TAND Cấp cao tại Đà Nẵng vừa có bản án phúc thẩm vụ khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai giữa người khởi kiện là các ông Nguyễn Văn Danh, Nguyễn Văn Quân, Nguyễn Văn Trình, Vi Văn Vịnh (cùng ngụ xã Cư Elang, huyện Ea Kar) và người bị kiện là UBND huyện Ea Kar (Đắk Lắk).
Để cây chết mới đi kiểm đếm
Theo nội dung vụ án, tháng 7-2015, UBND huyện Ea Kar ban hành các quyết định thu hồi đất của bốn hộ dân trên để thực hiện dự án tái định canh đối với các hộ dân bị ảnh hưởng của dự án hồ chứa nước Krông Pách Thượng.
Bốn hộ này đồng ý để Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Ea Kar thực hiện kiểm đếm tài sản, giao đất cho dự án. Từ đó, họ không thực hiện quản lý, chăm sóc cây trồng dẫn đến các tài sản này bị chết và hao hụt.
Mãi đến tháng 7-2021, cơ quan chức năng huyện Ea Kar mới lập biên bản kiểm kê, rồi lấy số liệu trong bản kiểm kê mới này làm căn cứ ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho bốn hộ dân.
Cụ thể, UBND huyện Ea Kar quyết định chỉ hỗ trợ 30% tại thửa đất số 59 và không hỗ trợ tại thửa đất số 61 của ông Danh; không hỗ trợ gia đình ông Quân và ông Vịnh; hỗ trợ 30% tại thửa đất số 63, các thửa đất còn lại không hỗ trợ đối với gia đình ông Trình.
Không đồng tình, các hộ dân khởi kiện yêu cầu tòa án tuyên hủy các quyết định về việc thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường của UBND huyện Ea Kar, buộc bồi thường theo quy định.
Trước khi mở phiên tòa, những người khởi kiện xin rút yêu cầu hủy bỏ các quyết định về việc thu hồi đất.
Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Đắk Lắk tuyên chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện.
Tòa tuyên hủy một phần Quyết định 740/QĐ-UBND ngày 3-12-2021 của UBND huyện Ea Kar về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, phần nội dung bồi thường, hỗ trợ đối với các hộ gia đình ông Danh, Trình, Quân, Vịnh để bồi thường, hỗ trợ lại theo đúng quy định pháp luật.
Tòa cũng đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu hủy các quyết định số 742, 743, 744, 745/QĐ-UBND ngày 3-12-2021 của UBND huyện về việc thu hồi đất của các hộ này.
Sau đó, UBND huyện Ea Kar kháng cáo, đề nghị sửa án sơ thẩm, bác yêu cầu khởi kiện của những người khởi kiện.
Tại thời điểm có thông báo thu hồi đất năm 2015, hộ các ông Danh, Trình, Quân đang có cây cao su trên đất, còn hộ ông Vịnh đang gieo sạ lúa, không có việc đất bỏ hoang, đất không sử dụng như UBND xã xác định năm 2021.
Đất sử dụng liên tục, không bỏ hoang
Tòa phúc thẩm nhận định theo số liệu kiểm kê năm 2015 của Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Ea Kar, hộ ông Quân trồng 341 cây cao su năm thứ hai loại A, 148 cây cao su trồng năm thứ hai loại B; hộ ông Trình gồm có 211 cây cao su trồng năm thứ ba loại A, 91 cây cao su trồng năm thứ ba loại B; hộ ông Danh có 409 cây cao su trồng năm thứ năm loại A, 500 cây cao su trồng năm thứ năm loại B.
Căn cứ vào quá trình chuyển nhượng giữa các hộ dân, có căn cứ xác định đất của các ông Danh, Quân, Trình được sử dụng qua nhiều người nhưng vẫn đảm bảo việc sử dụng đất liên tục.
Hơn nữa, theo xác nhận của UBND xã nơi cư trú thì bốn hộ này đều là gia đình làm nông, là hộ trực tiếp sản xuất nông nghiệp, có nguồn thu nhập từ sản xuất nông nghiệp. Đất của họ đều đã được Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Ea Kar đo đạc, cấp trích lục vào năm 2015.
Do đó, có cơ sở khẳng định các hộ này đều sử dụng đất ổn định, liên tục từ trước đó.
Tại thời điểm có thông báo thu hồi đất năm 2015, hộ các ông Danh, Trình, Quân đang có cây cao su trên đất, còn hộ ông Vịnh đang gieo sạ lúa. Điều này có nghĩa là không có việc đất bỏ hoang, đất không sử dụng như UBND xã Cư Elang xác định vào năm 2021. Đồng thời, do đang sử dụng đất nên UBND huyện mới có cơ sở ban hành thông báo thu hồi đất đối với từng hộ đang sử dụng đất vào năm 2015.
Thời điểm tính để hỗ trợ cho các hộ phải tính từ lúc các hộ gia đình đầu tiên sử dụng đất, chứ không phải tính từ lúc bốn hộ trên bắt đầu canh tác.
Trên cơ sở phân tích trên, tòa cho rằng việc UBND huyện Ea Kar phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đối với bốn hộ dân trên là chưa đúng với thực tế. UBND huyện Ea Kar cần lập hồ sơ thủ tục và ban hành lại quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ theo đúng quy định.
Từ đó, HĐXX tuyên bác kháng cáo của UBND huyện Ea Kar, giữ nguyên bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Đắk Lắk.
