Sáng 13-2, trả lời Pháp Luật TP.HCM về hướng xử lý trách nhiệm liên quan vụ án oan của ông Nguyễn Văn Thành (vừa được minh định không phạm tội kinh doanh trái phép), Chánh án TAND TP.HCM Ung Thị Xuân Hương cho biết: “Hiện chúng tôi chỉ mới biết thông tin qua báo chí. Khi nào nhận được văn bản chính thức của TAND Cấp cao tại TP.HCM, chúng tôi sẽ xem xét sai sót ở khâu nào, bộ phận nào thì mới có cách giải quyết cụ thể và thông tin cho báo chí”.
Pháp Luật TP.HCM cũng đã liên hệ với Thẩm phán Trần Hữu Ngôn, Phó Chánh án TAND huyện Bình Chánh, chủ tọa phiên tòa sơ thẩm kết án oan đối với ông Thành. Ông Ngôn cho biết ông không thể phát ngôn vấn đề này vì thẩm quyền phát ngôn thuộc Phó Chánh án phụ trách TAND huyện Bình Chánh Nguyễn Thị Thu Sương.
VKSND huyện Bình Chánh cũng cho biết hiện VKSND TP.HCM chưa có chỉ đạo gì.
Ông Nguyễn Văn Thành (trái) vui mừng sau khi được Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM tuyên trắng án. Ảnh: NGÂN NGA
Bình luận về trách nhiệm công vụ trong việc làm oan ông Nguyễn Văn Thành, ThS Nguyễn Trương Tín, giảng viên khoa Luật dân sự ĐH Luật TP.HCM, cho biết: “Theo điểm b khoản 1 Điều 32 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, tòa án cấp sơ thẩm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp tòa án cấp sơ thẩm tuyên bị cáo có tội, bản án sơ thẩm đã có hiệu lực pháp luật nhưng tòa án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm hủy bản án và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội.
Đồng thời, về nguyên tắc, phần nào không bị kháng cáo kháng nghị thì có hiệu lực. Tòa phúc thẩm khi xem xét giải quyết theo trình tự phúc thẩm chỉ xem xét trong phần có kháng cáo, kháng nghị. Theo Điều 248 BLTTHS, HĐXX phúc thẩm có quyền quyết định: Không chấp nhận kháng cáo, kháng nghị và giữ nguyên bản án sơ thẩm; sửa bản án sơ thẩm; hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án để điều tra lại hoặc xét xử lại; hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.
Vụ án này chỉ bị kháng nghị phần vật chứng. Ông Thành cũng không có kháng cáo về phần hình phạt. Do đó, tòa phúc thẩm chỉ xem xét kháng nghị phần này và quyết định bác kháng nghị, còn phần hình phạt thì đã có hiệu lực. Án của TAND huyện Bình Chánh đã có hiệu lực, sau đó được xác định là oan thì TAND huyện Bình Chánh chịu trách nhiệm xin lỗi, bồi thường oan”.
| Tháng 9-2014, TAND huyện Bình Chánh, TP.HCM phạt ông Thành một năm tù treo về tội kinh doanh trái phép (với hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện), đồng thời trả lại ông 12 tổ máy phát điện. Sau đó, VKSND huyện kháng nghị, đề nghị tòa phúc thẩm tịch thu 12 tổ máy phát điện này. Tháng 11-2015, TAND TP.HCM đã bác kháng nghị, giữ nguyên bản án sơ thẩm. Tháng 9-2016, VKSND Cấp cao tại TP.HCM kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng hủy cả hai bản án sơ, phúc thẩm. Theo kháng nghị, ban đầu Công an huyện Bình Chánh khởi tố, đề nghị truy tố ông Thành về hành vi kinh doanh trái phép 12 tổ máy phát điện nhưng tòa trả hồ sơ vì không đủ căn cứ buộc tội. Sau đó, CQĐT phát hiện ông Thành còn có hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện khác. VKS huyện truy tố, TAND huyện xét xử ông Thành về tội kinh doanh trái phép đối với 17 tổ máy phát điện này là vi phạm tố tụng nghiêm trọng vì chưa khởi tố vụ án. Trong 17 tổ máy phát điện nói trên, có tổ máy ông Thành bán từ tháng 11-2008, tính đến ngày phát hiện đã quá năm năm nhưng VKS, TAND huyện Bình Chánh vẫn truy tố, xét xử là vi phạm thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự (năm năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng). Ngoài ra, tuy hộ kinh doanh của ông Thành không đăng ký ngành nghề mua bán máy phát điện trong giấy phép kinh doanh nhưng Nghị định 102/2010 (hướng dẫn Luật Doanh nghiệp 2005) quy định doanh nghiệp không cần xin phép nếu không thuộc ngành nghề cấm kinh doanh hoặc không thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Luật Doanh nghiệp 2014 và Luật Đầu tư 2014 cũng quy định doanh nghiệp được phép kinh doanh ngành nghề luật không cấm. Đặc biệt, BLHS 2015 đã bỏ tội kinh doanh trái phép. Hơn nữa, tháng 4-2014, hộ kinh doanh của ông Thành đã được bổ sung ngành nghề kinh doanh mua bán máy phát điện. Do đó, hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện của ông Thành không còn bị coi là vi phạm pháp luật hình sự... Ngày 10-2, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM xét xử giám đốc thẩm đã chấp nhận toàn bộ kháng nghị của VKS cùng cấp. Ủy ban Thẩm phán đã hủy cả hai bản án sơ thẩm của TAND huyện Bình Chánh và phúc thẩm của TAND TP.HCM, đồng thời đình chỉ vụ án, minh định ông Thành không phạm tội kinh doanh trái phép. |
