Liên quan vụ án Vạn Thịnh Phát, Cơ quan CSĐT Bộ Công an kết luận bà Trương Mỹ Lan đã thâu tóm Ngân hàng SCB, xây dựng hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát. Sau đó, chỉ đạo các nhân sự ở SCB và Vạn Thịnh Phát lập hồ sơ khống, rút tiền từ Ngân hàng SCB.
Lũy kế giai đoạn 2012-2022, Ngân hàng SCB đã cho hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát vay hơn 1 triệu tỉ đồng. Trong đó, CQĐT xác định bà Trương Mỹ Lan đã chiếm đoạt 304.000 tỉ đồng, gây thiệt hại 130.000 tỉ đồng ở hành vi tham ô tài sản, gây thiệt hại 64.000 tỉ đồng ở hành vi vi phạm quy định hoạt động ngân hàng.
Bảy người ''đặc biệt''
CQĐT cũng làm rõ hành vi sai phạm của đoàn thanh tra bưng bít, bao che cho các sai phạm nói trên của bà Trương Mỹ Lan.
Đoàn thanh tra Ngân hàng SCB gồm 18 thành viên do bà Đỗ Thị Nhàn, cựu Trưởng cục II, làm trưởng đoàn, chia làm 5 tổ, tiến hành thanh tra 2 đợt.
Quá trình thanh tra, CQĐT kết luận 11 thành viên đoàn thanh tra có sai phạm nghiêm trọng, nhận tiền, quà, lợi ích vật chất từ Ngân hàng SCB. Từ đó, họ bao che, bưng bít, báo cáo không trung thực, không đầy đủ kết quả thanh tra dẫn đến NHNN không có đủ thông tin để tham mưu, chỉ đạo xử lý các sai phạm của Ngân hàng SCB, ngăn chặn hành vi phạm phạm tội của bà Trương Mỹ Lan.
Trong đó, bà Đỗ Thị Nhàn, bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ với số tiền đặc biệt lớn 5,2 triệu USD (tương đương 118 tỉ đồng). 10 người khác bị đề nghị truy tố tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Tuy nhiên, có bảy thành viên thuộc đoàn thanh tra đã nhận tiền, quà từ Ngân hàng SCB mà không bị xem xét trách nhiệm hình sự.
Đó là ba cá nhân thuộc Kiểm toán Nhà nước gồm ông Lại Văn Bách, bà Bùi Vũ Hồng Trang, bà Phạm Thị Thùy Linh; 3 cá nhân thuộc Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng gồm ông Phạm Quốc Linh, Phạm Hồng Linh, bà Nguyễn Lan Hương và bà Nguyễn Hà Linh thuộc Thanh tra Chính phủ.
Báo cáo đầy đủ, trung thực
CQĐT kết luận quá trình thanh tra, những người này đã báo cáo đầy đủ, trung thực về những sai phạm tại Ngân hàng SCB.
Chẳng hạn ông Lại Văn Bách, đã kiểm tra 9 khách hàng, bà Bùi Vũ Hồng Trang kiểm tra 8 khách hàng, bà Phạm Thị Thùy Linh đã kiểm tra 8 khách hàng trong nhóm 71 khách hàng có cùng địa chỉ số 4 Nguyễn Thị Minh Khai.
Họ xác định các khoản vay này có rất nhiều sai phạm và “kiên quyết kiến nghị chuyển cơ quan chức năng xem xét, xử lý”. Họ đã yêu cầu, đề nghị ông Nguyễn Văn Hưng, cựu Phó chánh thanh tra cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, người ra quyết định thanh tra, bà Đỗ Thị Nhàn làm rõ nguồn tiền Ngân hàng SCB cho vay mới để trả nợ cũ. Đề nghị xác minh tại CIC về tình trạng dư nợ khách hàng mới phát sinh…
Tuy nhiên, do không nhận được văn bản xác minh CIC từ trưởng đoàn thanh tra, hết thời gian thanh tra, họ ký báo cáo sửa đổi phần kiến nghị “chuyển NHNN tiếp tục kiểm tra làm rõ việc cho vay mới để trả nợ cũ; tăng cường kiểm tra, giám sát; nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật đề nghị chuyển cơ quan chức năng xem xét, xử lý.
