUTERS
Theo SCMP, việc Trung Quốc nhắm đến Lockheed Martin đã cho thấy một thực tế không dễ dàng với Bắc Kinh. Trung Quốc ít lựa chọn hơn nhiều khi muốn trừng phạt các công ty Mỹ, so với điều Mỹ làm với các công ty Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng, bất đồng giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới ngày càng leo thang.
Việc quyết định trừng phạt Lockheed Martin cho thấy Trung Quốc thận trọng trong việc tấn công các công ty Mỹ để cố gắng tránh làm tổn hại đến các quyền lợi của mình.
Giáo sư Shi cũng thừa nhận không dễ đoán Bắc Kinh sẽ trừng phạt công ty Mỹ nào nữa sau Lockheed Martin.
Theo SCMP, có thể thấy Trung Quốc đang cố gắng theo kịp Mỹ khi Mỹ trừng phạt mình. Mỹ xác định năm chi nhánh truyền thông nhà nước Trung Quốc là “các phái bộ nước ngoài”, Bắc Kinh cũng nhắm tới các phóng viên làm việc cho các tờ báo Mỹ. Mỹ trừng phạt bốn quan chức Trung Quốc liên quan vấn đề Tân Cương thì Bắc Kinh cũng thông báo trừng phạt bốn quan chức và nghị sĩ Mỹ.
Tuy nhiên kinh tế là một lĩnh vực khác. Trung Quốc cực kỳ cần sự ủng hộ từ cộng đồng doanh nghiệp Mỹ để duy trì vị thế của mình trong chuỗi giá trị toàn cầu và cân bằng quan điểm “chủ chiến” của Mỹ.
Vừa xô vừa kéo
Đã hơn một năm sau khi Bắc Kinh cảnh cáo rằng mình đang soạn một Danh sách Các thực thể không đáng tin gồm các công ty có hành động gây tổn thương cho Trung Quốc. Động thái này nhằm phản ứng lại việc Phòng Thương mại Mỹ ra Danh sách Thực thể trong đó hài tên và trừng phạt nhiều công ty Trung Quốc như Huawei. Dù đã hơn một năm nhưng chính phủ Trung Quốc vẫn chưa công khai chính thức công ty nước ngoài nào bị hài tên trong danh sách hay các công ty này sẽ nhận hình phạt gì.
Tiêm kích tàng hình đa năng F-35A Lightning ll của tập đoàn Lockheed Martin tại nhà chứa máy bay ở bang Texas (Mỹ). Ảnh: GETTY IMAGES
Năm ngoái, truyền thông nhà nước Trung Quốc trong đó có Hoàn cầu thời báo có đề cập tới một số thực thể Mỹ sẽ bị Trung Quốc trừng phạt như Honeywell, Oshkosh, General Dynamics và công ty con Gulfstream Aerospace. Tuy nhiên Trung Quốc chưa chính thức xác nhận danh sách này.
Lúc này, trong khi Mỹ nhắm tới nhiều công ty Trung Quốc như Huawei thì Bắc Kinh vẫn tiếp tục có động thái tranh thủ cộng đồng doanh nghiệp Mỹ.
Tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi một lá thư đến một nhóm lãnh đạo điều hành các công ty đa quốc gia cam kết rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục thực hiện các cải cách cần thiết và sẽ mở cửa hơn thị trường nội địa.
Theo SCMP, không khó thấy thế tiến thoái lưỡng nan của Trung Quốc. Nếu trừng phạt các công ty Mỹ, Trung Quốc có rủi ro sẽ cắt đứt dòng chảy đầu tư nước ngoài mà nước này nhờ vào đó để thúc đẩy kinh tế, đặc biệt trong hoàn cảnh Bắc Kinh đang chật vật hồi phục từ ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
Vì thế, theo nhiều nhà phân tích, các lệnh trừng phạt Trung Quốc áp lên các công ty Mỹ, nếu có, thì cũng sẽ chỉ ở mức nhẹ.
Trừng phạt của Trung Quốc có thể sẽ không nặng, như trường hợp xảy ra với Boeing – một nhà thầu quốc phòng lớn của Mỹ nhưng cũng là một trong các nhà cung cấp chính máy bay chở khách cho các hãng hàng không Trung Quốc.
Năm 2010, Trung Quốc thông báo sẽ trừng phạt Boeing vì tập đoàn này liên quan đến một thỏa thuận bán vũ khí với Đài Loan. Tuy nhiên sau đó có thể thấy Boeing vẫn tiếp tục bán máy bay thương mại cho Trung Quốc và vẫn gắn kết chặt với ngành công nghiệp hàng không thương mại của Bắc Kinh.
Nhiều nhà phân tích cho rằng bất kỳ trừng phạt nào chống lại Boeing cũng sẽ phản ứng ngược lại với Trung Quốc vì nước này phụ thuộc nhiều vào Boeing để cung cấp linh kiện, bộ phận máy bay thương mại cho mình.
Quan hệ Mỹ-Trung đang cực kỳ căng thẳng vì hàng loạt bất đồng, từ thương chiến, đại dịch COVID-19, Biển Đông, luật an ninh ở Hong Kong, bán vũ khí cho Đài Loan.
