Cơ sở nào để Hà Nội đưa ra lộ trình cấm xe cũ nát, lên lộ trình cấm xe máy? Đó là câu hỏi được đặt ra tại hội nghị phản biện về dự thảo nghị quyết (NQ) của HĐND TP về tăng cường quản lý phương tiện giao thông nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn 2030 (dự thảo NQ) do Ủy ban MTTQ TP Hà Nội tổ chức ngày 16-6. Dự kiến dự thảo này sẽ được trình tại kỳ họp đầu tháng 7 của HĐND TP Hà Nội.
Cơ sở pháp lý nào để cấm?
Dự thảo NQ được đăng tải trên cổng thông tin điện tử TP Hà Nội để lấy ý kiến nhân dân, trong đó đưa ra sáu giải pháp (lồng ghép cả biện pháp hành chính lẫn kinh tế) để quản lý chất lượng và số lượng phương tiện giao thông theo lộ trình từ nay đến năm 2030. Theo đó Hà Nội sẽ đưa quy định tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy, cấm các loại xe cũ nát hoạt động, đặc biệt là lên lộ trình cấm xe máy trong nội đô vào năm 2030.
Băn khoăn về nội dung này, Chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến đặt câu hỏi: “Căn cứ pháp lý nào để Hà Nội cấm lưu hành xe máy cũ nát và đưa ra lộ trình đến năm 2030 cấm xe máy hoạt động tại khu vực các quận nội thành? Nếu cấm xe máy nội thành thì người dân đi xe máy từ nội thành ra ngoại thành thế nào?”.
Trước câu hỏi này, Giám đốc Sở GTVT TP Hà Nội Vũ Văn Viện cho hay từ năm 2015 HĐND TP Hà Nội đã giao UBND TP Hà Nội xây dựng nội dung này. Sau đó TP giao cho Sở, qua một năm nghiên cứu, Sở đã soạn thảo dự thảo NQ trên và tiến hành lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân. “Còn căn cứ nào để thu hồi xe máy cũ, trong Quyết định 49 (ngày 1-9-2011) của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy. Bộ GTVT đang nợ Chính phủ tiêu chuẩn này. Đây là căn cứ để thu hồi xe máy cũ, không đảm bảo điều kiện hoạt động” - ông Viện nói và cho biết từ nay đến năm 2020 TP Hà Nội sẽ tiến hành rà soát xe máy cũ, sau đó sẽ đề xuất với Bộ GTVT về nội dung này.
Ông Ngô Anh Tuấn (trái), nguyên Giám đốc Sở QH-KT TP Hà Nội: “Lộ trình dừng hoạt động xe máy tại nội thành vào năm 2030 là quá nóng vội”. Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng: “Chúng ta làm việc này để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân thủ đô”. Ảnh: TRỌNG PHÚ
Về căn cứ cấm xe máy tại khu vực nội thành vào năm 2030, ông Viện lý giải thẩm quyền tổ chức giao thông là của chủ tịch UBND TP Hà Nội theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Giao thông đường bộ. “Vừa qua chúng ta đã cấm xe ở một số khu vực như tuyến phố đi bộ. Cho đi ở tuyến phố nào, khu vực nào, đi vào thời điểm nào, dừng đỗ ở khu vực nào… là thẩm quyền của chủ tịch UBND TP Hà Nội” - ông Viện nói.
Đại diện Viện Chiến lược Bộ GTVT cũng khẳng định: “Chỉ cần hoàn thiện khung pháp lý là Hà Nội có thể thực hiện được cấm xe máy cũ nát và cấm xe máy lưu hành trong nội đô vào năm 2030. Và điều này về mặt pháp lý là không sai, không vi phạm về quyền con người, quyền sở hữu tài sản…”.
Cấm xe máy, dân đi bằng gì?
Ủng hộ chủ trương của dự thảo NQ nhưng chuyên gia giao thông Trần Thị Kim Đăng, Trường ĐH GTVT Hà Nội, nhận định việc cấm xe máy hoạt động nội đô là cần thiết nhưng khó làm. “Về lý thuyết, cấm xe máy phải có giao thông công cộng thay thế chứ không thể nói cấm thì anh phải chạy bộ, đi bộ” - bà Đăng nói. Chuyên gia này phân tích hiện các điểm nút giao thông công cộng, nhà chờ xe buýt phân bố rất xa nơi người dân ở trong khi thói quen đi bộ của người Hà Nội là người già dưới 1 km, người trẻ khoảng 200 m, khác với người phương Tây khoảng 2 km. Vì vậy Hà Nội cần phải tính việc phát triển giao thông công cộng, phân bố điểm nút, nhà chờ giao thông hợp lý. Đặc biệt khảo sát, điều tra đầy đủ về thực trạng giao thông. Nghiên cứu kinh nghiệm thực hiện của các nước, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể áp dụng ở đâu, lộ trình như thế nào, đảm bảo có phương tiện công cộng thay thế cho người dân…
Đồng tình với ý kiến này, ông Ngô Anh Tuấn, nguyên Giám đốc Sở QH-KT TP Hà Nội, cho rằng dự thảo NQ dường như đặt nặng việc cấm đoán hơn là đưa ra giải pháp. “Phải đưa vào NQ giải pháp tập trung phát triển giao thông công cộng rồi hẵng đề cập đến hạn chế xe cá nhân, tiến tới cấm xe máy. NQ không nói làm thế nào để phát triển vận tải công cộng mà chỉ thấy cấm đoán nhiều” - ông Tuấn nhận định.
Đối với lộ trình dừng hoạt động xe máy tại nội thành vào năm 2030, ông Tuấn nhận định đây là việc quá nóng vội. Ông Tuấn đề nghị nội dung cấm xe máy tại nội đô nên xây dựng một đề án riêng để nghiên cứu thật kỹ càng, trong đó phải trả lời được câu hỏi cấm xe máy thì người dân đi phương tiện gì.
| Sắp triển khai nhiều giải pháp giao thông đồng bộ Phản hồi ý kiến của các chuyên gia, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng khẳng định: “Mục tiêu xuyên suốt của dự thảo NQ là nhằm phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Đây là chăm lo cuộc sống bền vững của người dân thủ đô chứ không chỉ là quản lý một vài cái xe máy… Chúng ta làm cái này là làm cho đại bộ phận nhân dân chứ không phải làm cho một số người”. Ông Hùng cũng cho rằng về mặt pháp lý và điều kiện để thực hiện mục tiêu dự thảo NQ đề ra vẫn còn nhiều vấn đề. Về điều này Hà Nội vẫn đang và sắp triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có tăng cường năng lực giao thông công cộng, tổ chức giao thông hợp lý, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, tuyên truyền cho người dân… Về lộ trình cấm xe máy hoạt động tại nội thành vào năm 2030, ông Hùng cho hay Hà Nội phải đưa lộ trình dài như thế thì mới có căn cứ, có mục tiêu cụ thể “đong đếm được” để thực hiện… |
