Công văn nêu rõ khu nhà Vương đã được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ VH-TT&DL) công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1993.
Theo biên bản và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích khu nhà Vương đã được phê duyệt, thì khu vực I bao gồm toàn bộ khu đất bên trong tường rào đá (tháng 5-2019 khu vực này đã được UBND huyện Đồng Văn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất cho 16 người con cháu dòng họ Vương).
Khu vực II bao gồm khu đất bao bọc xung quanh phía ngoài tường thành, bán kính cách tường thành 40 m, diện tích 13.920 m2. Trong đó có hộ ông Vàng Mí Pó với ngôi nhà được làm từ năm 1994, hiện nay bức tường trình đầu hồi bị nứt kéo dài từ cổ tường đến chân tường có nguy cơ đổ sập, ngôi nhà đã xuống cấp trầm trọng, không đảm bảo an toàn. Do đó gia đình có đơn đề nghị được tháo dỡ nhà cũ, xây nhà mới theo kiến trúc của địa phương trên phần diện tích hiện trạng của nhà cũ.
Dinh thự nhà Vương hiện nay. Ảnh: Nguyễn Chiến/TTXVN
Cụ thể, diện tích xây dựng là 58,24 m2 (trên thửa đất số 42, tổng diện tích 208 m2, tờ bản đồ số 01, bản đồ giải thửa xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn). Loại công trình: cấp IV (nhà truyền thống 3 gian), móng xây đá hộc, tường xây gạch bê tông sơn giả đất, mái lợp ngói âm dương, nền láng vữa xi măng, cửa bằng gỗ (có bản vẽ mẫu nhà ở và văn bản liên quan gửi kèm).
UBND tỉnh Hà Giang đề nghị Bộ VH-TT&DL xem xét, có ý kiến chấp thuận để gia đình ông Vàng Mí Pó xây dựng lại nhà ở, ổn định cuộc sống.
Khu nhà Vương là kiến trúc dinh thự kiêm chức năng pháo đài phòng thủ của dòng họ Vương, thuộc địa phận xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Khu nhà này do ông Vương Chính Đức khởi dựng năm 1919, khánh thành năm 1928.
Ông Vương Chính Đức là người Mông lúc bấy giờ có uy tín lớn với đồng bào dân tộc trong vùng. Ông đã từng được phong chức Bang tá, rồi giữ chức Tri phủ Đồng Văn. Sau khi mất, con trai ông là Vương Chí Sình được trao quyền kế vị, thay cha cai quản khu vực Đồng Văn, củng cố lực lượng quân đội riêng, trang bị vũ khí, có thời điểm quân đội của ông lên tới 5.000 người...
