Tại Brussels, Bỉ, hôm qua, 2-2, đã diễn ra Diễn đàn cấp Bộ trưởng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương lần thứ ba (IPMF-3), với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao từ hơn 70 quốc gia, gồm 27 thành viên Liên minh Châu Âu (EU) và các nước khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cùng lãnh đạo của nhiều tổ chức khu vực và quốc tế.
Thúc đẩy trật tự thế giới dựa trên luật lệ
Là sáng kiến của EU từ năm 2022, diễn đàn được tổ chức thường niên để các Bộ trưởng Ngoại giao các nước EU và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cùng chia sẻ, đánh giá về triển vọng hợp tác giữa hai khu vực, từ đó trao đổi các giải pháp nhằm thúc đẩy trật tự thế giới dựa trên luật lệ, ứng phó với các thách thức toàn cầu và xây dựng các nền tảng cho quá trình phục hồi kinh tế nhanh, bền vững, công bằng vì mục tiêu thịnh vượng.
Các lĩnh vực ưu tiên hợp tác đến nay tập trung vào: thịnh vượng bao trùm và bền vững, chuyển đổi xanh, quản lý đại dương, quan hệ đối tác và các vấn đề quản trị số, kết nối, an ninh quốc phòng và an ninh con người. Nhóm các lĩnh vực này cũng thuộc nhóm ưu tiên của Việt Nam.
Phát biểu khai mạc diễn đàn, Phó Chủ tịch, Đại diện cấp cao chính sách đối ngoại và an ninh của Ủy ban châu Âu Josep Borrell khẳng định tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng của khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đối với Châu Âu; mong muốn thúc đẩy hợp tác sâu sắc hơn, mạnh mẽ hơn với các đối tác trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vì an ninh và sự thịnh vượng của hai khu vực.
Tại phiên thảo luận bàn tròn có chủ đề “Chuyển đổi xanh – Quan hệ đối tác vì tương lai bền vững”, các Bộ trưởng đã tập trung thảo luận về các giải pháp gắn phục hồi kinh tế, ứng phó với biến đổi khí hậu với chuyển đổi xanh, bảo đảm an toàn, an ninh năng lượng và công bằng xã hội và vai trò của quan hệ đối tác EU - Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Thảo luận cho thấy kinh nghiệm xanh hoá mô hình kinh tế cũng như thế mạnh nguồn lực tài chính của EU là yếu tố quan trọng thúc đẩy hợp tác với các nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Phát biểu chính mở đầu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tái khẳng định cam kết chống biến đổi khí hậu và chuyển đổi xanh mạnh mẽ của Việt Nam, từ COP-26 đến việc trở thành một trong ba nước đầu tiên thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP)
Việt Nam là nước thứ ba, sau Nam Phi và Indonesia thông qua Tuyên bố JETP với các nước trong và ngoài G7. Các đối tác quốc tế tham gia quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với Việt Nam gồm có Liên minh Châu Âu, Vương quốc Anh và Bắc Ireland, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức, Pháp, Italia, Canada, Đan Mạch, Na Uy.
Việc tham gia JETP cũng thể hiện nhận thức mạnh mẽ của Việt Nam về sự cần thiết phải thúc đẩy hành động hướng tới các mục tiêu và mục đích dài hạn của Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu (UNFCCC), Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, Hiệp ước khí hậu Glasgow, nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 1,5°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu, nên kỳ vọng rất lớn từ JETP.
Không biến chuyển đổi xanh thành rào cản thương mại
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định Việt Nam sẵn sàng cùng EU xây dựng mô hình hợp tác điển hình về chuyển đổi xanh, mong muốn được hỗ trợ thu hẹp khoảng cách tài chính, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực.
Về các quy định xanh mới, nhất là Cơ chế điều chỉnh biên giới các bon (CBAM) do EU khởi xướng, ông Sơn nhấn mạnh các quy định, chính sách về chuyển đổi xanh của các nước phát triển cần phải tạo ra những cơ hội mới cho tăng trưởng, không phải tạo nên rào cản mới cho thương mại vốn là động lực tăng trưởng của nhiều nước đang phát triển.
Do đó, Bộ trưởng đề nghị các nước EU hỗ trợ Việt Nam và các nước đang phát triển thích ứng thông qua chia sẻ kinh nghiệm và thực tiễn tốt, phối hợp xây dựng chính sách, các cơ chế mua bán và định giá các bon.
Diễn đàn IPMF năm nay thu hút sự tham dự của đông đảo nhất từ trước đến nay của các Bộ trưởng Ngoại giao các nước EU và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và đại diện các tổ chức quốc tế, cho thấy quan tâm ngày càng lớn của các nước đối với các khuôn khổ hợp tác giữa EU và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ đối tác liên khu vực như thế này đang có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần giải quyết các thách thức toàn cầu và thúc đẩy thịnh vượng bền vững, bao trùm, trong bối cảnh cục diện thế giới tiếp tục phân mảnh, chia rẽ.
