Ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump đắc cử tổng thống là sự kiện ngoài dự đoán. Phân tích sự kiện bầu cử tổng thống năm 2016 có sáu ghi nhận đáng lưu ý:
1. Chiến thắng nhờ lá phiếu của các đại cử tri
Chiến thắng của ông Donald Trump đã đi ngược với các cuộc thăm dò nhờ ông thâu tóm được số phiếu đại cử tri nhiều hơn, đặc biệt tại bốn bang Florida (29 đại cử tri), Pennsylvania (20), Bắc Carolina (15) và Wisconsin (10).
Điều nghịch lý là theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, bà Hillary Clinton lại chiếm đến 59.689.819 phiếu bầu phổ thông so với 59.489.637 phiếu dành cho ông Trump.
2. Các đại cử tri không “lật kèo” với ông Trump
Các đại cử tri không thể “lật kèo” bỏ ông Trump, bầu cho bà Clinton vì các lý do như sau: 24/50 bang đã phát hành văn bản bắt buộc các đại cử tri phải bỏ phiếu theo kết quả phiếu bầu phổ thông; các đại cử tri là người do các đảng hay ứng cử viên tổng thống chỉ định. Do đó, chuyện “lật kèo” hiếm xảy ra.
3. Tỉ lệ cử tri đi bầu giảm bình thường
Theo số liệu của trang web The United States Elections Project, tỉ lệ cử tri tham gia bầu cử ngày 8-11 đạt 54,2%. Tỉ lệ này tuy thấp nhưng không thấp hơn nhiều so với các kỳ bầu cử trước.
Từ năm 1980, tỉ lệ đi bầu tăng lên bốn lần (tỉ lệ cao nhất là 57,1% năm 2008) và giảm năm lần (giảm thấp nhất là 49% năm 1996). Các bang có tỉ lệ cử tri đi bầu đông là các bang ủng hộ ông Trump như Florida (64%), Pennsylvania (61,4%), Bắc Carolina (63,5%), Wisconsin (68,1%).
4. Không chỉ vùng Trung Tây bầu cho ông Trump
Như dự đoán, ông Trump chiến thắng ở phần lớn các bang vùng Trung Tây (Ohio, Kansas, Missouri, Nebraska) và ở miền Nam (Texas, Louisiana, Arkansas).
Dù vậy, ông Trump cũng giành thắng lợi tại bang Florida (cộng đồng gốc Tây Ban Nha chiếm 1/4 dân số) và ở các bang miền Đông (Bắc Carolina, Pennsylvania). Chỉ có bờ Tây từ Washington đến California và vùng Đông Bắc từ Virginia đến Maine không ủng hộ.
Biểu tình bạo động ở Oakland (bang California) tối 9-11. Ảnh: REUTERS
5. Không chỉ cử tri da trắng (công nhân) bầu cho ông Trump
Viện Nghiên cứu Edison Research đã thăm dò bằng bảng câu hỏi đối với 24.537 cử tri ngay sau bầu cử. Kết quả công bố trên báo New York Times cho thấy:
- Cử tri ủng hộ ông Trump phần lớn là nam giới (53%) nhưng cũng có nữ giới (42%). 58% cử tri da trắng bầu cho ông Trump so với 8% cử tri da đen, 29% dân Mỹ La tinh và 37% thuộc sắc tộc khác.
- Về giáo dục, 51% cử tri không bằng cấp bỏ phiếu cho ông (45% bầu cho bà Clinton) nhưng cũng có 45% cử tri có bằng từ cao đẳng trở lên ủng hộ ông (49% ủng hộ bà Clinton).
- Về thu nhập, 53% người có thu nhập ít (dưới 30.000 USD/năm) bầu cho bà Clinton so với 41% dành cho ông Trump. 48% người giàu hơn (thu nhập trên 250.000 USD/năm) bỏ phiếu cho ông. Chính tầng lớp trung lưu (thu nhập 30.000-49.999 USD/năm) lại bỏ phiếu cho ông nhiều nhất với tỉ lệ 50% so với 46% dành cho bà Clinton.
6. Ông Trump không có chương trình hành động?
Dư luận thường tập trung nói đến ông Trump qua các phát biểu của ông hơn là các đề xuất. Thật ra ông đã trình bày chương trình hành động vào ngày 22-10.