Ở nhóm thành viên thuộc cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, họ cũng đã báo cáo đầy đủ sai phạm, kiến nghị xử phạt hành chính, yêu cầu Ngân hàng SCB khắc phục, chỉnh sửa vi phạm, tồn tại. Trong trường hợp làm thất thoát tài sản, yêu cầu Ngân hàng SCB kịp thời chuyển cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý.
Họ có tham gia ký biên bản họp thống nhất thu hẹp nội dung, phương pháp, biện pháp, phạm vi thanh tra nhưng không biết tình trạng nhóm 71 khách hàng phát sinh dư nợ mới rất lớn, không tham gia việc dự thảo kế hoạch thanh tra, chỉ ký theo chỉ đạo của bà Đỗ Thị Nhàn.
Khai báo và nộp lại tiền trước khi khởi tố vụ án
CQĐT xác định bảy cá nhân này có sai phạm trong quá trình thanh tra, nhận tiền từ Ngân hàng SCB. Tuy nhiên, quá trình tham gia đoàn thanh tra, họ là cấp dưới, chỉ là thành viên đoàn thanh tra, chỉ tham gia một phần việc. Các báo cáo do họ thực hiện đã phản ánh trung thực nội dung, kết quả thanh tra.
Những thành viên này không được bà Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục II, trưởng Đoàn thanh tra phân công nhiệm vụ tổng hợp số liệu chung về thực trạng tài chính, nợ xấu và các sai phạm, vi phạm của Ngân hàng SCB.
Khi ký biên bản họp đoàn, họ chỉ được tham gia ý kiến đối với phần việc thực hiện nên không biết toàn bộ nội dung kết quả thanh tra, không biết thực trạng tài chính yếu kém và các sai phạm nghiêm trọng của Ngân hàng SCB. Trong khi đó, một số nội dung thanh tra đã bị Tổ tổng hợp biên tập, cắt gọt, chỉnh sửa theo chỉ đạo của bà Đỗ Thị Nhàn.
CQĐT đánh giá tính chất, mức độ hành vi của họ là "không giữ chức vụ, vai trò thứ yếu, bị động, phụ thuộc theo ý kiến chỉ đạo, áp đặt của bà Đỗ Thị Nhàn".
Quá trình làm việc với CQĐT, những người này đã thành khẩn khai báo về sai phạm và việc nhận tiền, tích cực hợp tác giúp CQĐT nhanh chóng làm rõ vụ án.
Cụ thể, ông Phạm Quốc Thịnh, bà Nguyễn Lan Hương, ông Phạm Hồng Linh chủ động khai báo 4 lần nhận tiền, trong đó 2 lần trả lại, mỗi người nhận và sử dụng 100 triệu đồng.
Bà Nguyễn Hà Linh chủ động khai báo được SCB đưa tổng số tiền 6.000 USD và 50 triệu đồng.
Ông Lại Văn Bách, bà Bùi Vũ Hồng Trang và bà Phạm Thị Thùy Linh khai báo được SCB đưa tiền 5 lần, tổng cộng mỗi người nhận 9.000 USD và 100 triệu đồng.
Lời khai của những người này phù hợp lời khai của các thành viên khác, phù hợp với lời khai của ông Võ Hoàng Tấn Văn về việc chỉ đạo nhân viên SCB đưa tiền, quà bồi dưỡng cho các thành viên “bình thường” trong đoàn mỗi lần từ 30-50 triệu đồng/người.
Tất cả 7 người này đã chủ động nộp khắc phục toàn bộ số tiền nhận từ SCB trước khi vụ án được khởi tố.
Do đó, “không xem xét trách nhiệm hình sự đối với 7 cá nhân này mà đề nghị xử lý nghiêm về Đảng và chính quyền để đảm bảo tính răn đe của pháp luật” - kết luận điều tra nêu.
Ông Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng giám đốc SCB khai nhận tham gia đưa số tiền 5,2 triệu USD cho bà Đỗ Thị Nhàn; đưa cho ông Nguyễn Văn Hưng số tiền 390.000 USD.
Ngoài ra, ông Văn còn chỉ đạo nhân viên dưới quyền đưa tiền, quà bồi dưỡng cho bà Nguyễn Thị Phụng, Phó trưởng đoàn mỗi lần từ 100-200 triệu đồng hoặc từ 5.000-10.000 USD/lần. Ông Vương Đỗ Anh Tuấn, ông Nguyễn Văn Thùy số tiền 10.000 USD/lần. Các thành viên “bình thường’’ trong đoàn mỗi lần từ 30-50 triệu đồng/người.