Các điểm chính gồm tạo 25 triệu việc làm trong 10 năm, giảm thuế, đàm phán lại các hiệp định tự do thương mại, hạn chế số nhiệm kỳ của các nghị sĩ.
Tuy nhiên, các nhà phân tích đánh giá chương trình hành động này không có gì chắc chắn, đặc biệt về chủ đề then chốt là ngăn chặn nạn di dân. Ông Trump hứa sẽ xây bức tường dài 1.600 km dọc biên giới Mexico và trục xuất 11 triệu người nhập cư không giấy tờ nhưng hoàn toàn không nói thực hiện kế hoạch ấy thế nào.
| Nước Mỹ biểu tình, Obama kêu gọi đoàn kết Tối 9-11 (giờ địa phương), hàng ngàn người đã biểu tình trên khoảng 10 TP ở Mỹ để phản đối ông Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ. Tại New York, những người biểu tình tập trung tại tòa nhà Trump Tower của ông Trump trên đại lộ số 5 ở trung tâm quận Manhattan (ảnh). Hàng trăm người khác tập hợp ở công viên Manhattan. Họ mang theo khẩu hiệu ghi: “Không phải tổng thống của tôi”.
Tại Washington, hàng trăm thanh niên tập trung trước Nhà Trắng với khẩu hiệu: “Chúng tôi có tiếng nói”. Một số người hô to: “Chúng ta không đơn độc”. Họ chuẩn bị cho đêm canh thức đốt nến nhằm tố cáo các quan điểm phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và bài ngoại. Tại Chicago, số người biểu tình ban đầu chỉ vài trăm, dần dần tăng lên vài ngàn người. Biểu tình cũng đã diễn ra ở Philadelphia, Boston, Portland, Austin. Tại California, học sinh và sinh viên đã bỏ lớp và tổ chức biểu tình trong khu học xá. Tại Los Angeles, họ kéo đến trước tòa thị chính, hô khẩu hiệu phản đối. Trong ngày 9-11, ông Donald Trump làm việc suốt ngày trong tòa nhà Trump Tower. Ông Mike Pence, Phó Tổng thống mới đắc cử, cùng nhiều người trong êkíp tranh cử của ông cũng đến đây hội ý. 11 giờ trưa 10-11 (giờ địa phương), Tổng thống Obama sẽ đón ông Trump tại Phòng Bầu dục để bàn đến việc bàn giao. Phu nhân Michelle Obama đón tiếp bà Melania Trump, vợ của ông Trump. Bà Melania Trump sẽ trở thành đệ nhất phu nhân có gốc nước ngoài đầu tiên sau gần hai thập niên. Sáng 9-11, Tổng thống Obama đã tuyên bố khẳng định toàn nước Mỹ mong muốn ông Trump thành công. Trước kia, ông từng gợi lên mối đe dọa đến nền dân chủ từ ông Trump. Nay, ông phát biểu cảm thấy phấn khởi vì bài diễn văn mang tính chất tập hợp và đoàn kết của ông Trump. Bà Hillary Clinton đã kêu gọi những người ủng hộ bà: “Ông Donald Trump sắp trở thành tổng thống của chúng ta. Chúng ta cần phải mở rộng lòng trí và tạo cơ hội cho ông ấy chỉ đạo”. Ngoại trưởng John Kerry thông báo ông đã chỉ đạo cho Bộ Ngoại giao hợp tác toàn diện với chính quyền mới của ông Trump. Ông nói: “Phải giúp ông ấy nhiều nhất có thể để công việc chuyển giao quyền lực diễn ra êm thấm nhất, không để mất chút nào các vấn đề chúng ta đang đối phó”. KHA LY |
| “Mỹ sẽ duy trì các biện pháp vững chắc và lâu bền để bảo vệ Hàn Quốc. Vì an ninh của Hàn Quốc và Mỹ, chúng ta sẽ ở bên nhau cho đến cuối cùng…” - ông Donald Trump cam kết với Tổng thống Park Geun-hye trong điện đàm dài 10 phút sáng 10-11. _________________________________ CHDCND Triều Tiên từ bỏ hạt nhân như Mỹ mong muốn sẽ chỉ là ảo tưởng của một thời đã qua rồi. (Bài bình luận đăng trên báoRodong Sinmun |
